Türkiye, Irak'ın inşasında öncü oluyor

Türkiye, ABD öncülüğündeki işgal kuvvetlerinin bölgeden çekilmesiyle Irak'ta başlayan yeniden yapılanma sürecinde `öncü kuvvet' oluyor. Türkiye ile Irak'ın ekonomik, sosyal, siyasi ve askeri açıdan ortak kalkınma sürecine girmesini öngören `Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 1. Bakanlar Toplantısı' İstanbul'da başladı.

Toplantıyı, katılımcılara Fatiha suresi okutarak başlatan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, "Bağdat bizim için İstanbul kadar aziz ve önemli bir ortak şehrimizdir" dedi ve Türkiye'nin Irak'ın yeniden imarında başrolü oynayacağını ve bu işe 25 milyar dolar yatıracağını kaydetti. Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari de, Türkiye olmadan demokrasiye ve refaha kavuşamayacaklarını söyledi. Toplantıya her iki ülkenin ekonomi, sağlık, çevre, enerji ve bayındırlık bakanları başta olmak üzere tüm yetkilileri katılıyor.

Erdoğan Bağdat'a gidiyor
Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 1. Bakanlar Kurulu toplantısı, iki ülke kabinesini dışişleri bakanları öncülüğünde bir araya getirdi. Başbakan Tayyip Erdoğan'ın önümüzdeki ay Bağdat'a yapacağı olası ziyaret öncesinde gerçekleştirilen toplantıda, Türkiye ile ırak'ın enerji, çevre, sağlık ve bayındırlık sektörleri başta olmak üzere tüm alanlardaki işbirliği imkanları masaya yatırıldı.
Toplantıya Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Bayındırlık Bakanı Mustafa Demir, Enerji Bakanı Taner Yıldız, Çevre Bakanı Veysel Eroğlu ile Iraklı muhatapları katıldı. Konsey bünyesinde bulunan ancak toplantıya gelemeyen Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan'ı ise bakanlık adına Dış Ticaret Müsteşarı Ahmet Yakıcı temsil etti.

Fatiha okumaya davet
Bakan Davutoğlu, toplantıyı açarken, "Hepinizi 19 Ağustos 2009'da Bağdat'ta düzenlenen menfur terör eylemlerinde hayatlarını kaybeden Iraklı meslektaş ve kardeşlerimizin anısına bir dakikalık saygı duruşuna, akabinde Fatiha okumaya davet ediyorum" diye konuştu. Türk Dışişleri geleneğinde bir yeniliğe imza atan bu çağrının ardından bazı bakanların saygı duruşunun ardından `amin' anlamında ellerini yüzüne sürdüğü görüldü.

Toplantı değil `devrim'
Bakan Davutoğlu, iki ülke arasında yepyeni bir ortaklık modeli kurulduğunu belirtirken, toplantıyı `devrim' diye niteledi. Irak'la `tam ve kapsamlı bir entegrasyon'dan yana olduklarını anlatan Davutoğlu, "Bundan sonra geliştirdiğimiz projelerle Basra ile Edirne birbirine bağlanacak, Bağdat ile İstanbul'un kaderleri ortak olacaktır. Sınır bölgelerimizde iki kardeş halk geleceklerini birlikte şekillendireceklerdir.
Bu, o kadar büyük ve önemli bir projedir ki, gerçekleşmesi halinde asırlardır birarada yaşayan insanlar tekrar bir ekonomik havzada biraraya geleceklerdir" dedi.
Irak'taki tüm mezhep ve etnik kökenden vatandaşların Türkiye için `eşit kardeşler' olduğunu söyleyen Davutoğlu, Türkiye'nin önümüzdeki dönemde Irak'a yatırım üstüne yatırım yapacağını kaydetti. Toplantıya 9 bakan ve üç bakan yardımcısıyla katıldıklarını söyleyen Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari de, iki ülke işbirliğini en üst düzeye taşıma konusunda `ciddi ve samimi' olduklarını kaydetti.
Zebari, "Tüm alanlarda sorunlara çözüm bulacak adımlar atacağız. Çareler arayacağız. Elle tutulur projelerin uygulanmasına elbirliğiyle başlayacağız" dedi.

