Onur Yazgan: Güneş enerjisi yatırımı için villaya 15 bin, yazlığa 2 bin Euro yeterli!

Cerean Enerji, Türkiye'nin en zengin işadamlarından Hüsnü Özyeğin’in sahibi olduğu Fiba Holding çatısı altında 2009'da faaliyete geçti. Tüketiciye satış yapan Cerean da, üretici Fiba da, Türkiye’nin en geniş hacimli sürdürülebilir enerji oyuncusu oldukları iddiasında. Türkiye'de rüzgardan 2 bin 550 megawat enerji elde ediliyor, bunun 250 megawat’ını Fiba Holding şirketi gerçekleştiriyor. Hedefleri yakın tarihte yatırım kapasitesini iki katına çıkarmak. Bir de Türkiye’de büyük potansiyel taşıyan güneş enerjisinden faydalanmak üzere güneş santralleri kurmaya hazırlanıyor. Söyleşi konuğum Cerean Enerji'nin Yönetim Kurul üyesi ve Genel Müdürü Dr. Onur Yazgan. 

ALMANYA OLMAYAN GÜNEŞE TEŞVİK VERDİ 

Alman turistler Türkiye’ye deniz, kum ve daha da önemlisi güneş için geliyor ama Almanya’daki güneş enerjisi yatırımı, 40-45 bin megawat ve Türkiye’nin kat be kat üstünde. Bunun mantıklı bir açıklaması var mı sizce?

Güneş enerjisinin gelişiminde Almanlar dünyada önemli bir rol oynadı. Olmayan güneş için teşvik verdiler. ‘Biz kömüre ve nükleer enerjiye bağlılığımızı düşürmek için güneş enerjisini destekleyeceğiz’ diyerek yola çıktılar. Sırf Almanya da değil, tüm dünya çok hızlı bir şekilde güneş enerjisiyle tanışıyor. 

KONYA, ANTALYA'DAN DAHA VERİMLİ

Güneş ülkesi ama Türkiye’de güneş enerjisinden verimli faydalanamayacak her hangi bir bölge var mı?

Türkiye’nin her tarafında güneş var ama fark şu. Bir yerdeki kendisini 6 yılda geri öderken, diğer bölgedeki 8 senede geri öder.  İzmir  ile Van arasına bir çizgi çektiğimizi gözünüzün önüne getirin, güney bölgeler son derece şanslı. Aslında yanlış bir kanı var, ne kadar güneydeyse o kadar iyi diye. Doğru değil, mesela çöldeki güneş çok da verimli değil, enerji üretimi için. Güneye gittikçe güneş ışınları artıyor ama aynı zamanda sıcaklık da artıyor. Güneş panelleri sıcaklığı sevmiyor. Türkiye’de Konya, Karaman bölgesi, Antalya’ya, Adana’ya nazaran daha verimli. Yapılan yatırım kendini ortalama 6-7 senede ödüyor. Biz, ilk projemizi İstanbul’da Hüsnü Özyeğin Üniversitesi’nde kurduk. Sonuçta Türkiye’nin kuzey noktalarından biri ona rağmen üretim verimliliği gayet iyi. İnsana etkisi de çok fazla. Öğrencilerden de güneş enerjisine büyük ilgi oluştu, mühendislikte okuyan öğrencilerden bazıları kariyerlerini bu alanda yapacaklar. 

BİR VİLLAYA 15 BİN EUROLUK YATIRIM

Bir apartman güneş enerjisi için panel kursa kaça çıkar? Ortalama ne kadar zamanda yatırım kendisini amorti eder?

Bölgesine göre değişiyor. Biraz önce bahsettiğim 1 milyon euroluk yatırım çok daha büyük ölçekteki yapılar için. 500 metrekarelik bir villada 1.5-2 waat elektrik için 15-20 bin euroluk yatırım yetiyor. Apartman için de ortak bir yatırım bu. 20-25 sene boyunca hiçbir bakım gideri de yok. Isınma, soğutma tüm işlemler için kullanabiliyor. Karşılığında elektriğinde bağımsızlığına ulaşıyor, dünyadan karbon ayak izini tamamen silmiş oluyor. 

