MERYAP'tan Mersin'e kent meydanı önerisi!

Geçtiğimiz günlerde Orta Avrupa ülkelerini ziyaret eden Mersin Yapı Müteahhitleri Derneği (MERYAP) izlenimlerini bir basın bülteniyle paylaştı ve gezilen şehirlerin de etkisiyle Mersin’e bir an önce kent meydanı kazandırılması gerektiği vurgusunu yaptı.

Gezilen kentler gerçekten tarihle mimarinin iç içe geçtiği, meydanları o meydanlardaki açık, kapalı dinlenme mekanlarıyla insanı büyüleyen Viyana, Bratislava, Prag ve Berlin gibi kadim şehirler olunca etkilenmemek mümkün mü?

Müteahhitler de gördüklerinin etkisiyle Mersin’ e benzer bir kent meydanı kazandırılması gerektiğini dillendirmekle kalmamış bir de öneride bulunmuşlar. Öneri özet olarak şöyle yer alıyor bültende:

"Tevfik Sırrı Gür Stadı ve çevresindeki alan, Mersin için tarihi, kültürel, sosyal ve doğal değerleriyle çok büyük önem taşımaktadır. Bu alanı meydan olarak değerlendirebiliriz”

Aslında öneri yeni değil…

2009 yılında gizli kapaklı sözleşmelerle TOKİ’ ye devredilen TSG Stadının, yeni stadın devreye girmesi ve TOKİ’ nin Belediyelerden imar değişikliği talepleri doğrultusunda akıbetinin Alış Veriş Merkezi olarak sonlanacağı ortay çıkınca bir kampanya başlattık.

Dönemin Büyükşehir Kent Konseyinin de destekleriyle TSG stadının yerine bir kent meydanı yapılması önerisini günlerce dillendirip kamuoyu dikkatini çekmeye çalıştık ta…

O tepkiler sayesinde şu ana kadar stadyum arazisi üzerine AVM dikme hayalleri gerçekleşmedi ama bu ileride bir sabah rant projesinin hayata geçmeyeceği anlamına gelmiyor.

Kötümser olasılıkları bir yana bırakıp TSG stadyumu ve çevresinden “tarihi, sosyal ve doğal değerleriyle bir kent meydanı” yaratma önerisine dönecek olursak…

Aslında TSG stadının yıkılmasıyla ilgili daha gerçekler kamuoyuna detaylarıyla yansımamışken 2009’ de kaleme aldığım makalede TSG stadı ve yanındaki Müftü Deresinin iki yakasını, derenin doğusunda yer alan Kışla arazisini, askeri lojmanları da kapsayan ve cumhuriyet meydanını da içine alıp Gümrük Meydanına kadar uzanan alanın yeni baştan projelendirilmesi gerektiğini önermiştim.

Bu kadar da değil.

Çamlıbel balıkçı barınağının Karaduvar’ a taşınması, yanında yer alan ve Müftü Deresine kadar uzanan orduevinin, derenin batısındaki Vakıf Tesislerinin de bu alana eklemlenmesi ve yeniden kente kazandırılmasıyla kent içinde plajı, meydanı, derenin iki yakasındaki kreasyon alanıyla yepyeni bir cazibe merkezinin doğacağını, mevcut balıkçı barınağının az ilerisinde yapılacak kruvaze rıhtımıyla Mersin’ in bir anda Akdeniz’in en cazip sahil kenti konumuna taşıyacak hayalimi kağıda kaleme dökmüştüm.

Mersin 100, bilemediniz 150 yaşında genç, hatta çocukluk çağında bir kent.

O nedenle MERYAP üyelerinin gezdiği Prag, Berlin, Viyana ile veya bültenlerinde yer almayan Roma gibi kadim şehirlerle mukayese etmek yanlış. Kaldı ki bu şehirler tarih boyunca yapılanları koruyup insanlığa sunarken, biz olanı da kısa zamanda yerle bir etmiş, maktulü betona gömüp delilleri yok eden caniler misali kısacık Mersin tarihinin güzelliklerini de yok etmiş, ruhunu karartmışız.

