Noterler, gayrimenkul alım satımına talip oldu!

Türkiye genelindeki bin 771 noterliği kapsayan büyük bir değişim projesi başlatan Türkiye Noterler Birliği, gayrimenkul satışına temel oluşturan hizmetlere talip olduklarını açıkladı. Daha önce ikinci el otomotiv ve mirasçı belgesi alımında devreye giren Türkiye Noterler Birliği Başkanı Yunus Tutar, "Gayrimenkul alım-satım ve aynı haklara ilişkin hukuki işlerin noter kanalı ile yürütülmesi önemli iş yükünün önünü alacaktır" diyor. 

Gayrimenkul alım-satım ve ayni haklara ilişkin satımı,  (ipotek tesisi, sükna, irtifak vb) hukuki işler, Avrupa, Orta ve Güney Amerika ülkelerinde noterlerin sorumluluk alanında yer alıyor. 

Türkiye'de ise her türlü gayrimenkul alım devri, bağışı ve benzeri hizmetler, sayılarI 957'yi bulan tapu müdürlükleri kanalı ile  yürütülüyor.  Büyük değişim projesi kapsamında ikinci el satış hizmeti ve mirasçılık belgesi vermeye hak kazanan ve bu konuda önemli mesafeler alan Türkiye Noterler Birliği, bu kez gayrimenkul alım satım ve benzeri hizmetlere dönük proje oluşturdu. 

Oluşturulan projeye göre noterler, hem hukuki güvenlik ve sözleşme dengesini sağlayabilecek, hem de tüm işlemleri baştan sona organize ederek, tapu iptal-tescil, alacak-borç ve benzeri ihtilafları başlamadan önleyebilecek. 

İkinci el araç satışı ve mirasçılık belgesi işlemlerinde yakalanan başarının devamı olarak noterliklerde yapılabilecek tüm işlemler için ilgili kurumlarla işbirliği yapılarak, benzer işlemlerin elektronik ortama taşınması hedefleniyor. Bu kapsamda ilk olarak yaklaşık bir hafta süren ve yorucu bir işlem olarak kabul edilen şirket kuruluşuna dair işlemlerin elektronik ortama taşınarak sürecin kısaltılması konusunda Gümrük ve Ticaret Bakanhğı'nın öncülüğünde çalışmalar yapılıyor. 

Türkiye Noterler Birliği Başkanı Yunus Tutar, "Sınırlı sayıdaki tapu dairesi yerine bin 771 noktadaki noterlikler aracılığı ile gayrimenkullerin satılması ve satış işlemi için gayrimenkulün bulunduğu yere gitme zorunluluğunun ortadan kalkacak olması vatandaşlar için büyük bir hizmet olacaktır" diye konuştu. 

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK 

Gayrimenkul işlerinde noterlerin satışın yapıldığını vergi dairesine bildireceğini söyleyen Tutar, "Böylece vergi dairesi alım satım vergisini taraflardan tahsil edebilecek ve bu sayede devletin vergi kaybı da önlenecek. Bu işlemler bittikten sonra noter, satımla ilgili kendi huzurunda düzenlenen sözleşmeyi, tescil işleminin yapılması için tapu idaresine gönderecekler. Noter alıcı adına düzenlenmiş tapuyu da, alıcısına verecektir. Noter düzenlediği belgelerin içeriğinden, geçerliliğinden sorumlu olacaktır" dedi. 

Tutar, "Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'ndeki personel, araç gereçler kurumun asli görevine tahsis edilecek, sicilin tutulmasında ve kadastro işlemlerinin yapılmasında bu şekilde etkinlik sağlanacaktır. 

Buna karşılık noterler de yeni istihdam kaynağı oluşturacaklardır" diye konuştu. 

HUKUK DESTEĞİ VERİLECEK 

Noterlerin gayrimenkul satışı ile ilgili olarak tarafları dinleyip, hukuki destek de vereceklerini belirten Yunus Tutar, şu bilgileri verdi: "Kendisine başvuran kişiye hukuki danışmanlık yapacak. Taşınmazın gerçek hak sahibini sistematik bir şekilde araştıracak. Satış sürecine de katılacaktır. Gerektiğinde bu kimlikle satış müzakeresinin içinde yerini alacaktır. Dolayısıyla sözleşmeler, tarafsız, bağımsız, hukuk eğitimi almış, sorumlulukla donatılmış noterin katılmasıyla işlemin hukuki güvenliği sağlanmış olacak. Kimlik doğrulama işlemi daha sağlıklı yapılacak, sahtecilik en az seviyeye indirilecektir. Vasi tarafından yapılacak işlemlerde vesayet ve denetim makamlarından izin alınması bilinçli olarak sağlanacak. Diğer izne tabi işlemlerde de aynı yol izlenecektir."

Noterler, ikinci el satışta ve miras belgesinde devrede 

Türkiye Noterler Birliği (TNB), Türkiye gibi 'Latin Noterlik' modelini uygulayan, bünyesinde 40 bin noteri barındıran 35 Avrupa ülkesindeki uygulamaları inceleyerek 'Değişim Projesi' hazırladı. Proje, Türkiye'de sayıları bin 771'i bulan noterin çalışma yaşamını rehabilite etmenin yanısıra ticari yaşamın önemli konu başlıklarında da etkin rol alınmasını hedefliyor. 

Yürütülen çalışmaların sonrasında noterlerin sorumluluk alanına dahil edilen ilk önemli uygulama ikinci el satışlarındaki işlemler oldu. 2010'da başlatılan çalışma da Emniyet Genel Müdürlüğü ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ile yapılan işbirliği ve elektronik entegrasyonla artık sadece alıcı ve satıcının notere gelmesi yeterli oluyor. 

Eski sistemde tarafların tüm belgeleri ayrı ayrı toplaması gerekiyordu. Noterlerin devreye girmesi ile ikinci el satışlarında işlem hızı üç kat birden arttı. 

Yine Türkiye'de mahkemelerin çok önemli belgesinde devrede bir iş yükü olarak bilinen veraset ilamı süreci de üç yıldır noterler kanalı ile yürütülüyor. Geçmiş yıllarda sadece mahkemeler tarafından verilebilen ve yargının üzerindeki iş yükü nedeniyle verilmesi ayları bulabilen mirasçılık belgesi (veraset ilamı), Ekim 2011'den bu yana mahkemelerin yanı sıra noterliklerde de verilmeye başlandı. Bugün itibari ile bin 771 noterde hergün ortalama bin 200 mirasçılık belgesi veriliyor ki bu genel toplamın yüzde 70'ine denk geliyor. 2013 yılının tamamında Türkiye genelinde noterler tarafından toplam 293 bin mirasçılık belgesi verildi. 

EKONOMİST