Türk müteahhitlerin Rusya sıkıntısı!

Türk müteahhitlik firmaları en büyük pazarları olan Rusya'da yeni iş alamaz duruma geldi. Sadece mevcut projeleri sürdüren müteahhitlerin, Rusya nedeniyle 4-5 milyarlık kayıp yaşaması söz konusu. 

Türk müteahhitleri, bugüne kadar 64.5 milyarlık iş yaptığı Rusya Federasyonu'nu 2016 projeksiyonundan çıkardı. 24 Kasım'da Rus jetinin düşürülmesi sonucu bozulan ilişkiler bölgede iş yapan Türk müteahhitlik firmalarını etkilemeye devam ediyor. Yurtdışı Türk müteahhitlik firmalarının en fazla iş yaptığı pazar olan Rusya'da Türk firmalarına sadece mevcut projelerini devam etme hakkı tanınırken, yeni sözleşme yapma ve yeni teklif verme hakkı ellerinde alındı. Bu nedenle firmalar 2016 yılı için Rusya'da bir projeksiyon yapamaz duruma geldi. Halen 53 projede devam izni alan Türk firmaları 2015'de Rusya'nın Avrupalı firmalara uyguladığı yaptırımlar nedeniyle Avrupalı firmaların yerine geçip daha büyük montuanlı işler olan, petrokimya tesisleri, rafineri boru hattı gibi daha teknik projelerin yapımına başlamışlardı. Rusya'da alınan yeni iş miktarı 2013 yılında 4.8 milyar, 2014 yılında 47 projede 3.9 milyar dolar olurken, 2015 yılında ise Rusya'daki ekonomik krize rağmen 22 projede 5 milyar doları buldu. Türkiye Müteahhitler Birliği'nin(TMB) verdiği bilgilere göre Rusya'da ihalesi tamamlanmış olup, imza aşamasında bulunan bazı projelerin önce durdurulduğu, ardından da iptal edildiği belirtilirken, bu nedenle Rusya'da yeni işler açısından yıllık ortalama 4 - 5 milyar dolarlık bir kayıp söz konusu olabileceği aktarılıyor.

Yeni pazarlar hemen Rusya'nın yerini almaz

Rusya'nın yumuşayacağı yönünde duyumlar olsa da geçen süreçte bir değişikliğin olmadığı Rusya pazarının yerini doldurmak için arayış içine giren Türk firmaları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la, Güney Amerika ülkelerinden Şili, Kolombiya, Ekvator'a giderken, Sahra altı Afrika'sı, Hindistan gibi pazarlarda da arayışlarını sürdürüyor. 

Türkiye Müteahhitler Birliği yeni pazarlarla 5 müyar dolarlık pazarın hemen ikame edilmesinin hiç kolay olmadığını belirtirken, ancak İran'ın açılması halinde sektör için cazip bir pazar oluşabüeceğini kaydetti. 

Yenigün İnşaat, Rusya'da önümüzü göremiyoruz

Rusya'nın ekonomik sorularına 24 Kasım'da düşürülen Rus jeti de eklenince inşaat firmalarının durumdan daha fazla etkilenir hale geldiğini aktaran Yenigün İnşaat Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Fikret Yenigün, "Bizim Rusya'da çalışan Türk sayımız azalmıştı. Böyle olunca biz az etkilendik. Çünkü asıl sıkıntı Türk çalışanlarıyla ilgili. Fakat ortamda hala belirsizlik var. Bazılarına izin verildi deniliyor bazılarına verilmedi deniliyor. Bu izin verilen firmaların işçileri Türkiye'ye döndüğünde bir daha geri dönemez diye yorumlar var. Henüz şeffaf ve net bilgi gelmediği için Rusya'yla ilgili önümüzü göremiyoruz" diye konuştu."24 Kasım öncesi verdiğimiz teklifler ve belli bir yere geldiğimiz konular vardı, şu anda bu gelişmelerden dolayı onlarda beklemede" diyen Yenigün şöyle konuştu: "Ancak hala işveren adaylarımızla görüşüyoruz. Çünkü Türk firmalarının ünü Rusya'da çok iyi. Fakat belirsizlik olduğu için şu anda bir şey yapılamıyor." Cezayir ve Kamerun pazarına girdi Rusya'yla bu kriz yaşanmadan önce Türk müteahhitlik pazarının yüzde 25'ini oluşturan Rusya ekonomisinin daralmasının yanı sıra, Libya, Irak pazarının daralmasıyla yeni pazar arayışlarına girdiklerini anlatan Yenigün, "Cezayir'de bir ofis açtık. 

