Öğrencilerin barınma telaşı başladı, ev sıkıntısı büyük!

Ekonomik gücü olan öğrenciler için, stüdyo dairelerin de bulunduğu yüzme havuzlu sosyal donatılara sahip sitelerden, merkezde bulunan rezidanslara kadar birçok alternatif bulunuyor. Ancak sınırlı bir bütçeye sahip olanların, yani ezici çoğunluğun, yurt ve öğrenci semtlerinde (üniversitelere yakın yerlerde) bulunan evlerden başka tercih şansı bulunmuyor. Hal böyleyken, büyük kentlerdeki yüksek kiralar da küçük şehirlerden gelen öğrenciler için barınma ihtiyacım kabusa çevirebiliyor.

15 milyon kişinin yaşadığı İstanbul'da bu yıl açılan yeni 5 vakıf üniversitesi ile birlikte üniversite sayısı 44'ü, kayıtlı öğrenci sayısı ise 355 bini buldu. Bu öğrencilerin önemli bir bölümü de yakın veya uzak, başka kentlerden İstanbul'a okumaya gelenler. Hal böyle olunca da sayılan Uşak kadar bir kentin nüfusuna yaklaşan bu öğrencilerin barınmasında yurtlar büyük önem ve öncelik kazanıyor. Acaba İstanbul'da kamu veya özel yurt kapasitesi yeterli mi Tabii ki değil. Öğrencilerin yaklaşık yüzde 15'i yani 23.650'si yurt imkanlarından yararlanabiliyor. Eva Gayrimenkul Değerleme tarafından yapılan araştırma kapsamada, yurt tercihlerinde en belirleyici kriter ise elbette ücretler! Bunun yanında güvenlik, temizlik, konfor, sosyal imkanlar, ders çalışma olanakları, beslenme imkanları, WC-duş gibi ıslak hacimlerin ortak kullanımda olup olmaması, ulaşım ve üniversitelere olan yakınlık öğrencilerin ve ailelerinin yurt tercihinde etkili oluyor. İstanbul'da yer alan üniversitelerin dağılımı ve bu üniversitelerde okuyan öğrenci sayıları yurtlar için önemli bir potansiyel teşkil ediyor.

İlk sene alışma senesi

İlk sene öğrencilerin çevre edindikleri ve yeni yaşantılarına adapte olmaya çalışan bir yıl olarak düşünülüyor. İstanbul'un kozmopolit yapısının Anadolu'dan gelen öğrenciler için ürkütücü olabileceğini söyleyen Eva Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık Değerleme Personeli Semi Siliki "Özellikle İstanbul dışında yaşamaya alışmış, o yaşam tarzım benimsemiş aileler, çocuklarım üniversite eğitimi için İstanbul'a yolladıklarında; bu şehrin karmaşık ve hareketli yapısında çocuklarının kaybolmalarından ve İstanbul'a geliş sebepleri olan üniversite eğitimlerini sekteye uğratmalarından endişelenir. Bu nedenle aileler ilk sene için çocuklarım İstanbul gibi bir yerde yalnız bırakmaktansa üniversiteye yakın yurtları tercih ederler. Takip eden senelerde imkânı olan öğrenciler yurtta veya okulda tanıştıkları arkadaşları ile bir araya gelerek ev kiralar ve barınma ihtiyacım ev kirasını paylaşarak daha makul şekilde çözerler. Bu sayede yeni gelen dönem öğrencilerine az da olsa yurtlarda bir miktar barınma imkânı doğar. Yine de toplam rakamlara bakıldığında öğrenciler için İstanbul'daki yurt olanaklarının son derece sınırlı olduğunu, kalitesinin ise ortalamanın altında olduğunu söyleyebiliriz." İstanbul'daki yurtların yüzde 76'sı Avrupa yakasında, yüzde 24'ü Anadolu yakasında bulunuyor. Yurtların İstanbul üzerindeki yer seçimleri incelendiğinde öğrenci yurtlarının özelikle Avrupa yakasında yoğunlaştığı görülüyor.

Bunun başlıca sebebi Avrupa yakasında bulunan üniversitelerin sayıca fazla olması. Beşiktaş, Avcılar, Fatih, Şişli ve Kadıköy gibi toplu ulaşım araçlarına ani yakın ilçelerin, yurt sektörü açısından oldu öne çıkan ilçeler arasında...

2011 yılı İstanbul yurt ücretleri

2011 yılı İstanbul genelinde semtlere göre yaklaşık yurt ücretlerini 2010 yılına göre kıyaslandığında; yurt ücretlerinin genelinde yaklaşık yüzde 10luk bir artışın olduğunu görüyoruz. Ancak daha fazla öğrenci çekmek amacıyla ücretlerinde yaklaşık yüzde 3-5 oranında indirme giden yurtlar da bulunuyor.Yurt ücretlerinin (talebe de bağlı olarak) en yüksek olduğu ilçeler Eyüp, Etiler, Ortaköy, Şişli, Beylikdüzü, Kadıköy, Sarıyer ve Maltepe. Bu ilçelerde yurtta konaklama ücretlerinin yaklaşık 1.000 TL'ye ulaştığı hatta bazı ilçelerde bu miktarı aştığı görülüyor.

