Türkerler Holding Çiftçi Towers'ı inşa ediyor!

Geçen yılın başında İstanbul, Zincirlikuyu'da 45'er katlı iki kuleden oluşan Çiftçi Towers'ın temelini attı. Aynı anda Ankara ve İzmir'de büyük projelere başladı. İzmir, Bayraklı'da 2 bin 60 yataklı bir hastane kuracak...

Kayıp Zamanın Peşinde 600 milyon dolarlık serveti olan Kazım Türker, enerji işinde bu kadar vakit kaybetmeseydi bugün daha büyük bir parayı yönetiyor olabilirdi. Türker, şimdi o yılları telafi ediyor, nîlgün balci çavdar Ankara merkezli Türkerler Holding Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Türker, evi olmadığı için haftanın iki - üç gününü geçirdiği İstanbul'da, Boğaz'a nazır bir otelde ikamet ediyor. Levent'teki ofisi de oldukça mütevazı... 59 yaşındaki Kazım Türker'in inşaat ve enerji alanında faaliyet gösteren şirketi ise kendisinin bu 'göçebe' görüntüsüyle örtüşecek şekilde Türkiye geneline hızla yayılıyor. 

Geçen yılın başında İstanbul, Zincirlikuyu'da 45'er katlı iki kuleden oluşan Çiftçi Towersın temelini attı. Aynı anda Ankara ve İzmir'de büyük projelere başladı. Ankara'da Çukurambar ile Eskişehir Yolu üzerinde toplam 488 bin metrekare alanda  konut, ofis ve otel inşa ediyor: Yine  Ankara'da (Etlik) Astaldi ile kuracakları £ sağlık kentine 1 milyar euro harcayacak; 2 İzmir, Bayraklı'da Gama Holding ile 1  milyar dolar yatırımla 2 bin 60 yataklı bir hastane kuracak. İzmir Doğalgaz'ın yüzde 34'ne sahip olan ve kendini fahri İzmirli sayan Türker burada daha fazla yatırını yapmak niyetinde. İzmir'de 537 konuttan oluşan Mavişehir konut projesini bu yıl tamamlamıştı. Haziran ayında ise İzmir, Halkapınar'daki Tekelin eski rakı fabrikasının arsasını 156 milyon liraya satın aldı. 

Açıkçası Kazım Türker'in anlatacak çok işi var. Ama o daha çok yenilenebilir enerji alanındaki yatırımlarından söz etmek istiyor. Zaman zaman elinin altındaki hesap makinesinde hesaplamalar yapıyor ve kafasını kaldırıp "Bu yıl 23,6 MW kurulu güce sahip ilk jeotermal santralimizi kuracağız. 24 MW'lik bir santral için de sipariş verdik" diyor. Sonra tekrar hesap makinesine dönüp saymaya devam ediyor: "2014'te iki adet 15 MW, iki de 5 MW kurulu güce sahip olacak santraller eklenecek. Yani 48 artı 30 artı 10..." Bu yatırımlar gerçekleştiğinde grubu Alaşehir, Manisa merkezli olmak üzere jeotermalde 88 MW kurulu güce ulaşacak. Bu hesabın parasal yekunu ise 180 milyon dolar olacak. 

Türker, enerji yatırımlarını özellikle ve detaylı olarak anlatıyor. Çünkü FORBES'un "En Zengin 100 Türk" araştırmasının yayımlandığı mart sayısında, kendisi hakkında yazılan yazıda "sanki enerjide başarısız olduğu gibi bir anlam" çıktığı kanaatinde... 600 milyon dolar servetiyle 72'nci sırada yer aldığı listenin yayınlandığı sayıda, elindeki lisans havuzunu bir türlü yatırıma döniiştüremediği ve hala ortak aradığı yazıyordu. 

Aslında Kazım Türker, beş yıl öncesinde elindeki lisans portföyünün büyüklüğü nedeniyle enerjide özellikle yenilenebilirde büyük bir oyuncu olması beklenen bir işadamıydı. Ancak geçen sürede üretimdeki tek enerji santralinin 2010'da faaliyete geçen Erenköy, Artvin'deki 22,5 MYV'lik HES olduğu düşünülürse haberde Tiirker'e pek haksızlık edildiği söylenemez. Yine de Türker "Bunlar, biraz negatif yorumlar" diyor ve 2005'den beri proje geliştirmek üzere çalıştıklarını, enerjide proje geliştirmenin uzun ve meşakkatli bir süreç olduğunu anlatıyor: "Rüzgarda lisans almak için ekiplerimiz Türkiye'nin bütün dağlarında inceleme ve ölçüm yaptı. 

