Tokat'taki tarihi camiler restorasyona girecek mi?

Tokat Kültür ve Turizm Müdürlüğü kültür envanterine göre, kentte, 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra Anadolu'da inşa edilen ilk cami olan Garipler Camisi'nin yanı sıra Selçuklu ve Osmanlı döneminde yapılan çok sayıda tarihi cami adeta yıllara meydan okuyor.

Tokat'ta, Garipler, Ulu, Takyeciler, Ali Paşa, Behzat, Mahmut Paşa, Meydan, Silahtar Ömer Paşa, Alaca Mescit ve Niksar Ulu Camisi başlıca tarihi ibadet mekanları arasında yer alıyor.

İl Kültür ve Turizm Müdürü Abdurrahman Akyüz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Tokat'ın bilinen 5 bin 500 yıllık bir tarihi olduğunu ve 16 medeniyetin kurulduğunu söyledi.

Tokat'ın ticaret şehri olması ve ipek yolunun üzerinde bulunmasından dolayı tarihte büyük bir önem arz ettiğini belirten Akyüz, "İstanbul'un nüfusu 50-60 bin iken Tokat'ın nüfusu 15 bindi. Selçuklu'nun 5, Osmanlı'nın 10 büyük şehrinden biri olması nedeniyle önemli bir şehir. Tarımın ve ticaretin olması etken" dedi.

Akyüz, Anadolu'nun kapılarının Türklere açıldığı 1071 yılındaki Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra Anadolu'ya yapılan ilk cami olma özelliği taşıyan Garipler Camisi'nin de Tokat'ta bulunduğunu dile getirdi.

Kentteki camilerinin çoğunun Osmanlı döneminde yapıldığını aktaran Akyüz, Selçuklu döneminde de kayda değer camilerin ibadete açıldığını kaydetti.

Osmanlılarının en son eserinin Alipaşa Camisi olduğunu anlatan Akyüz, "Yan yana 200 yıllık arayla yapılmış camileri, mescitleri görebilirsiniz. Ahşap oyma ve işlemeleriyle dikkati çeken Mahmutpaşa Camisi çok önemli eserlerimizdendir. Atalarımız çil çil kubbeler sermiş ve hala minareleri dimdik ayakta duran güzel bir il bahşetmişler" diye konuştu. 

Akyüz, ata yadigarı camilerin yanı sıra cumhuriyetin ilk yılları ile yakın zamanda da pek çok cami yapıldığını dile getirerek, "Bir vakit ezanında her yer inim inliyor. Ezan nameleri, insana haz veriyor. Ezan seslerinin yoğun olduğu çok nadir il vardır. Tokat'ın kimliğini camilerimiz, hanlarımız, hamamlarımız gösteriyor" dedi.

Kentte çok sayıda tarihi mescidin de bulunduğunu da anlatan Akyüz, Kazancılar, Hacı Turhan, Vezir Ahmet Paşa, Sümbül Baba ve Sefer Paşa mescitlerinin Tokat'ın tarihine ışık tutuğunu sözlerine ekledi.

Tokat'taki tarihi camilerden bazılarının en belirgin özellikleri şöyle:

"Garipler Camisi: Tokat Fatihi Melik Danişmend Gazi tarafından 11'inci yüzyılın son çeyreğinde inşa ettirildiği belirtiliyor. Pazarcık Mahallesi'nde bulunan cami, minaresinde yer alan yeşil sırlı tuğlalardan dolayı halk arasında "Yeşil Minareli" Cami olarak tanınıyor. Cami, 1071 Malazgirt zaferinden sonra bütün Anadolu'daki en eski cami özelliği taşıyor.

Ulu Cami: İlk olarak Danişmentliler döneminde 12. yüzyılda yapılarak 1679 yılında Avcı Mehmed zamanında tamamen yenilendiği belirtiliyor. Dikdörtgen planlı inşa edilen cami, doğu ve batı yönünde iki son cemaat yeri bulunuyor. Bu özelliği ile Anadolu'da tek olarak biliniyor.

Takyeciler Camisi: Kitabesi bulunmadığından kesin yapım tarihi ve yaptıranı bilinmemekle Edirne Eski Cami ile aynı plana sahip olması sebebiyle 15'inci yüzyılın ilk çeyreğine tarihlendirildiği belirtiliyor.

Ali Paşa Camisi: Tokat'ta, 16. yüzyıldan bugüne orijinal süslemeleriyle ulaşan tek ahşap şadırvana sahip olduğu belirtiliyor. 

Mahmut Paşa Camisi: 2005 yılında yapılan restorasyonla üzerindeki yeşil boyası kaldırılan Osmanlılardan kalma Mahmut Paşa Camisi, orijinal süslemeleriyle biliniyor.

Meydan Camisi: 1485 yılında Sultan II. Bayezid tarafından annesi Gülbahar Hatun adına inşa edildiği belirtiliyor. Tokat'ta yoğun olarak bulunan Selçuklu zaviyeleri planından etkilenerek geliştirilen erken dönem Osmanlı zaviyeli camilerinin bütün Anadolu'daki en son ve en güzel örneği olarak biliniyor. 

Niksar Ulu Camisi: Anadolu'nun iyi durumda ayakta kalabilen ilk cami olarak tanınıyor."

AA