Orada bir sözleşme imzaladık. O işe başlıyoruz. Sahra altı Afrika'sında bir yıldır dolaşıyorduk. Şu anda Kamerun'da bir stat projesi imzaladık. Ağırlığımız bu pazarlara vereceğiz. Bu pazarların yanı sıra İran'ı da takip ediyoruz" diye konuştu. 

Ant Yapı: Nakliye konusunda sıkıntılar var 

Rusya'da aralarında Rusya'nın en yüksek binasının da olduğu çok sayıda proje yapan Ant Yapı'da devam izni alan firmalardan. Yeni yıldan itibaren Rusya'da tekrar çalışmaya başladıklarını söyleyen Ant Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Okay, ancak nakliye konusunda hem Türk tarafının hem de Rus tarafının uyguladığı kotalar nedeniyle sıkıntı yaşandığını söyledi. Şu anda bekleyen fırlarının hepsinin giriş yaptığını söyleyen Okay," Şantiyelerde çalışmalar devam ediyor. Ancak tırlara gelen kota nedeniyle Türkiye'den götürdüğümüz inşaat malzemelerini deniz yoluyla Rusya'ya götürüp oradaki limanlardan tırlara yüklüyoruz. Bu da bize zaman kaybı ve ek maliyet getiriyor" diye konuştu. Devam eden işler için çalıştıklarını da belirten Okay, "Yeni bir iş söz konusu değil. Eğer bir gelişme olmazsa işlerimiz bittikçe çıkacağız" dedi.

Ellerindeki işlerin tamamlanmasının 2017 yılının sonunu bulacağını kaydeden Okay, bu süreç içinde yeniden devam etmeyi istediklerini söyledi. Henüz Türk firmalarının yerini alan firmalar olmadığını dile getiren Okay, ancak Bulgar ve Eski Yugoslavya ülke firmaların ve Rus firmalarının bu durumu değerlendirebileceklerini belirtti. Yeni pazar arayışlarının olduğunu aktaran Okay, İran'ın biraz netleşmesini beklediklerini kaydederek şunları söyledi: "Onun dışında İngiltere'nin başkenti Londra'da konut projesi yapacağız. Ayrıca Amerika pazarında çalışmaya başlayacağız." 

2017'deki ENR listesini etkileyebilir

Rusya'daki kayıpların uluslararası inşaat sektörü dergisi ENR'ın (Engineering News Record) yayınladığı "Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi" listesini de etkileyebileceği belirtiliyor. Türkiye listeye 2015 yılında 43 firmayla girerek. 65 firma ile listede birinci sırada yer alan Çin'in ardından dünyada ikinci sıradaki yerini korudu. 2016 Ağustos ayında açıklanacak listede 2015 yılı verileri alındığı için Türk firmalarının etkilenmeyeceği aktarılırken, 2017'de etkilenme ihtimali olabileceği dile getiriliyor. 2015 öncesi yıllık 25-30 milyar dolar iş alan Türk firmaları 2015 yılında Irak, Libya ve Cezayir'deki sıkıntılar ve petrol fiyatlarından dolayı 20 milyar dolarlık gelir elde etmişti. 

Leyla İlhan / Dünya