Örnek mi Gümrük Meydanı…

Bu kente eskiden denizden ulaşanları daha ilk anda güzelliği, mimarisiyle çarpan o meydanın yerinde bugün tantunici kulubelerinin işgal ettiği ucube döküntülerden başka geriye ne kaldı?

Ve Gümrük Meydanına adını veren gelin gibi süzülen beyaz gümrük binasını da koruyamaz mıydık?

Bugün o beyaz rüyanın yerini alan Ziraat Bankası binası ondan daha mı güzel?

Hadi banka yapacaktınız, en azından eski haliyle koruyamaz mıydınız?

Binanın eski haliyle kalması bankacılık yapmanıza engel miydi?

Ve Gümrük meydanıyla bağlantılı Yoğurt Pazarının bugünkü pejmürde hali…

Ortasına bırakılan çöp dağlarıyla mahzun, ağlamaklı duruşu hiç kimsenin yüreğini titretmiyor mu?

Kent meydanları konusu öyle bir yazıya sığacak gibi değil.

Bugün bir miting alanına bile sahip olmayan ve mitinglerin TSG önünde kurulan Pazar yerinde yapıldığı bir kentin iyi kötü bir meydan ihtiyacı olduğu su götürmez gerçek…

Ama hazır MERYAP önerisiyle yeni bir tartışma fırsatı yakalamışken, konuyu tüm boyutlarıyla masaya yatırıp gerçekten etkileyici projelerle zenginleştirip, dört başı mamur bir eser yaratılamaz mı?

Soruları çoğaltmak mümkün ama ben bu makaleyi 1935 Jansen Planında yer alan öneriyle noktalayayım…

1935 Mersin Şehir Planında Jansen bakın Müftü Deresi etrafı ile o günlerde Kışla’ nın yer aldığı ve 1960 darbesi ardından kurulan OYAK’ ın nasıl olduysa sahip olduğu bölgeyi nasıl projelendirmiş:

“(…) Mersin nehri ve Fener önündeki sahil boyunca uzanan büyük bir saha oyun ve istirahat çimeni olarak projelenmiştir. Burası ağaç gruplarıyla çerçevelenmelidir. Burada müteaddit yaz evleri dahi yapılıp bütün bir sezon boyunca kiraya verilebilir.

Şehrin güneybatısında Mersin nehrinin (Müftü deresi) yanındaki kışla buradan göçürülerek şehrin dışında uygun yere yerleştirilmelidir. Düşmanın en fazla taarruz hedefi olan böyle askeri bir müessesinin iskân mıntıkası yanında bulunuşu caiz değildir.

Kışlanın mevcut bulunduğu şimdiki saha ise deniz ve nehir kenarı ile plaja yakınlığı da göz önünde bulundurularak bir otelin de içinde yer aldığı büyük salonların bulunduğu bir kurhaus* için çok müsait bir yerdir. Kurhausun etrafında taraçalı tesisat, sandal köprüsü, musiki pavyonu, gül bahçesi ve tenis meydanlığı mevcut olacaktır. Burayı zengin ağaç gruplarının gölgesi saracaktır.

Ahalinin gezintisine hizmet edici sahil promenatını**, kurhausun etrafına ve buradan da deniz fenerinin batısıyla yeniden denize kadar uzatılmasına imkân verilmiştir. Bu suretle Kurhaustaki misafirler tam sükûnet içinde yaşayacaklardır.”

Savaş tamtamlarının kulakları tırmaladığı 1935’ lerde ve o günün kıt olanakları çerçevesinde hayal edilen sahil düzenlemesiyle bugün ordu evinin etrafını tel örgüler, kamuflaj çadırlarıyla sarmaladığı, Müftü deresini sazlıkların kapladığı, yaz günleri yanından geçerken burnunuzun direğinin sızladığı bugünün bataklığı andıran bir zamanların o efsane nehrini hatırlayın ve oturup ağlayın…

Tabii ağlamaya mecaliniz kaldıysa…

Abdullah AYAN/Mersin İmece