Türkiye’de konut almak nasıl hayal oldu?

Türkiye’de ev fiyatlarındaki yükseliş, son senelerde giderek daha da hızlanırken, dar gelirli yurttaşın konut alması da hayale dönüştü. 2015’ten bu yana Türkiye’de ortalama 120 metrekarelik bir konutun fiyatı yüzde 1.429 oranında artarken, bu yükselişte en çok rol oynayan ne oldu?

Türkiye’de ev fiyatlarındaki yükseliş, son senelerde giderek daha da hızlanırken, dar gelirli yurttaşın konut alması da adeta hayal oldu. 2020 yılında pandemiyle başlayan süreçte, 2021’te hızlanan enflasyonda konut fiyatlarındaki yükseliş keskin oldu. Alım gücü düşen yurttaşı, konut sahibi olmaktan uzaklaştıran fiyatlar, kira artışlarıyla barınma krizi tartışmalarını da başlatmıştı. Fiyat yükselişlerinin hız kesmesi krize dönüşmeyi engellese de konut sahipliği halen uzak bir ihtimal olarak görülüyor.

Ekonomim’den Şeyma Uyanık imzalı habere göre ülkemizde konut sahibi olanların oranı 2010’da yüzde 60 şeklinde olurken, 2014’te yüzde 61’e çıkarak, 2023 yılında yüzde 56,2 seviyesine geriledi.

KONUT MALİYETLERİNDEKİ ARTIŞ

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerinden derlenen bilgilere göre, 2015-2024 (Ağustos) döneminde değişim dikkat çekici oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) inşaat maliyetlerindeki artış, 2021-2023 senelerinde yüksek oranlarda olurken, toplamda 2015-2024 aralığında yüzde 1.450 oranında bir artış yaşandı.

Konu ile ilgili olarak paylaşılan detaylara göre son 1 senedir yavaşlayan artışta, pandemi sürecinde küresel piyasalarda emtia fiyatlarının, sonrasında ülkemizde yerel dinamiklerde kur ve enflasyondaki artışın etkisi görülürken, maliyetlerde malzeme yükselişi 9 senelik dönemde yüzde 1.373 olurken, işçilikteki artış ise yüzde 1.634 oldu.

İkamet amaçlı binalara bakıldığı zaman toplamda artış yüzde 1.427 olurken, malzemede yüzde 1.342, işçilikte ise yüzde 1.617 oldu.

Türkiye’de konut almak nasıl hayal oldu?

KONUT FİYATLARINDAKİ ARTIŞ

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerinde, maliyetler sonrası yansıma bazında konut fiyatlarına bakıldığı zaman, ülkemizde konut birim fiyatının 2015 yılından 2024 yılına artışı yüzde 1.429 seviyesinde maliyet artışlarının altında kalıyor.

Yeni konut fiyatları endeksine bakıldığında da söz konusu artış oranı, maliyetlerde işçilik kalemine yakın olarak yüzde 1.679 seviyelerinde örülüyor.

MAAŞLARDAKİ ARTIŞ

Ayrıca tüm bunlar dışında işçilik fiyatlarında asgari ücret baz alındığı zaman 2015-2024 seneleri arasında değişim yüzde 1.691 oranında olurken, o da işçilik maliyetlerine yansıyor. Konut fiyatlarındaki değişim 2022’de yüzde 182 ile en yüksek oranını yakalarken, 2023 yılında yüzde 85’lik artış dikkat çekiyor.

Asgari ücret artışlarının konut fiyatlarına oranına bakıldığında, 2024’te konuttaki artış hızının yavaşlaması, asgari ücretin alım gücünü “görece” artırsa da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre konut birim fiyatları üzerinden, 120 metrekare ortalama bir ev fiyatının 4 milyon 69 bin 200 Türk Lirası olmasıyla 239 ay çalışmayı gerektiriyor.

Mega kent İstanbul’da ise asgari ücret ve konut fiyatları değişimi daha yüksek oluyor.