TOKİ tazminat ödedi!

TOKİ, konutları zamanında teslim edemeyince mağdur olduğu için dava açan binlerce vatandaşa milyonlarca lira tazminat ödedi. Sayıştay'ın  TOKİ  için hazırladığı 2014 yılı denetim raporunda projeleri zamanında teslim etmemesi nedeniyle açılan davalar sıralandı. Kira tazminatı talebiyle başkanlık aleyhine şimdiye kadar 24 bin 175 dava açıldı. Bu davaların 21 bir 289'u aleyhe, 538'i lehe sonuçlanırken 722 kısmen kabul edildi. Geç teslimler nedeniyle açılan davaların yüzde 98'inin İdare aleyhine sonuçlandığı belirtilen Sayıştay Raporunda, "Bu kapsamda ödenen tazminat tutarı 2010 yılında 20,7 milyon TL iken, 2011 yılında 54,4 milyon TL, 2012 yılında 35,4 milyon TL, 2013 yılında 13,8 milyon TL, 2014 yılında 5,8 milyon TL olmak üzere toplam 130,1 milyon TL'ye ulaşmıştır." denildi.

SAYIŞTAY RAPORUNA GİRDİ

Sayıştay Başkanlığı, Toplu Konut İdaresi'nin 2014 yılı Denetim Raporu'nu tamamladı. 212 sayfalık raporda idari bünyeden, toplu konut idaresinin faaliyetlerine, bilançodan gelir-gider dağılımına kadar birçok konuya yer verildi. Raporda TOKİ'ye açılan davalarda ilgili önemli bilgiler yer aldı. TOKİ Hukuk Müşavirliği'nde 1.Hukuk müşaviri, 4 hukuk müşaviri ve 35 avukat olmak üzere 40 personel görev yapıyor. İdareye karşı açılan davalarda özellikle geç teslim nedeniyle açılan tazminat davaları nedeniyle son yıllarda büyük bir artış olduğu belirtilen raporda, "2010 yılında 5 bin 136 adet olan toplam dava sayısı, 2011 yılı sonunda 28 bin 478, 2013 yılı sonunda 39 bin 569, 2014 yılı sonu itibariyle de 44 bin 177 adede ulaşmıştır. Davaların 29 bin 774 adedi sonuçlanmış, 14 bin 403 adedi devam ediyor." denildi.

DAVALAR BU YÜZDEN ARTTI

Dava sayısını artıran temel konunun, TOKİ'nin satışını gerçekleştirdiği konut ve ticari ünitelerin yapım süreciyle ilgili olarak idareden veya yapımcı firmalardan kaynaklanan sıkıntılar olduğu vurgulanan raporda, "Konut alıcılarıyla imzalanan satış sözleşmelerinde öngörülen tarihlerde satın alanlara teslim edilememesi nedeniyle alıcılar tarafından açılan geç teslim davalarından kaynaklanmaktadır. Geç teslim sebebiyle açılan dava sayısı 2011 yılında 10 bin 62 iken, Gayrimenkul Satış Sözleşmelerinde yapılan düzenlemeler ve satışların inşaat seviyesinin belirli yüzdeye ulaşmasından sonra yapılmaya başlanması neticesinde, yıllar itibariyle azalarak 2012 yılında 3 bin 140'a, 2013 yılında bin 769'a, 2014 yılında ise 577'ye gerilemiştir." ifadeleri yer aldı.

DAVALARIN YÜZDE 98'İ VATANDAŞIN LEHİNE SONUÇLANDI

Geç teslimler nedeniyle açılan davaların yüzde 98'inin İdare aleyhine sonuçlandığı vurgulanan raporda, şöyle denildi: "Bu kapsamda ödenen tazminat tutarı 2010 yılında 20,7 milyon TL iken, 2011 yılında 54,4 milyon TL, 2012 yılında 35,4 milyon TL, 2013 yılında 13,8 milyon TL, 2014 yılında 5,8 milyon TL olmak üzere toplam 130,1 milyon TL'ye ulaşmıştır. Alınan önlemler sonucu ödenen tazminat tutarları yıllık bazda 2012 yılından itibaren gerilemeye başlamakla beraber, devam eden davalar nedeniyle ödenecek toplam tazminat tutarı artmaya devam edecektir. Dava sayısı fazla olan diğer uyuşmazlık konuları, göçmen vatandaşlar tarafından açılan alacak davaları, eksik ve kusurlu işler nedeniyle açılan tazminat davaları, kamulaştırma kararlarına karşı açılan davalar ve konut taksitlerine yapılan artış oranlarına ilişkin itirazlar nedeniyle açılan davalardır."

