Serpil Yılmaz: Turizm, yabancı yatırımcı riskini üzerinden attı!

Turizm sektörünün başarısını; Fransız ekonomist Thomas Piketty’nin, “Asya ülkelerinin başarı hikâyelerinde beşeri sermayeye ve iç tasarrufa verilen önemi görüyoruz. Özellikle Sahra Altı Afrika ülkelerinde olduğu gibi çok fazla yabancı yatırımcının olduğu yerlerde kalkınma başarısız oldu” sözleri açıklayabilir.

Piketty’nin tezi, Türkiye’de turizm sektöründe yüzde 92’ye ulaşan yerli payını hatırlatıyor. Oysa Türkiye’de uluslararası zincir otel ve işletmeci sayısının, yerliden fazla olduğu yanılgısı var.

KENDİSİ PAZARLADI

Türkiye’ye gelen turist sayısı 2002 yılında 15 milyon 214 bindi. Ocak-Eylül döneminde bu sayı 2’ye katlanarak 31 milyona yaklaştı. Türkiye dünyada en fazla turist çeken 6’ncı ülke...

Turist sayısındaki artışı, aynı dönemde 3 kat artarak 118.5 milyar dolara ulaşan ihracat geliri performansı ile karşılaştırmak, sektör için kullanılan “başarı” ifadesini zayıflatabilir. Ancak ben konuya, Türkiye’nin turizm sektöründe yerlileşme oranı açısından yaklaşmayı tercih ediyorum. Zira kalıcı başarının önemli bir şartı olarak görünüyor. Türkiye’nin turizm hikâyesi, 1984-1993 yılları arasında inşa edilen 970 tesisle yazılmaya başlandı. 1994-2003 yılları arasında 659 tesisle yatırım iştahını sürdüren Türk turizmcilerinin bu dönemde korkulu rüyası, pazara yön veren yabancı tur operatörlerinin “ajandalarından” çıkarılmaktı... Milyonlarca dolarlık yatırım yapan girişimcilerin kaderi; riski, keseceği biletle sınırlı olan yabancıların iki dudağının arasındaydı... Turizmciler aynı süreçte kritik bir hamle yaptılar ve çantalarına broşürlerini doldurup yurtdışında acentelerin kapılarını çalmaya başladılar.

YÜZDE 92’Sİ YERLİ

Turizm sektörünün önde gelen yayın gruplarından Ekin’in araştırmalarını kaynak gösteren Editör Fehmi Köfteoğlu, bu trendi “Türkiye’de turizm sektöründe yatırımcıların, işletmecilerin, acentelerin yüzde 92’si yerli. Yabancı bağımlılığı ortadan kalktı. İspanya’da turizm sektörünün yüzde 60’ı, Mısır’ın yüzde 90’ı yabancıların elinde. Krizlere ilk tepkiyi yabancı gruplar verdiğinden, pazardaki dalgalanmalarda riskleri artıyor” sözleriyle açıklıyor.

Yerli turizmcilerin iç pazara hâkim olmasının bir başka olumlu katkısı da, iç piyasa fiyatlarını belirleme şansı yakalıyorlar.

Uluslararası turizm zincirlerinin, komşu coğrafyalara “bölge müdürü” atarken, Türkiye deneyimi olanları tercih etme eğiliminin arttığını vurgulayan Köfteoğlu, “Hilton, Türkiye’de müdürlük yapmayan yöneticiyi, bölgesel yönetimin başına getirmiyor” diyor. 1984-1993 dönemi ile karşılaştırıldığında; 2004-2013 yılları arasında toplam 155 bin 101 oda kapasiteli 742 tesis inşa edilmesi, inşaat yoğunluğunun arttığını da gösteriyor. Türkiye’de 10 yaş altı otel oranlarına bakarsak, yüzde 29 ile en alt sırada İstanbul, yüzde 65 ile ilk sırada Antalya yer alıyor. Akdeniz yüzde 63 ile Güneydoğu yüzde 49, Doğu Anadolu yüzde 43 ile ilk üçte konumlanıyor.

İstanbul’daki otellerin yaş ortalamasının yüksekliği, yeni yatırımlar çekemediğini gösteriyor. Bunun da nedeni yatırımın yapılabilirliğini belirleyen “geri dönme” süresinin uzun oluşu... İstanbul’da arazi değerleri Paris, Londra, Roma seviyesine çıkarken, oda fiyatlarını bu merkezlere eşitlemek kolay olmuyor. Zira yerli zincirler ve Türkiye, henüz küresel turizm pazarında yüksek bir marka olarak algılanmıyor.

SİSİ TURİZME EL ATTI

Akdeniz Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) ile Ekin Grubu’nun birlikte yayınladığı Resort Dergisi tarafından 27-28 Kasım tarihleri arasında düzenlenen “4. Uluslararası Resort Turizm Konferansı” için bir araya geldiğimiz Köfteoğlu; siyasi liderlerin sektöre ilgisini Mısır örneği üzerinden anlatıyor:

“Geçtiğimiz hafta Mısır Cumhurbaşkanı Aldülfettah es Sisi, turistlerin ülkesine güçlü bir şekilde geri dönmelerini sağlamak için Thomas Cook ve TUİ’nin de aralarında olduğu Avrupa’nın önde gelen tur operatörleri ile görüştü.” Antalya’daki konferansta, dijital pazarlama stratejisti Marco Ryan’ın yanı sıra, Thomas Cook, Norvegian Cruise gibi sektör lideri şirketlerin tepe yöneticilerinden turizmin geleceğini dinleyeceğiz. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı burada görecek miyiz, bilmiyorum.

HaberTürk