Onlarca izin aldık, raporlar hazırladık. Çok iyi bir iş çıkardık." Nitekim bu gayretler, 2007 yılında 9 bin MW rüzgar enerjisi için yaptıkları başvurunun 2 bin 17 MVV'lik kısmı için lisans almalarıyla sonuçlandı. Ama portföy büyüklüğü artık sadece 510 MYV. Geri kalan bin 500 MVV'lik lisansı son bir buçuk yıl içinde peyder pey sattılar. "Böylece özkaynağımızı geliştirdik" diyor Türker ve ekliyor: "Bu lisansları çoğu halka açık yerli ve yabancı şirketlere sattık. Üstelik bu lisanslar projesi geliştirilmiş, yatırım yapılabilir halde, bin 500 MW, 3 milyar euro yatırım demek ve bu parayı ülkeme kazandırdım." Türker, lisans satışından elde ettikleri geliri ise açıklamıyor. 

Türker, şimdi elindeki 510 MW'lik lisans ile yatırımlara başlamaya hazırlanıyor -nihayet... Bu portföyün toplam yatırım tutarı yaklaşık 600 milyon euro'ya denk düşüyor. Türker, ilk etapta bu yılın sonunda üretime geçeceğini söylediği 112 MW kurulu gücü aktif hale getirmek istiyor. 150 milyon dolarlık bu yatırımı, önümüzdeki yıl 150 MVV'lik yeni RES'ler takip edecek. Plan: Tüm portföyün üç yıl içinde enerji üretir hale gelmesi. 

Artık ortak arayışından da vazgeçmiş görünüyor. "Vakit kaybettik artık böyle bir arayışımız yok" diyor. 2008'de "enerjide 10 yılda hedefledikleri 7 milyar dolarlık yatırım" için Blackstone Group ile görüştüklerini açıklamıştı. Sonraki demeçlerinde de yabancı yatırımcı arayışını tekrarlamıştı. Hatta sırf bu amaçla Başbakanlık Yatırım ve Kalkınma Ajansı'ndan bir ekip bile transfer etti. Şimdi doğalgaz santralleri hariç enerji yatırımlarını ortak almaksızın tamamlamak niyetinde... 

Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) Yönetim Kurulu Başkanı ve Ataseven Enerji Üretim'in sahibi Mustafa Serdar Ataseven, yabancı yatırımcıların bu alana büyük ilgi gösterdiğini ve yatırım bulmakta sıkıntı yaşanmadığını anlatıyor. Bu noktada akla ister istemez Türkerler Holding'in neden ortak bulamadığı sorusu geliyor ama Ataseven'in paylaştığı sektörel veriler bu sorunun yanıtına da ışık tutar nitelikte... Son dört yılda Türkiye'de yılda ortalama 500 MYV rüzgar enerjisi yatırımı yapıldı. Ocak 2013 itibarıyla Türkiye'deki rüzgar enerjisinde toplam kurulu güç 2 bin 400 MW'ı geçti. Türkerler Holding, bugün ulaşılan bu kurulu güç kadar lisansa 2007'de neredeyse tek başına sahipti. Bu açıdan bakınca yabancı bir ortak bulup tek başına tüm bu yatırımı Ti'ırkerler'in yapması daha en başından büyük bir rüyaymış gibi görünüyor. 

Enerji, Demirer Holding ve Bilgin Enerji... Türkiye'nin rüzgarda en fazla kurulu güce sahip şirketi ise Bilgin Enerji -300 MW. Şirket, önümüzdeki bir yıl içinde yapacağı yeni yatırımlarla 400 MW'ye ulaşacak. Yatırımlarını tamamladığında Tiırkerler rüzgarda en büyük oyunculardan biri olacak. 

Gayrimenkul tarafında işler enerjiye nazire yaparcasına iyi gidiyor. Türkerler Holding'in devam eden ve başlamak üzere olduğu projelerin toplam yatırım bedeli 3 milyar doların üzerinde. Ankara Etlik'te Astaldi ile yapacakları Kamu Özel Ortaklığı projesinin (Public Private Partnership - PPP) yatırım bedeli 1 milyar euro. Yaklaşık 3 bin 600 yataklı bir hastanenin yer alacağı sağlık kentinde ortaklar otel, AVM ve konut inşa etme hakkına da sahip. 25 yıl boyunca devletten kira bedeli olarak yıllık 350 milyon lira alacaklar. Türkerler, İzmir Bayraklı'da da GAMA Holding ile bir başka PPP projesi aldı. Burada 1 milyar dolar yatırımla 2 bin 60 yataklı bir şehir hastanesi kurulacak. 

İstanbul'a adım atmalarını sağlayan Çiftçi Tovvers projesi için öngörülen bitiş tarihi, 2014 sonu. Yüzde 20 arsa payı karşılığında üstlendikleri bu projede Çiftçi Ailesi ile biraraya gelmelerine Yapı Kredi Bankası'nın eski genel müdürü Burhan Karaçam vesile olmuş. Türker, meyve üretimine başlayan Karaçam'ın kendisine gönderdiği bir kasa güzel kokulu elmadan ikram ederken Yapı Kredi Emekli Sandığı'nın Aııkara'daki bir arsasında proje geliştirmeleri dolayısıyla tanıştıklarını anlatıyor. 