Susuz Irak
Toplantıda, iki ülke arasında geçen yıl 5 milyar doları bulan ikili ticaret hacminin 2012'den önce 25 milyar dolara çıkarılması ve Türkiye'nin bu kadar da ekstra yatırım yapması kararlaştırılırken, öncelikle Irak'ın su probleminin çözülmesi konusunda mutabakata varıldı. Iraklı bakanlar yaşadıkları sıkıntıyı `İçecek suyumuz yok' diye anlatırken, Türkiye'den gelen suyun önüne Suriye'nin engel olduğundan yakındılar. Bakan Davutoğlu ise `su yönetimi' konusunda Irak'a yardım sözü verirken, Suriye ile Irak'ın `samimi işbirliği'yle sorunları çözebileceğini dile getirdi. Toplantıda Irak'ın yeniden imarına ilişkin projelerin üzerinde şu değerlendirmelerde bulunuldu:
* Irak'la mevcut elektrik anlaşmsı yenilenecek.
Irak'ın Nabucco boru hattına yılda 15 milyar metreküp gaz vermesine ilişkin çalışmalarda ABD ile işbirliğine gidecek. Türkiye, Bağdat'ta yeni bir hastane yapımından, Irak'lı doktor ve hemşirelerin eğitimine kadar bu ülkeye sağlık hizmetlerinde yardımda bulunacak.
Irak'ta tüm kabu binaları yenilecek. Irak kentlerindeki belediyelere altyapı inşası konusunda destek olunacak. Çevre Bakanlığı, Irak'a Fırat Nehri'nden daha fazla su vermek için iki ülke arasında varılacak anlaşmanın çerçevesini belirleyecek. İki ülke arasındaki tüm demiryolu hatları yenilenecek. Ticaret ve gümrük rejiminde şeffaflık için özel anlaşmalar yapılacak.
*  Bakanların ilk aşamada hayata geçirecekleri projeler, ikili görüşmelerin ardından netleşecek.
Hilal KÖYLÜ/Radikal

Konuyla ilgili basında yer alan diğer haberler

Ahmet Davutoğlu: Model ortaklık yayılmalı

Dışişleri Bakanı "Orta Doğu ülkeleri ortak çıkarlar etrafında hareket ederse, bölge, önemli ekonomik havza haline gelir" dedi

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye ile Irak arasında başlayan model ortaklık sürecinin bölgelere yayılması durumunda; Orta Doğu'nun, krizlerin, bunalımların, çatışmaların bölgesi olmaktan çıkacağını belirtti. Çırağan Oteli'nde başlayan `Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Stratejik İş birliği Konseyi 1. Bakanlar Toplantısı'nın açılışında konuşan Bakan Davutoğlu, Türkiye için Irak'ın herhangi bir dost ve komşu ülke olmadığını belirterek, şunları kaydetti: "Türkiye için Irak, istikrarı bizim istikrarımız olan, refahı bizim refahımız olan, güvenliği bizim güvenliğimiz olan kardeş bir ülkedir. Bu gerçekleşirse; ortak ekonomik havzaların, çıkarların, ortak siyasi diyalog ve güvenlik mekanizmalarının hayata geçtiği o büyük medeniyet tekrar hayata geçirilebilecek, bölge, çok önemli bir havza haline dönüşecektir."

KARŞILIKLI İSTEĞİMİZ VAR
Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari de, Türkiye ile bölgenin geleceğine yön verecek bir iş birliği arzuladıklarını bildirdi. Kardeş iki devlet olan Türkiye ve Irak arasında mevcut iş birliğinin ileri aşamalara götürülmesi için ortak bir iradenin söz konusu olduğuna işaret eden Zebari, "Karşılıklı arzumuz vardır, ciddiyiz ve samimiyiz" dedi.
Hayrettin TURAN/Türkiye