EKSİK VE KUSURLU İŞLER

Eksik ve kusurlu işler nedeniyle açılan dava sayısının 2011'de 889 adet iken, 2012 yılında 554, 2013 yılında bin 334, 2014 yılında açılan bin 590 adet davayla birlikte 2014 yılı sonu itibariyle 4 bin 842 adede yükseldiği kaydedilen raporda şu ifadeler yer aldı: "Davaların yaklaşık yüzde 58'si idare aleyhine sonuçlanmaktadır. Bu artışa paralel olarak 2011 yılında 73 bin TL olan eksik ve kusurlu işler için ödenen tazminat tutarı, 2012 yılında 2,1 milyon TL, 2013 yılında 1,7 milyon TL, 2014 yılında 6 milyon TL olmak üzere toplam 11,7 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Eksik ve kusurlu işler nedeniyle tazminat talebiyle açılan davaların sayısında yıllar itibariyle artan bir seyir görülmektedir. Özellikle bazı bölge ve projelerde yoğunlaşan davaların yüklenici firma yapım kusurlarından ve idare adına denetim görevi yapan müşavir firmaların görevlerini gereği gibi yapmadıkları nedeniyle ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. 2014 yılında açılan 1.590 davanın 457 adedi  Ankara  Yukarıyurtçu 1.Etap projesinden, 247 adedi de Ankara Gölbaşı toplu konut projesinden konut satın alanlar tarafından açılmıştır. İdarenin satışını yapıp teslim ettiği yaklaşık 535 bin bağımsız bölüm olduğu göz önüne alındığında yüzde 0,9 oranına tekabül eden eksik ve kusurlu iş için dava açıldığı görülmektedir. Her ne kadar oran düşük gerçekleşmiş olsa da, eksik ve kusurlu işler nedeniyle açılan davalar göz önüne alınarak, imalat süreci devam eden projelerde müşavir firma ve yükleniciler üzerinde denetim faaliyetlerine ağırlık verilmesi gerekmektedir."

Gazipaşa Gazetesi

Haber Sözcü Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı;

142 projeyi zamanında bitiremeyen TOKİ’ye, üç yılı bulan geç teslimler nedeniyle 24 bin aile dava açtı.

Sa­yış­ta­y’­ın 2014 yı­lı Baş­ba­kan­lık Top­lu Ko­nut İda­re­si Baş­kan­lı­ğı (TO­Kİ) de­ne­tim raporun­da yer alan bil­gi­ler geç tes­lim­ler ko­nu­sun­da TO­Kİ­’nin sı­kın­tı­lı gün­ler ge­çir­di­ği­ni or­ta­ya koy­du.

2014 yı­lı iti­ba­rıy­la TO­Kİ­’nin sa­tı­şı­nı yap­tı­ğı 142 pro­je­de 39 bin 319 ko­nut sa­tış sözleşme­le­rin­de be­lir­ti­len za­man­da tes­lim edil­me­di. TO­Kİ­’nin ko­nut ve ti­ca­ri üni­te­le­rin sa­tışı söz­leşme­le­rin­de pro­je­ye gö­re 10 ay ile 30 ay ara­sın­da de­ği­şen tes­lim sü­re­le­ri öngö­rü­lü­yor. Geç tes­lim­ler ne­de­niy­le TO­Kİ­’den ko­nut alıp üç yıl için­de ye­ni evi­ne taşınma­ya ha­yal eden ai­le­ler ba­zı pro­je­ler­de 6’n­cı yıl­da da­ire­si­nin anah­ta­rı­nı ala­bil­di.

Geç tes­lim sü­re­le­ri­nin pro­je­ler ba­zın­da de­ği­şik­lik gös­ter­mek­le bir­lik­te 35 aya ka­dar çıktığı gö­rül­dü. Ra­po­ra gö­re, An­ka­ra Tur­ku­az Va­di­si pro­je­sin­de 2 bin 893 ko­nut teslimin­de 20 ay,  İzmir  Me­ne­men Asar­lık 2. Etap 521 ko­nut tes­li­min­de 23 ay, An­ka­ra Po­lat­lı 2.Etap 249 ko­nut tes­li­min­de 31 ay, Si­vas Suşeh­ri 132 ko­nut işin­de 35 ay, Erzurum Ya­ku­ti­ye 384 ko­nut tes­li­min­de 29 ay ola­rak ger­çek­leşti.