Örnek verdiğiniz villa ayda en az 200 liralık elektrik faturası ödüyordur, doğalgaz masrafı da kış aylarında en az 700 liradır. Demek ki güneşe yatırım çok da kârlı bir iş.

Kesinlikle. Güneydeki kışın atıl duran yazlık villalarda da güneş enerjisi 2 bin-3 bin euroluk yatırımla çok verimli kullanılabilir. Türkiye bunu yeni öğreniyor. İnsanlar yan komşuda görünce ilgilenmeye başlıyor. 

DOĞU'DAKİ OKULLARA GÜNEŞ PANELLERİ KURMAK İSTİYORUZ

Hüsnü bey de, eşi Ayşen hanım da toplumsal, sosyal kalkınma projelerinde çok duyarlı, ikisinin de vakfı var. Sizin de Cerean Enerji olarak sosyal sorumluluk projeleriniz var mı?

Hüsnü Özyeğin Vakfı projelerine de, AÇEV’e de destek vermeye çalışıyoruz. Güneş enerjisinde ilk projemizi Özyeğin Üniversitesi’nin çatısına kurduk. Doğu ve Güneydoğu’daki vakfın tesisleri ile ilkokul ve kız yurtlarına güneşten enerjilerini üretecekleri paneller kurmayı planlıyoruz. Hem kendi elektriklerini üretecekler, hem de oradaki insanlara bir vizyon katacak.

2 MİLYON ABONE SERBEST OLDU AMA ÇOĞUNUN BİLGİSİ YOK

1 Ocak 2014 itibariyle aylık 135 lira elektrik faturası olan tüketici, dilediği dağıtım şirketini seçmekte özgür. Kaç kişi aboneliğini değiştirdi?

650 bin elektrik tüketicisi bu sistemden faydalanıyor. 2 milyon abone bundan faydalanabilecek ama büyük bölümünün bilgisi yok. 2002’den beri uygulanan sistemde limit yavaş yavaş düşürülüyor. Sistemden önce faydalanan büyük şirketler oldu. İstanbul’da, Cerean gibi alternatif şirketlerden faydalananların oranı yüzde 50, bunu müşteri sayısı olarak söylemiyorum, tüketilen megawat bazında söylüyorum. Limitin düşmesiyle artık alternatif şirketlerin hizmeti evlerin, hanelerin hizmetine geçiyor. Serbest abonelik için limit 75-80 liraya indiği zaman 15 milyon insan faydalanabilecek. 2009’da yayınlanan strateji belgesine göre 2015’de limitin sıfırlanacak. 31 Ocak 2015’te tüm abonelerin serbestleşmesini umut ediyoruz.

ZAM AÇIKLANIR, BOYUN EĞERDİK

Deniyor ki, fiyatlar ancak serbest ticaret ve rekabet ortamında düşer. Bizler için alıştığımız şu, Enerji Bakanı veya üst kurul zam açıklar biz de eyvah zam geldi deriz. Zaten bir dağıtım şirketi vardır. O ne derse o olur.

Enerji yatırımcısının en çok istediği şey elektrik fiyatlarının artmasıdır. Hele bir de enerji yatırımcısına bulunduğu bölgede tekel olma hakkı verilmişse ister istemez kendi karını maksimize etmek isteyecektir. Bu döngüyü durduracak tek bir şey var, rekabet. Bunun etkisi de görülmeye başlandı. Alternatif dağıtım firmalarından tedarik eden müşteriler sayesinde elektrik maliyetleri yüzde 15 ile 20 düştü. 

ESKİDEN YATIRIM ÇOK PAHALIYDI

Bugüne kadar güneş enerjisinden faydalanmayı niye düşünememişiz?

