TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi'nin ODTÜ imar planı açıklaması!

Son dönemde, Orta Doğu Teknik Üniversitesi alanına ilişkin olarak yapılan imar planı düzenlemeleri, öncelikle ODTÜ Ormanını katleden müdahaleler içermesi nedeniyle çevreye duyarlı kamuoyu gündeminden hiç düşmemiştir. ODTÜ planları, hem içerdiği bu nitelik, hem de Eymir ve ulaşıma ilişkin kararları nedeniyle Odamızın da sürekli olarak takip ettiği üzerinde durduğu bir mevzudur.  Ankara  Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yapılan 29 Mayıs 2014 tarihinde askıya çıkan ve kamuoyunda ODTÜ Planı olarak bilinen plan öncesinde, bu alana ilişkin 1/25000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği, ODTÜ 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve ODTÜ 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı (ODTÜ Yolu tartışmaları da içeren plan) ilk olarak 30.09.2013 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca onaylanmıştır. Bu plan içerdiği kamu yararı sakıncaları nedeniyle Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi ve Mimarlar Odası Ankara dava Ankara 9. İdare Mahkemesinde devam etmektedir.

Söz konusu 20.05.2014 tarihli Bakanlık tarafından yeni onaylanan,  29 Mayıs 2014 tarihli askı tutanağına göre bir önceki plana yapılan itirazlar ve düzeltme talepleriyle yeniden "ODTÜ‘ye ait alana ilişkin 1/25000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği, ODTÜ 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve ODTÜ 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı" şeklinde askıya çıkmıştır. Bu planlar 30.09.2013 tarihli plana yapılan itirazlar sonucu Bakanlıkça yapılan değerlendirmelerin sonrasında yapılan düzenlemeler ile plan yeniden onaylanmıştır.

ODTÜ Planları hakkında tartışmalara neden olan Eymir Gölü ve çevresi alan,  ODTÜ Yolu ve Tünel konuları hakkında değerlerdirmemiz şöyledir;

1. Eymir Gölü ve Yakın Çevresi

ODTÜ‘ye ait olan Eymir Gölü ve yakın çevresi arazisi 1. Derece Doğal Sit, 2. Derece Doğal Sit ve 1. Derece Arkeolojik Sit olarak tescillidir. Sit tescilleri gereğince mutlak koruma alanları olan bu alanların doğal dengelerinin, özgünlüklerinin korunması ve sürekliliğinin sağlanması açısından plan kararları önem arz etmektedir. Söz konusu sit dereceleri ve sınırları 30.09.2013 tarihli ODTÜ Planı‘ndan önce tespit edilmiş ve bu plana altlık oluşturmuştur. 20.05.2014 tarihli ODTÜ Planı‘ye ait alanlara ilişkin yapılan planlarda da değişikliğe uğramamıştır. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu‘nun 728 sayılı ilke kararı ve onaylanan Nazım İmar Planı hükümlerine bağlılık bir zorunluluktur. Hem 30.09.2013 tarihli planda hem de 20.05.2014 tarihli ODTÜ Planı‘nda da Eymir Gölü çevresi "ODTÜ özel orman alanı" olarak işlendiğinden herhangi bir turistik tesise izin verilmesi olası değildir.  Sonuç olarak her ne kadar yeni onaylanan bu planda Eymir gölü ve çevresi için bir öncekinden farklı bir plan kararı bulunmasa da ÖÇK planında bu alanın yer almaması tespit ettiğimiz sorunlu bir noktadır. Bilindiği üzere Eymir Gölü ve yakın çevresi özel çevre koruma alanı kapsamındadır. Plan notlarında da bağlayıcı plan olduğu bahsedilen ÖÇK planında ise Eymir ve yakın çevresi yer almamaktadır. Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırı içerisinde olmasına rağmen Çevre Düzeni Planınında olmadığından bahisle, ÖÇK alanındaki sit alanları ile ODTÜ sit alanları ile bütünleşik olarak planlanması gerekirken bir bütün içerisinde hazırlanmamıştır. Bakanlık oluru ile onaylanan 24.02.2014 tarihli Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planınında Eymir ve yakın çevresi plana dâhil edilmeyerek hukuka ve şehircilik ilkelerine aykırı bir işlem yapılmıştır.