24 BİN 175 DAVA

TO­Kİ­’ye bu ge­cik­me­ler ne­de­niy­le va­tan­daş­lar Ara­lık 2014 iti­ba­rıy­la top­lam 24 bin 175 da­va aç­tı. Açı­lan da­va­la­rın yüz­de 98’i­ni ya­ni 21 bin 289’u­nu TO­Kİ kay­bet­ti. 538 da­va ku­ru­mun le­hi­ne so­nuç­lanırken, 722 da­va kıs­men ka­bul edil­di. Ge­cik­me­ler ne­de­niy­le açı­lan bin 588 da­va ise de­vam edi­yor. Geç tes­lim ne­de­niy­le açı­lan da­va­lar so­nu­cun­da son beş yıl iti­ba­rıy­la öde­nen taz­mi­nat tu­tar­la­rı, 2010 yı­lın­da 20.7 mil­yon li­ra, 2011 yı­lın­da 54.4 mil­yon li­ra, 2012 yı­lın­da 35.4 mil­yon li­ra, 2013 yı­lın­da 13.8 mil­yon li­ra, 2014 yı­lın­da 5.8 mil­yon li­ra ol­mak üze­re top­lam 130.1 mil­yon liraya ulaştı.

İN­ŞA­AT­LAR NE­DEN GE­Cİ­Kİ­YOR

TO­Kİ­’nin ko­nut ve iş yer­le­ri­nin geç tes­lim edil­me­si ne­den­le­ri­nin ba­şın­da Ağus­tos 2003 ta­rih­li Ka­mu İha­le Ya­sa­sı­’n­da ya­pı­lan de­ği­şik­lik ge­li­yor. Bu dü­zen­le­me sa­ye­sin­de TOKİ­’nin ar­sa te­min edil­me­den, mül­ki­yet, ka­mu­laştır­ma ve imar işlem­le­ri ta­mam­lan­ma­dan ve uy­gu­la­ma pro­je­le­ri ya­pıl­ma­dan iha­le­ye çık­ma yet­ki­si bu­lu­nu­yor. Sa­yış­tay, TOKİ­’ye ve­ri­len bu yet­ki nedeniyle, pro­je­le­rin uy­gu­la­ma aşama­sın­da, mül­ki­yet so­run­la­rı, imar prob­lem­le­ri, alt­ya­pı so­run­la­rıy­la karşılaştığını be­lir­ti­yor. Ba­zı yük­le­ni­ci fir­ma­la­rın işle­ri za­ma­nın­da bi­ti­re­me­me­si, ma­li açı­dan sı­kın­tı yaşayan yük­le­ni­ci­le­rin işle­ri­nin feshedil­me­si ne­de­niy­le pro­je­ler sü­re­le­rin­de ta­mam­la­na­mı­yor. Pro­je­ler­de alt ya­pı ve üst ya­pı­da kul­la­nı­ma en­gel teşkil ede­cek ek­sik ve ku­sur­lu ima­lat­lar ko­nut tes­li­min­de gecikme­le­re ne­den olu­yor. Geç tes­lim­ler ne­de­niy­le yük­lü mik­tar­da taz­mi­nat öde­yen TOKİ, son 1 yıl­dır, in­şa­at se­vi­ye­si yüz­de 20 se­vi­ye­si­ne gel­dikten sonra sa­tışla­ra başlıyor.

PİYASASI

Sa­yış­ta­y’­ın TO­Kİ de­ne­tim ra­po­run­da yer alan bil­gi­le­re gö­re 2009 – 2014 yıl­la­rı­nı kapsayan 5 yıl­lık dö­nem­de, 16 bin 315 ki­şi TO­Kİ­’den al­dı­ğı ko­nu­tu ia­de et­ti.  İm­za­la­nan gay­ri­men­kul sa­tış söz­leşme­le­ri­ne gö­re, ko­nut ia­de­le­ri anah­tar tes­li­mi­nin ger­çek­leşeceği ta­ri­he ka­dar ya­pı­la­bi­li­yor. Ra­por­da, “Ko­nut alı­cı­la­rı­nın ia­de­si bir mem­nu­ni­yet­siz­liği göste­re­bi­le­ceği gi­bi öde­me güç­lüğü gi­bi ne­den­ler­le de ola­bi­lir. An­cak ia­de işlem­le­ri­nin ağır­lık­lı ola­rak, ya­pı­lan pro­je­le­rin pi­ya­sa­sı­nın ye­te­rin­ce oluşma­ma­sın­dan  kay­nak­lan­dığı an­laşılı­yor” denildi.

Sözcü/ İsmail ŞAHİN

Haber Zaman Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı...

CHP  Adana  Milletvekili Elif Doğan Türkmen, son 5 yılda 40 bin konut ve işyerini geç teslim eden Toplu Konut İdaresi'ne (TOKİ) 24 bin dava açıldığını belirterek, kurumun bu süre içinde 130 milyon lira tazminat ödediğini söyledi.

