Necla Özkaplan Yörüklü: Yeşil alanlar cetvel artığı olarak bırakılıyor!

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası İl Temsilcisi ve Bursa Akademik Odalar Birliği (BAOB) Dönem Sözcüsü Necla Özkaplan Yörüklü tüm bu görevlerinin yanı sıra müzikten spora, halk oyunlarına ve sivil toplum kuruluşlarına dek pek çok sosyal etkinliğin içerisinde yer alıyor. 25 yıllık meslek yaşamında pek çok projeye imza atan, ödül alan ve bir de kitap yazan Yörüklü, peyzaj mimarlığını Bursa kamuoyunda daha fazla görünür kılan çalışmalara imza atıyor. Akademik odalara yönelik söyleşilerimizin ilkini peyzaj mimarlığını bir şekilde kent kamuoyuna hem taşımayı, hem de tanıtmayı başaran Necla Özkaplan Yörüklü ile gerçekleştirdik. Kentin öncü kadınları arasında yer alan Yörüklü ile yaptığımız söyleşiyi ilgiyle okuyacağınızı umuyoruz. 

SORUNLAR VE ÖNERİLER 

Bursa'nm TMMOB bileşeni Peyzaj Mimarlar Odası olarak en büyük sorunu nedir? 

Çarpık kentleşme, ulaşım, hava kirliliği, kent yoksulluğu Bursa'nm en büyük sorunlarından. Kentin ana girişlerindeki özellikle de Yalova ve  Ankara  Yolu'ndaki sağlı sollu manzaraya bakın! Peyzaj manzara demektir. Ne kadar yeşillik görürseniz manzara o kadar güzelleşiyor. Tanımsız konut ve ticari alanlar, estetikten yoksun, kaçak yapılaşmalar. 

Küçük küçük alanlara sıkıştırılmış parklar! Nefes alamıyoruz. Sorunlar çözülmüyor, tersine çığ gibi büyüyor! Peki Peyzaj Mimarları Odası İl Temsilciliği olarak kent yöneticilerine önerileriniz neler? 

Kent girişleri mutlaka peyzaj değerlerine uygun hale getirilmeli, sanayinin yükü kentin dışma alınmalı; küçük sanayinin kent içinde peyzaj ile bütünleştirilmeli. 

Kenti kirleten unsurların envanteri çıkarılmalı. Acilen yeşil alan metrekareleri belirlenmeli ve sağlıklı çoğaltılması hedeflenmeli. Yeni inşaatlarda mutlaka peyzaj projeleri zorunlu olmalı. Spor ve rekreasyon alanlarıyla kentin değerini artıracak peyzaj çözümleri getirilmeli. 

Kentin markalaşmasında önemli peyzaj unsurlarından yararlanılmalı. Kentin imar planlan öncelikle konut-ticaret-yol bütünlüğünde yapılıyor, sosyal donatı alanları, rekreasyon alanları ve çocuk oyun alanları, yeşil alanlar cetvel artığı olarak bırakılıyor. Sonra da oyun parklarına trafo yapılıyor. Oysa bu alanlarda her yaş grubunun ihtiyaçları göz önüne alınarak planlama yapılmalı... 

Peyzaj Mimarları Odası ne zaman kuruldu? 

TMMOB bünyesinde oda olarak kurulmasının geçmişi 20 yıl... 1998 yılında Bursa'da temsilcilik olarak kuruldu. Peyzaj mimarlığının akademik geçmişi ise 40 yılı buluyor. Eskiden Ziraat Mühendisi olarak mezun olunuyordu. Şimdi güzel sanatlar, mimarlık, ziraat hatta orman fakültelerinde peyzaj mimarları mezun oluyor. Mesleğin temel sorunu istihdam, yerel yönetimlerde olması gerekenin çok altında! Sorunlardan biri de peyzaj firmalarının düzenli bir yerde organize edilmemesi... 

Süs bitkileriyle ilgili organize bölge sadece Yalova'da başarıldı. En büyük hedefimiz Alaattin-Ürünlü bölgesindeki mera alanlarında süs bitkileri satış, uygulama tanımlı bir bölge oluşturulabilmesi. Aynı sektörler bir arada olduklarında taleplere daha iyi arz oluşturuyorlar. 

MARKA DEĞERİ VE PEYZAJ 

Kentleşmenin en önemli öğesi peyzaj değerlerinin tasarısıdır. 

Kent belleğinde en önemli unsur peyzaj alanlarıdır. Bir kentin marka değerini peyzaj görüntüsü belirler... Bir kent yönetiminin başarısını da kente kazandırdığı yeşil alanlar belirler. Kent yöneticileri köprülü kavşak, stadyum, yol gibi ne uygulama yaparlarsa yapsınlar kentin ve kentlinin hafızasında yalnızca yaptıkları yeşil alanlar, rekreasyon alanlarıyla yaşarlar. 

NEFES ALDIRAN MEKÂNLAR 

Peyzaj mimarlarına neden ihtiyaç var? 