ODTÜ kampusu yaklaşık 40 km2 ODTÜ tarafından yapılan ağaçlandırma çalışmalarıyla kampusunun yaklaşık %85‘ini orman haline getirilmiştir. Ankara şehri içerisinde AOÇ ve ODTÜ arazileri ‘yeşil‘ dokularıyla belirmektedir. Neoliberal politikalar ile salt sermaye birikimi güdümündeki hızla ‘betonlaşan‘ kentimizde yapılı çevremizin daha da sağlıksız bir hal almaması, kalan bu son doğal alanları yok edilmemesi ve gelecek nesillerin daha sağlıklı bir çevrede yaşayabilmeleri için toplumsal bir mücadele gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

2. ODTÜ Yolu ve Tünel

ODTÜ Planı‘nda yer alan 1071 Malazgirt Bulvarı ve Tünel projeleri Ankara‘nın doğal çevresi için çok ciddi iki tehdit unsurudur. Planlama, verilerin bütüncül olarak ele alınmasıyla akılcı çözümler üretmesi gereken bir disiplindir. Ancak ODTÜ Planı‘nda yer alan bu yollar bu bütüncül planlama yaklaşımına tamamen terstir. Bu yolların kent ulaşımındaki yerleri, bağlantıları ve geçtikleri güzergâhta gerçekleştirecekleri toplumsal değişiklikler düşünülmemiştir.

Yol planları Ankara Büyükşehir Belediyesi‘nin "daha fazla hız, daha fazla yol, daha fazla imarlı alanı tüket" temalı ve özel araç sahipliliğine dayanan politikasının ürünüdür. Bu projeler art niyetlidir, bu projeler inşaat sektöründen, rant lobisine ve otomotiv sektörüne kadar halkın, kentin değil sermayenin çıkarlarına hizmet etmektedir. Ankara ulaşımı içinde bütüncül olarak ele alınmayan bu yollar elbette ki Ankara ulaşım sorunun çözümüne de katkı sunmayacaktır.

ODTÜ yolu olarak bilinen ve Kullanıma açılan Malazgirt Bulvarı böyle bir sürecin ürünüdür. Malazgirt Bulvarı ODTÜ Orman‘nı katletmiş, 100. Yıl ve Çiğdem mahalleleri sakinlerinin arasına duvar örmüş ve bu mahallelerin sosyal ilişkilerini sekteye uğratmıştır.

Ayrıca planda yer alan ‘tünel projesi‘ kamu kaynaklarının fütürsuzca kullanılmasının, bilinçsiz bir şekilde tüketilmesinin göstergelerinden biridir. Tünel biçiminde yapılması öngörülen yola dair herhangi bir bilimsel, teknik etüd çalışma olmaksızın plan kararının geliştirilmesi ve onaylanması mevzuata ve şehircilik ilkelerine aykırıdır. Söz konusu tünelin inşaatına ilişkin uygulamaya yönelik hususlar açık değildir ve yaklaşık % 50sinin 1. Derece doğal sit alanından geçen bu tünelin ekosistemi korumaya dair hiçbir kararı ya da plan raporunda açıklaması mevcut değildir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı arazisi ve ODTÜ arazisinden geçecek tünellerin toplam uzunluğu 2500 metredir ve tünel çapı 35 metredir. Kabaca yapılan bir hesaplamayla bu tüneller için yapılacak masraf ile 5-8 kilometrelik bir metro hattı tünel inşaatının yapılabileceği anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak; plana dair tespit ettiğimiz bu sorunlar nedeniyle Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi söz konusu planın iptali için 21 Temmuz 2014 tarihinde dava açmıştır. Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak yurttaşlarımıza, mesleğimize, kentlerimize karşı duyduğumuz sorumlulukla bu mücadeleyi sürdürdüğümüzü yineliyor ve herkesi bu mücadeleye omuz vermeye çağırıyoruz.

Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yapılan, kamuoyunda ODTÜ Planı olarak bilinen yeni planla ilgili Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak plana ilişkin yaptığımız değerlendirmeleri, basına ve kamuoyuna  saygı ile sunarız.

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi