Tekfen Tower binasının kumanda merkezi uzay üssü gibi!

İstanbul'un en gözde rezidanslarından biri olan Polat Tower'da çıkan yangının söndürülmesinin ardından akıllı binalar gündeme geldi. Bu binalara, doğal afetlere erken müdahale sistemleri için önemli yatırımlar yapılıyor. Yangın yönetmeliğine uygun inşa edilen binalarda, tüm sistemleri koordine eden beyin bulunuyor. Beyin sayesinde, tüm tahliye işlemleri ve elektronik yapı kontrol edilebiliyor. Akıllı bina olarak bilinen yapıların mekanizmasıyla ilgili bilgi almak üzere Levent'teki Tekfen Tower binasının kumanda merkezini inceledik. 50 milyon dolar yatırımla inşa edilen binada; güvenlikle ilgili herhangi bir sorun veya afet karşısında önlem almak için birçok noktaya yerleştirilen algılayıcılar var. Bunlar ana kumanda merkezine bağlı. Önceden hazırlanan senaryolar hafızaya yüklenerek hazır tutuluyor. Örneğin, yangın dedektörünün bağlı olduğu faz direkt alarm moduna geçerek yangın senaryosunu harekete geçiriyor. Komuta merkezindeki bilgisayarda hangi katta, nerede yangın çıktığı ekrana yansıyor. Otomatik müdahale sistemi erken müdahaleyi devreye sokarak yangını söndürmeye çalışırken, itfaiye ve insani müdahale için de uyarı veriyor. Teknik görevliyi uyaran sistem yangın söndürülünceye kadar çalışmasını sürdürüyor. Ayrıca uzman personelin müdahale edebilmesi için manuel çalışabilme özelliği de bulunuyor. 

SENARYO DEVREDE 

Spring denilen su fıskiyeleri beynin verdiği komutlarla anında yağmurlama yaparak alevleri söndürmeye başlıyor. İki tip springer sistemi kullanılıyor. Biri fıskiyenin ucunda suyun tutulduğu düzenek, diğeri de su tankından tahliye ile kullanılan yöntem. Birincisinde su sürekli tetikte bekliyor, diğerinde tanktan gönderiliyor. Sıcaklığın arttığı noktadaki spring devreye giriyor. Ayrıca dumanın yayılmasını engellemek amacıyla ortama hava basıncı veriliyor. Yangından kaçabilmek için dumandan arındırılmış bölge oluşturuluyor. Yangın merpenleri ve katlarda dumanı engelleyen temiz hava noktaları sayesinde kaçış sağlanıyor. Bunların tamamı bir yazılım üzerinde; senaryoyla otomatik olarak devreye giriyor. Yangın anında asansör kapıları otomatik açılarak yangın merpenine ulaştırıyor. Ayrıca belirlenen tahliye katına direkt iniş yapılıyor. Otomatik anons sistemi de yangına müdahaleyle çalışıyor. Bina içindeki ısıya göre devreye giren sistem aynı zamanda güvenlik kameralarıyla da entegre olarak çalışıyor. Bu sayede yangın çıkan noktadaki durum saniye saniye gözlenebiliyor. Alarm geldiği zaman beyin aracılığıyla yangın çıkan katlara otomatik anons yapılıyor. Birkaç dilde hazırlanan anonslar hafızaya yükleniyor. Lokal tahliyelerde sadece o bölgeye anons yapılıyor. Patlama, deprem ve farklı tehlikelerle ilgili anonslar hazırlanıyor. 

152 AKILLI PLAZA VAR 

57 metreden yüksek binalarda zorunlu olarak kullanılan akıllı sistemler proje maliyetinin yüzde 20 artmasına neden oluyor. Mekanik, elektrik ve ısıtma sistemleri gibi projenin temel unsurları arasına giren akıllı sistemlerde uluslararası UL FM standartları uygulanıyor. İstanbul İtfaiyesinin verilerine göre kent genelinde akıllı bina sistemi uygulanan 152 yüksek katlı bina bulunuyor. Devam eden mega projelerle bu binalara her geçen gün yenileri ekleniyor. Sistem, düşük katlı ofis ve konutlarda da kullanılıyor. Verilere göre Türkiye'deki mevcut konutların yüzde 2'sinde akıllı ev sistemi bulunuyor. Akıllı Bina Sistemi, yangın ve afet dışında, binada yaşam düzenini sağlayan ısıtma, soğutma sistemleri, havalandırma, asansörler, güvenlik, aydınlatma, yürüyen merpen ve kamera sistemlerini de kontrol ediyor. Akıllı bina teknolojisiyle inşa edilen plazalardan bazıları arasında Tekfen Tower, İş Kuleler, Polat Tower, Sabancı Center, Astoria, Sapphire, Kanyon, Metrocity Millenium, Trump Towers, Garanti, Yapı Kredi ve diğer bankaların binaları yer alıyor. 