İstanbul'da başka planlar da var. Türker'in hedefinde Kartal var. İlçede konut, ofis, otel ve AVM'den oluşan karma bir proje inşa etmek üzere 50 dönüm ve üzerinde arsa arayışı var. Şirketinin merkezi Ankara'da ise işler daha hızlı ilerliyor. "1 milyar lira gelir beklediğimiz Eskişehir Yolu'ndaki "Mahall" projesini 2015 sonunda tamamlarız" diyor, "Çukurambar ise 2016 başında..." Türkerler, Suudi Arabistanlı Dana Gas ile ortak olarak kurdukları şirketle Kuzey Irak'tan doğalgaz ihracatı yapmak istiyor. 

Kazım Türker'in ismi Ankara'nın gayrimenkul zenginleri arasında sayılıyor. Bunu kendisi de saklamıyor: "Evet, öyle diyorlar. Bir dönem çok meraklıydım gayrimenkule..." Ankara'da ilk olarak 1974'de 22 bin 200 metrekare bir arazi satın aldığını anlatıyor. Bugün Ankara, Beynam'daki 450 dönümlük arsası dışında da irili ufaklı gayrimenkulleri bulunuyor. O dönemde yatırımlarını İstanbul'a yönlendirmediğine pişman olduğunu söylüyor. Bir diğer pişmanlığı ise Ankara Üniversitesi'nde inşaat mühendisliği okumasına rağmen sektöre geç adım atması. Türker, "Keşke daha önce başlasaydım" dediği taahhüt işine 1993'te İstanbul'daki Polis Moral Eğitim Merkezi'ni inşa ederek girdi. O dönemde asıl işi konfeksiyonculuktu. 1973'tehenüz ^yaşındayken beş erkek kardeşi ve babasından bağımsızlığını kazanmak için kendi konfeksiyon dükkanını açtı. Anafartalar Çaışısı'ndaki 15 metrekarelik dükkanda işe başladığını hatırlıyor. "İşler iyi gitti ve mağaza sayısını artırdım. 1980'lerin ortasında Ankara'daki üç giyim mağazasından yılda 15 milyon dolar kadar ciro elde ediyordum" diye anlatıyor. 

Yine 80'lerin ortasında ithalat serbest bırakılınca, akla gelebilecek her türlü ilginç, o zaman Türkiye'de bulunmayan birçok ürünü ithal edip satmaya başlamış. "Örneğin fritöz getirmiştik. 

Dükkanın önünde metrelerce kuyruk oluşmuştu" diyor. Türker, 12 ay vadeli taksitli satışı ilk yapan kişi olduğunu da gururla anlatıyor: "Kredi kartının olmadığı dönemler... Türkiye'nin en kaliteli ürünlerini satıyorduk. On binlerce müşterimiz vardı. Bir dönemin tüm üst düzey bürokratları, çoğu siyasiler..." Selen ve Saten Giyim markalarıyla halen devam ettirdiği tekstil işi ise bugün Türkerler Holding'in 500 milyon doları geçen cirosu içinde sadece yüzde 5 paya sahip. Zaten Kazım Türker de holdingi için artık gayrimenkul ve enerji ağırlıklı bir yapı kurguluyor. O Enerji İşleri Türkerler Holding'in Manisa'da ruhsatına sahip oldukları dört jeotermal sahası bulunuyor. Bugüne kadar sondaj yaptıkları iki sahada dokuz kuyu için 30 milyon dolar yatırım yapmışlar. Diğer iki sahada incelemelere ise daha yeni başlıyorlar. Kazım Türker jeotermalin yanı sıra rüzgar enerjisi, doğalgaz çevrim ve hidro elektrik santrali (HES) yatırımları ile iki yıl içinde yaklaşık 2,5 milyar dolar yatırımla toplam bin 500 MW kurulu güce ulaşmayı hedefliyor. Bu yatırımları kalem kalem şöyle sıralıyor: "Jeotermalde 560 milyon dolar, rüzgarda toplamda 510 MW kurulu güçte santraller için 870 milyon dolar, hepsi 2016 yılı sonunda tamamlanacak 240 MW kurulu güce sahip olacak HES için 480 milyon dolar artı doğalgazda da 550 milyon dolar..." Türker'in yuvarlayarak 2,5 milyar dediği bu yatırımların toplamı tamtamına 2 milyar 460 milyon dolar ediyor. 

609 MW kurulu güce sahip olacak Eskişehir'deki doğalgaz çevrim santrali için Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) onayı süreci devam ediyor. İstanbul'da bin 200 MW kurulu güçte bir doğalgaz çevrim santrali için daha lisans başvurusu var. Türker, bu santrali bin 500 MW hedefine dahil etmiyor. Sırasıyla 5, 25, 15 ve 82 MW kurulu güçteki, Ardahan, Giresun ve Kastamonu illerindeki dört HES'in 2014 yılı sonunda üretime başlayacağını söylüyor. HES'teki bu ilk faz yatırımların toplam bedeli 250 milyon dolar olacak. Kalan 240 MVV'lik HES yatırımı da 2016 yılı sonuna kadar tamamlanacak. 

FORBES