Peyzaj mimarlığı için özünde bina dışında kalan tüm alanlarda, doğal ve kültürel kaynakları insanların yararı, mutluluğu, güvenliği ve sağlığı için mekân oluşturan bir meslektir diyebiliriz. Peyzaj mimarlığı doğal ve kültürel çevre için planlama ve tasarım sanatıdır. Aslında peyzaj mimarlığı tasaıım meslekleri grubunda yer alıyor. Fransızcadan dilimize geçen peyzaj kelimesi manzara anlamına geliyor. 

Peyzaj mimarı da, insan, bitki ve hayvan yaşam alanlarının sağlıklı sürdürülebilmesi, korunması, gelişmesi ve yönetimini sağlıyor. 

Bu nedenle de biz peyzaj mimarları olarak, "yaşadığınız her yerde biz varız" diyoruz. Kentleşmenin en önemli öğesi peyzaj değerlerinin tasarısıdır... Kentlerin yaşaması ve kent belleğinde en önemli unsur peyzaj alanlarıdır. 

Bir kentin marka değerini peyzaj görüntüsü belirler... 

PEYZAJ PROJELERİNDE ZORUNLULUK 

Bursa'da peyzaj alanlarına dair bir zorunluluk var mı? 

Büyükşehir belediyelerinin bakanlığa göndermek üzere tip imar yönetmeliğinde peyzaj projelerinin zorunlu hale getirilmesine ilişkin önerimiz ilgi görmedi. 

Oysa peyzaj alanlarıyla ilgili yapacağı her çalışma yerel yönetimlere vatandaş memnuniyeti olarak geri dönecektir. Kent yöneticilerinin kent hafızasında kalmalarının en önemli yolunun bu olduğu örneklerle sabittir. Çünkü peyzaj alanları insanları sınıflara ayırmadan içinde tutar. Halkın her kesimine açıktır ve orada herkes eşit hisseder kendisini. Peyzaj isteği insanların yaşadığı, evinden dışarı adım attığı her yerde başlar. Çünkü insanlar yaşam alanlarıyla mutlu olurlar. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri ile de görüşüldü. 

Bu konuda mevzuatlardaki düzenleme taleplerini bölgesel talepler olarak değerlendirebileceklerini belirttiler. Planlı alanlarda zorunlu tutulan peyzaj alanları olmalı. Ankara'da kişi başına düşen yeşil alanlar hesaplanırken konut ve kamusal yapıların da peyzaj alanları hesap yöntemlerine katıldı. Bu nedenle Ankara Büyükşehir Belediyesi 'kişi başına 20 metrekare yeşil alanımız var' diyebilmekte. 

Sayın Necla Özkaplan Yörüklü biraz kendinizden söz eder misiniz? 

1989'da Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı bölümünü birincilikle bitirdim, 1990'da da evlendim. 1991'de Bursa'ya taşındım. İkizlerim var. Hayatımın bana sunduğu en güzel şeylerden biri hem eşim, hem de çocuklarımdır... Bunu her zaman her yerde söylemişimdir. 

yon edindim, sosyal yaşamım ile oda temsilciliğini birleştirdim. 

SÖZCÜLÜĞÜN BEDELİ! 

Yörüklü, "Kent yöneticilerinin kent hafızasında kalmalarının en önemli yolu peyzaj düzenlemeleridir. 

Çünkü peyzaj alanları insanları sınıflara ayırmadan içinde tutar; herkese açıktır ve orada herkes kendini eşit hisseder" dedi. 

Pek çok alanda etkinsiniz. 

Bu performansın sırrı nedir? 

Üniversitenin yanı sıra ilkokul, ortaokul ve liseyi de birincilikle bitirdim, başarılıydım. Hani eskiden çalışanlara "İnek" derlerdi ya. Bana kimse demezdi. 

Hep sosyal bir insandım, folklor, spor ve sanatla uğraşırdım. 

Programlı olmayı, erken uyanmayı başarmış birisiyim... Bu hep vardı hayatımda... Ama son dönemde peyzaj mimarlarının haklarını savunmayı, adlarım duyurmayı çok önemsiyorum. Böyle bir misBAOB dönem sözcülüğünü üstlendiniz. 

Kamu bürokrasisinde çalışıyorsunuz, etkilendiniz mi? 

BAOB Dönem Sözcülüğü 4 yılda bir TMMOB'a gelen bir süreçle işletiliyor. Bu yıl da beni seçtiler. Mart 2015'e kadar dönem sözcüsüyüm. Etkilendiniz mi, derseniz evet. Bu görevi üstlenmemin bedeli olmadığım söyleyemem. Bedeli ne oldu derseniz... Mesela, görevimden "görülen lüzum" denerek geri daha altta bir göreve alındım! Ama her hikâyenin bir başlangıç olduğunu düşünürüm. Doğrudan, haklıdan, insandan, doğadan, çevreden, emekten, kentten yana ilkeli duruşumuzu taviz vermeden sürdüreceğiz. 

Yeni Dönem - H. Gül KOLAYLI