Bu ücretlerin yüksek oluşunun başlıca nedeni ise bu bölgelerdeki üniversite sayısının diğer bölgelere oranla daha fazla olması.

Devlet yurtları: Kredi ve Yurtlar Kurumuna bağlı olan devlet yurtlarında 4 kişilik ranza sisteminden 12 kişi ve üstü ranza sistemi tipine kadar değişen farklı tipte odalar bulunuyor. Genellikle kapasiteleri bir binada 300 yatak ve üstü olan bu yurtlarda barınma fiyatları ise aylık 90 TL - 270 TL arasında değişiyor.

Üniversite yurtları: Devlet üniversitelerinin yurtlan kendi bünyelerindeki vakıflara veya Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlıkları'na bağlı. Vakıf üniversitelerinin yurtları ise işletildikleri vakıflara bağlı olarak hizmet veriyor. Bu yurtlar değişik model ve tipte olsa da bazıları hakkında şu bilgileri vermek mümkün: Oda tipleri 2-6 kişilik olan yurtların fiyatları aylık 130 TL - 500 TL arasında değişebiliyor.

Özel yurtlar: Milli Eğitim Bakanlığına bağlı çalışan özel yurtlarda hizmet kalitesi standart dışıdır. Bu yurtlar genelde evden bozma eski binalarda bir veya 2 kişi ile yönetilen mekânlar olarak karşımıza çıkıyor. Fiyat aralıkları 250 TL -1.350 TL arasında olan bu yurtlarda kalma imkanları çoğunlukla 3-4 kişilik odalarda sağlanıyor.

Koğuş sistemli yurtlar: Genellikle Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olan bu yurtlarda 600 TL-900 TL arasında bir bedelle kalınabiliyor. Bu tip yurtlar daha çok tarikat ve cemaat yurtlan olarak biliniyor.

Rezidanslar: 1 ve 2 kişilik veya 1+1 tipte süit düzende oda imkanı veren bu evler ve rezidanslarda üniversitelerin kendi öğrenci ve misafirleri için barınma imkanı sağlanıyor. Fiyatları yatak basma aylık 700 TL -1.500 TL arasında değişiyor.

Bazı semtlerin kira rakamları

Fatih Merkez'de kiralar 600 TL ila 1.000 TL arasında. Kocamustafapaşa semtinde 650-900 TL arasında kiralanırken, Fındıkzade'de ise 650 TL ila 1.000 TL'ye kiralanabiliyor. İstanbul Üniversitesi'nin Avcılar ile Marmara Üniversitesi'nin Bahçelievler Kampusu'nde öğrenim öğrenim gören öğrenciler, Bahçelievler, Bakırköy, Avcılar, Şirinevler gibi semtlerde 500 -1.500 TL'ye ev kiralayabiliyor. İstanbul'un Anadolu yakasında okuyan ve bu yakayı tercih eden öğrenciler ise Avrupa yakasında okuyan öğrencilere göre yüzde 10-15 oranında daha az fiyatla kiralık ev bulabiliyor. Kayıt için Anadolu'dan gelen öğrencilerden bütçesi kısıtlı olanlar farklı fakültede de okusa da arkadaşlarıyla birlikte ev tutma yolunu tercih ediyor. Kadıköy, Kayışdağı, Fikirtepe öğrencilerin en çok rağbet ettiği semtlerin başında geliyor. Bu semtlerde oturmanın bedeli 500 TL'den başlıyor, 800 TL'ye yükseliyor. Geçen yıla oranla, Beşiktaş, Mecidiyeköy, Bakırköy ve Kadıköy gibi merkezi lokasyonlarda, öğrencilere verilen dairelerde kira bedellerinde yaklaşık yüzde 10 civarında bir artış yaşandı. Bunda İstanbul'da yeni üniversitelerin kurulması ve üniversitelerin kontenjan artımları etkili olduğu görülüyor.

Ya öğrenci evleri

İstanbul'a okumaya gelen öğrencilerin kendilerine uygun yurt bulamayıp kiralık ev arama çabası ailelerin pek hoşuna gitmese de, öğrenci milleti için en keyifli olan yöntem öğrenci yoğunluğu bakımından Türkiye'nin en önemli kenti olan İstanbul'da üniversitelerin yeni eğitim dönemine başlamasıyla birlikte, ailelerini ikna eden öğrencilerin ey arayışı ile bazı semtlerdeki kiralık konut piyasasında hareketlilik yaşanıyor. İstanbul'da Öğrenciler genellikle Anadolu yakasında Kadıköy, Üsküdar, Bostana ve Marmara Üniversite'nin bulunduğu Göztepe ve çevresini; Avrupa yakasında ise Beşiktaş, Beyazıt, Fatih, Çapa, Fındıkzade, Avcılar ve Bakırköy'ü tercih ediyor. Sebebi ise, bu bölgelerin üniversite semtleri diye anılması. Yani öğrencilerin ulaşım sıkıntısı çekmeyeceği semtler.