"İNSAN AKLEDER" 

Akıllı bina adının teknolojik yeniliklerin uygulanması nedeniyle verildiğini belirten Tekfen Tower Teknik Koordinatörü Mehmet Erkan, "Binanın aklı olmaz. İnsan aklı yönetir. Yapım ve işletme safhasının düzgün olması gerekir. Kaliteli bir bina yapmak için çok para harcayan yatırımcının ekibi de bu konuda uzman olmalı. Bu bizde yeni yeni oluşuyor. 2000'den önce yangın standardında Amerikan, yangın dolabında Alman, duman egzoz sisteminde İngiliz standartını kullandık. Bu şekilde harmanlama yapmak zorunda kaldık. Kendi teknolojimizi üretemedik. Daha sonra İstanbul İtfaiyesi bu konuda yönetmelik hazırladı. En azından daha ciddi bir aşamaya geçtik. Yerel yönetimler de bu konuda denetimi ciddi tutuyor" dedi. Yangında en önemli konunun çabuk alev almayan malzemelerin kullanılması olduğunu belirten Erkan şunları söyledi: "Tüm altyapı ve elektrik malzemelerinin yangını iletmeyen ve duman çıkarmayan malzemeden kullanılması gerekiyor. Binadaki elektronik sistem istediği kadar akıllı olsun; kullanılan malzeme hızlı yanıcı ve duman çıkaran bir ürünse tehlikeyi önleyemezsiniz." İtfaiyenin zorunlu yangın yönetmeliğine ek olarak binaların kendi yangın yönergesinin olması gerektiğini belirten Erkan, "Yangın senaryoları olmalı. Binadaki tüm insanların yangın anında, nerede, nasıl hareket edeceğini bilmesi gerekiyor. Sürekli eğitim düzenlenerek hazır olunmalı" diye konuştu. 

BOĞA, DARÜLACEZE'YE BAĞIŞLANDI

Yangının ucuz atlatılması nedeniyle kurban edilmek üzere bir kamyonetin üzerinde Polat Tower'ın önüne getirilen gözleri bağlı boğa, Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül'ün ricası üzerine Darülaceze'ye bağışlandı. Bir doktor, yangın mahallinde kurban kesilmesinin usulsüz olduğunu, şikâyetçi olacağını söylemişti. İbrahim Polat, oğlu Murat Polat ve Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül'le birlikte dün kameraların karşısına geçti. Polat kimsenin burnunun kanamamış olmasından duyduğu memnuniyeti dile getirerek, ortaya çıkan maddi zararın önemli olmadığını söyledi. Yangının çıkış sebebiyle ilgili bir soruya yanıt veren Murat Polat, çalışmaların sürdüğünü iki gün içinde yangının çıkış sebebinin bir rapor halinde kamuoyuna duyurulacağını söyledi. 

'DAHA GÜVENLİ MALZEMELER KULLANILACAK'

Korkutan yangının ardından hayatın normale döndüğü binada dün gazetecileri gezdiren Polat Tower Yönetim Kurulu Üyesi Namık Ünlü, "Büyük tehlike atlattık. Yanarak aşağıya düşen malzemeler polistren dediğimiz bir dış cephe kaplama malzemesiydi. Görevini başarıyla yerine getirdi, ancak bir anda alevlerin hızlanmasına neden oldu. 3 buçuk dakikada 140 metre yandı. Binayı 1998 yılında yaptığımızda son teknolojik malzeme oydu. O zaman buna B1 diyorduk, şu an A 2 sınıfı malzemeler çıktı. Şimdi yanmayan ve aynı kalitede yeni dış cephe kaplamasını kullanacağız" dedi. İçeriye sadece duman girdiğini söyleyen Ünlü, "250 dereceye kadar dayanıklı olan çelik kapılar yüksek ısıya ulaştı ancak, alevlerin binaya girmesini engelledi. Yangın anında binada 300 kişi vardı. Ancak burunları bile kanamadan, yüksek havalandırmanın çalıştığı tahliye merpenlerinden kurtarılmıştır. Tadilata hemen başladık. 4 dağcı arkadaş iplerle sallanarak son kalan malzemeleri de söktü. 1 veya 2 ay gibi kısa süre içerisinde en son teknoloji ürünlerle yeniden eski görünümüne kavuşacaktır" dedi. Polat Tower'ın sahibi Adnan Polat da itfaiye erlerinin birer kahraman gibi alevlerle savaştığını söyleyerek "Çok cesurca hareket ettiler, unutmamak lazım. Bu yangın bize ve Türkiye'ye ders oldu. Artık bundan sonra yapılacak böyle binaların da akıllı sistemle donatılması gerektiğini görmüş olduk. 

HASAR GİDERİLİYOR, İNCELEME SÜRÜYOR 

İtfaiyenin ilk bulgularına göre yangının, binanın girişinde bulunan bir banka şubesinin klima sistemindeki kıvılcımdan kaynaklandığı ifade edildi. Çalışanlar ise yangının üçüncü kattaki klima bölgesinden başladığını ve bir anda yayıldığını ifade etti. 

Zeynel Yaman - Mustafa Kaya / SABAH