Hem vatandaşın mağdur olduğunu hem de TOKİ'nin zarara uğradığını ifade eden Milletvekili Türkmen, geç teslimler nedeniyle vatandaşla davalık olan kurum için Meclis araştırması istedi. Geç teslim ettiği konut ve işyerleri nedeniyle hakkında onbinlerce dava açılan ve yüklü miktarda tazminat ödeyen TOKİ için araştırma komisyonu kurulmasını talep eden Türkmen, "TOKİ, bir yandan vatandaşı mağdur ederken diğer yandan da kamu zararına neden oluyor." dedi.

TBMM Katip Üyesi ve CHP Adana milletvekili Elif Doğan Türkmen ile 21 milletvekili tarafından verilen araştırma önergesinde; sosyal konut üretimi için ve özellikle dar ve orta gelirli vatandaşların ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan TOKİ'nin geç teslim ettiği konut ve işyeri projeleri nedeniyle son 5 yılda 130 milyon lira gibi yüklü bir tazminatı ödemek zorunda kaldığına dikkat çekildi.

Sayıştay'ın 2014 yılı denetim raporundan da alıntılar yapılan önergenin gerekçesinde; TOKİ'nin satışını yaptığı 142 projede; 39 bin 319 konutu, satış sözleşmesinde belirtilen zamanda teslim edememesi ve 3 yılı bulan geç teslimler nedeniyle, 24 bin dava açıldığı belirtildi.

Önergenin gerekçesinde; TOKİ'nin konut ve ticari ünitelerin satışı sözleşmelerinde projeye göre 10 ile 30 ay arasında değişen teslim süreleri öngörmesine rağmen teslimlerin 6 yılı bulan projelerin olduğuna dikkat çekildi. Gerekçede şöyle denildi: "Ankara Turkuaz Vadisi Projesinde 2 bin 893 konut 20 ay, İzmir Menemen Asarlık 2. Etap 521 konut 23 ay, Ankara Polatlı 2.Etap 249 konut 31 ay, Sivas Suşehri 132 konut 35 ay, Erzurum Yakutiye 384 konut tesliminde de 29 ay gecikme yaşanmıştır." denildi.

TOKİ DAVALARIN YÜZDE 98'İNİ KAYBETTİ

Bu gecikmeler nedeniyle vatandaşların TOKİ'ye, Aralık 2014 itibarıyla toplam 24 bin 175 dava açtığı ifade edilen önergenin gerekçesinde şu ifadelere yer verildi: "TOKİ bu davaların yüzde 98'ini yani 21 bin 289'unu kaybetti. 538 dava kurumun lehine sonuçlanırken, 722 dava kısmen kabul edildi. Gecikmeler nedeniyle açılan bin 588 dava ise devam ediyor. Geç teslim nedeniyle açılan davalar sonucunda son beş yıl itibarıyla ödenen tazminat tutarları, 2010 yılında 20.7 milyon 2011 yılında 54.4 milyon, 2012 yılında 35.4 milyon, 2013 yılında 13.8 milyon 2014 yılında 5.8 milyon lira olmak üzere toplam 130.1 milyon liraya ulaştı."

TOKİ'nin konut ve iş yerlerinin geç teslim edilmesinin nedenlerinin başında 2003 yılında Kamu İhale Yasası'nda yapılan değişikliğin etkili olduğu da belirtilen gerekçede; TOKİ'nin arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkma yetkisinin bulunduğuna işaret edildi.

Bazı yüklenici firmaların işleri zamanında bitirememesi, mali açıdan sıkıntı yaşayan yüklenicilerin işlerinin feshedilmesi nedeniyle de projelerin zamanında tamamlanamadığı ifade edilen gerekçede; geç teslimler nedeniyle yüklü miktarda tazminat ödeyen TOKİ'nin son 1 yıldır, inşaat seviyesi yüzde 20'lere gelen projeleri bile satışa çıkardığı kaydedildi.

2009–2014 yıllarını kapsayan 5 yıllık dönemde, 16 bin 315 kişinin de TOKİ'den aldığı konutları iade ettiği de belirtilen gerekçede; "Vatandaşların uğradığı mağduriyetlerin tespiti, geç teslimler nedeniyle tazminat ödemek zorunda kalan kurumun uğradığı zararların saptanması, alınacak önlemlerin ve politikaların belirlenmesi amacıyla Meclis Araştırması açılması gerekir." denildi.

Abdullah ÖZYURT/Zaman