Yeni moda: Konut projelerinden yurt yapmak

Her iki yakada yapılan analizlerde yurt bina seçiminde devlet yurtlan kendilerine tahsis edilmiş yurt binalarım kullanırken, özel yurtlar ve üniversite yurtlan değişik çözüm yollarına gidebiliyor. Bazı özel yurt sahipleri apartman ya da eski binaları satın alıp yurt, apart veya farklı isimlerle düzenlemeyi tercih ediyor. İstanbul'da üretilen konut projelerinden konut satın alıp yurt olarak işleten özel üniversiteler de bulunuyor. Örneğin İstanbul'da bir üniversite kendi kampusu için yeni biten bir konut projesinden villalar satın alarak öğrenci ve öğretim üyelerine yurt hizmeti verilmesini temin etti.

Yaz okuluna kalan öğrenciye promosyon

Yurtlar genellikle 12 ay boyunca açık kalıyor fakat yurt ücretleri çoğunlukla 10 ay için alınıyor. Yaz okuluna kalan öğrenciler nedeni ile yurtların büyük bir kısmı yazın da açık olabiliyor ancak bu süre için genelde ilave ücret talebi olmakla birlikte bazı yurtlar ilave bir ay ücretsiz kalma promosyonu da sunabiliyor. Bununla birlikte bazı yurtlar yazın kısmen yabancı öğrencilere "Hostel" olarak veya "Turizm" amaçlı kiralanarak kullanılabiliyor. Bu nedenle öğrencilerin yurtta eşya bırakması genellikle mümkün değil ama bazı yurtlarda bir somaki sene için anlaşmalarım yapanlara valiz odalarında eşya depolama imkanı verilebiliyor. Yurt konaklama fiyatlarında KDV oram yüzde 8 olarak uygulanıyor.

Yurtların karşılaştırılmasında dikkat etmesi gereken noktalar ve ücret kriterleri

- Ücret kalite orantısı
- Temizlik imkanları ve sıklığı
- Güvenlik imkanları (kartlı güvenlik veya giriş çıkış güvenliği)
- Yurdun sağladığı imkanlar (kahvaltı, ulaşım servisi, ortak alanlar, internet, etüt odaları, çamaşırhane vs)
- Odaların büyüklükleri ve odadaki yatak sayısı
- Kaç kişinin aynı tuvalet ve duşu kullandığı
- Odadaki eşyalar (Yatak, ranza, bazali yatak, dolap, dolapta kasa, çalışma masası)
- Yönetici personelin nitelikleri (Yurtta sürekli sorumlu olup olmadığı)
- Kullanılan eşya ve malzemelerin kalitesi
- Demirbaşların yenilenme sıklığı

Öğrenciler kiralık ev ararken nelere dikkat etmeli

Öncelikli olarak öğrencilerin semt tercihlerinde dikkate almaları gereken unsurun ulaşım olduğuna dikkat çeken Altin Emlak Genel Müdürü Hakan Erükun, "Üniversitelerine yakın veya rahatlıkla erişim sağlayabilmeleri dikkate alınmalı. Bu nedenle, metro, metrobüs ve tramvray hatlarına yalan lokasyonlar tercih edilmeli. Hem 1. öğretim hem de 2. öğretim öğrencilerinin rahat edebilmeleri için ulaşımın sürekli ve rahatlıkla sağlanabilmesi önemli. Kısa sürede evden üniversiteye gidebilmek farklı ders programlan için öncelikli. Ayrıca ulaşım, değişik üniversitelerde okuyan farklı ev arkadaşları içinde önemli" diyor ve ekliyor: "Öğrencilerin daire kiralamasında seçtikleri lokasyonların merkezi olması, alışveriş ve sosyal donatılara yakın olması sağlıklı bir seçim.

Bu kriter, öğrencilerin yemek ve alışveriş gibi ihtiyaçları her zaman rahatlıkla sağlayabilmeleri ve kendilerine ayırdıkları zamanlan daha etkin kullanabilmelerini sağlıyor. Ayrıca, öğrencilerin genelde birden fazla kişi olarak kaldıkları evlerde, kira bedellerim kalacak kişi sayışma göre mutlaka başlangıçta doğru planlamak. Ayrıca kiraladıkları yerin diğer masraflarını da göz önünde bulundurmaları gerekiyor. Kiraladıkları yerin aidat tutarı, yakıt sistemi ve ortalama maliyetleri göz önünde bulundurulmalı. Daire kiralarken de emlak firmalarını tercih etmeliler. Bu şekilde hem maliyeti daha uygun olur, hem de kısa sürede ev bulabilmeleri mümkün olur."
Hürriyet/Seda Tabak