Güneş enerjisi de erişilebilir hale geldi. Daha önce paneller çok pahalıydı, yatırım çok maliyetliydi. 1 megawat enerji için 5-6 milyon euroluk yatırım gerekiyordu, şimdi beşte birine düştü. Türkiye gibi arkadan gelenler için bir dezavantajdı ama yeni teknolojiyi kullanmak için de uygun dönem. Biz de güneşte önemli yatırımcı olmak istiyoruz. Güneşin bizim açımızdan çok heyecanlandıran tarafı da evlere hizmet verilebilecek çatı üstü uygulamaları. Cerean’ın işi elektrik tedariki, dolayısıyla evlere tedarik edeceğimiz elektriği ille de uzakta üretilen kaynaktan getirmek değil. Niye çatılara kaynağı kurmayalım! 

ELEKTRİK İŞİNDEN BUGÜNE KADAR İNSANLAR KORKMUŞ

Elektrik aboneliğinde serbestlik sistemi, biz Türkler için çok da alışık olduğumuz bir sistem değil.Evet, zaten bizim en çok talep gören ürünümüz zamlanmayan elektrik. Bizden elektrik tedarik edenlere 24 ay boyunca zam yapmama taahhüdü veriyoruz.

24 ay sonra fahiş zam yapacak mısınız?

O günkü tarifeye uygun zam yaparız.

Abonenizin aboneliğini bitirme hakkı var mı? 

Bizdeki tüketici tamamen serbest, her istediğini yapabilir. Hem 24 ay zam yapmayacağız hem de istediğiniz zaman çıkabilirsiniz, taahhüt de istemiyoruz diyoruz. Bu insanların bugüne kadar görmedikleri bir sistem. Bu yenilikçi ürünle talep 10 katına çıktı. Şu ana kadar 6 bin kişiyle yüz yüze görüşme yaptık. Gördüğümüz şey şu elektrik işinden insanlar korkuyorlar, elektriğim kesilecek diye korkuyoruz, faturam yanlış gelecek diye korkuyoruz, yanlış faturam gelirse ödemezsem hakkımda yasal takibat yaparlar diye korkuyoruz. Getireceğimiz en büyük yenilik, korkuyu yenmek olacak.

BANKACILIK ÜRÜNLERİYLE BİRLEŞECEK

Türkiye’nin en büyük holdingleri enerji dağıtım işinde yer alıyor. Nesi cazip bu sektörün?

Müşteriyle olan ilişki son derece kıymetli ve herkes bağ kurmak istiyor.Tüketiciyle ilişkisi olan gruplar bunu ek bir hizmet olarak görüyor, olmayalar da bir fırsat olarak değerlendiriyor. Bizim de sektörde olmamızın sebebi, daha sonra bankacılık ürünleriyle entegre edebileceğiz. Şu an da sigortacılık, bankacılık hizmetlerini de beraberinde sunuyoruz.  Anlatmayayım, rakiplere feyz vermesin ama mesela elektrik faturanızı ödediğinizde kaskonuz da hallolmuş olacak veya işsizlik sigortanız ödenecek.

YENİLENEBİLİR ENERJİ ÖNCELİĞİMİZ AMA...

Cerean sadece yeşil enerjide mi var olacak? Büyük oyuncu olmak için yeşil enerji yeterli mi?

Cerean Enerji olarak yeşil enerji kaynaklarından elektrik tedarik etmeye özen gösteriyoruz. Üretici olan Fina rüzgar enerjisi yatırımı yapıyor. Holdingde aynı çatı altındayız ama biz dağıtım, tüketici ile temas halindeki şirketiz. Elimizden geldiğince, imkan verdiği ölçüde yenilenebilir enerjiden tedarik etmeye çalışıyoruz. Ne var ki Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynakları, barajlar da dahil toplam enerji içinde yüzde 20-25 paya sahip. Bütün ihtiyacımızı ne yazık ki sadece yenilenebilir enerjiden sağlayamıyoruz. 

Akşam/Funda Özkan