Neden herkes üniversite kuruyor

Kuyumcusundan müteahhidine, tüccarından ticaret odalarına, holdinglerden kıdemli hocalara, vakıflardan cemaatlere kadar hemen herkes üniversite kuruyor.

Kârlı bir iş deseniz kârlı değil, kolay deseniz hiç değil. Peki o zaman bu üniversite sevdası niye
İyi bir seçim yatırımı olduğu için hadi politikacıları anlarsınız, zaten sırtlarında yumurta küfesi de yok, devlet kasasından her ile yetmedi artık her ilçeye bir yükseköğretim kurumu açılmaya başlandı. Bacasız fabrika oldukları için halkın da hoşuna gidiyor...
Ama asıl önemlisi on milyonlarca, hatta yüz milyonlarca dolar harcanarak kurulan vakıf üniversiteleri için bu kıyasıya yarış niye
En önemli gerekçe elbette prestij. Sosyal sorumluluk diyenler de var, vatan borcu diyenler de. Peki bu söylemlerinde ne kadar samimiler
Çok önemli bir kısmı kesinlikle samimi. Hatta diğer işlerini aksatacak bir şekilde tüm zamanlarını üniversiteye harcayacak noktaya gelenler var.
Çünkü üniversite kurmak öylesine farklı bir yatırım ki, karşılığını çok kısa sürede almanız mümkün değil. Sürekli vereceksiniz ama çok uzun süre, 20, 30 yıl hiçbir beklentiniz olmayacak. Eğer 15 yıl sonra, kendi ayakları üzerinde duruyorsa, bu bir başarıdır.
Para kazanmaları söz konusu değil, zaten kazansalar da anayasal konumları nedeniyle kurucuların cebine beş kuruş da olsa aktarılmasının mümkünatı yok...

Önce tebrik etmek gerekir
Vakıf üniversitesi kuranları öncelikle kutlamak gerekir. Niye Çünkü bu büyük paraları, hiçbir mali geri dönüşümü olmayan böyle bir yatırıma değil de para kazanacak işlere ya da bankaya yatırsalardı yedi sülalelerine yeterdi. Yani amaçları para kazanmak değil de, para harcamak olan bu vatanseverleri, özellikle vatansever diyorum çünkü ülkemizin geleceği için en önemli yatırımın, kalkınmanın lokomotifi olan kalifiye insan gücü yetiştiren iyi üniversiteler kuran kişi ve vakıfları, öncelikle canı gönülden kutluyoruz.
Bu konuda hiç kimse öküzün altında buzağı aramasın. Yok kendileri için eleman yetiştiriyorlar, yok kara para aklıyorlar, yok bir elleriyle koyup diğer elleriyle alıyorlar, yok reklam için yapıyorlar gibi ipe sapa gelmez iddiaları hiç kimse ciddiye almamalıdır.
Koç Üniversitesi kurulduğunda, kendileri için eleman yetiştiriyorlar iddiaları çok sık gündeme gelmişti. Sordum, mezunlardan sadece yüzde 4ü Koç şirketlerinde çalışıyormuş. Yüzde 96sı başka şirketlerde, başka kurumlarda ya da başka ülkelerde. Diğer üniversiteler için de durum farklı değil. Kâr ediyoruz, ekstra kaynak aktarmaya gerek kalmadı diyeni de daha görmedim. Belki birkaç tane çıkabilir ama onların da sonu son değil!..
Ülkeye ve gençliğe hizmetin ötesinde gizli gündemi olanlar yok mu Elbette var. Ama eninde sonunda hepsi de YÖKe bağlı anayasal kurumlar. Varsa hataları, bugün olmasa da yarın mutlaka devlet adına hesap soran birileri çıkacaktır!..

Neden eleştiriliyorlar
Üniversitelerin ekonomik özgürlükleri kadar akademik özerklikleri de çok önemli. Ama bazı kurucular, parayı ben veriyorsam, her türlü kararı da ben veririm noktasında. Ayrıca bazıları da var ki, para koyma yerine öğrencilerden alınan paralar üzerinden vakıf ağalığı yapıyorlar ki bunları onaylamak mümkün değil.
İktidar bir ara özel üniversite yasası çıkartacaktı, sonra vazgeçti. Keşke özel üniversiteler de kurulsa da kâr amacı güdenlerle, gütmeyenler birbirinden ayrılsa!..
Bu arada bazı vakıf üniversiteleri çok sabırsız. Oysa, çıktıkları yolun uzunluğunu biliyor olmaları gerekirdi. Sabırsızlıkları yüzünden çok değerli hocaları ya kaçırıyorlar ya da küstürüyorlar...

Gelecekleri ne olur
Dünyanın en iyi üniversiteleri sıralamasında ilk 10un, ilk 100ün pek çoğu özel ya da vakıf üniversitesi. Bizde daha henüz o noktaya gelinmedi. Çünkü daha çok yeniler. Ama zaman içerisinde, örneğin 10, 15 yıl sonra Türkiyenin en iyi 10 üniversitesi içerisine girmeye aday olanlar daha şimdiden var.
Siz öyle abartılı ilanlara ya da yakıştırmalara bakmayın. Hâlâ kat edecekleri daha çok uzun yolları bulunuyor.
Özetin özeti: Vehbi Koç, yaptığım en heyecan verici iş üniversite diyordu. Çok haklı. Aynı heyecanı duyan çok kurucu var...

Milliyet/Abbas Güçlü