Türkiye'de özelleştirme zamanı!
Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ve Taşucu Limanı özelleştirilecek. Çamlıca 1 HES özelleştirmesinde son teklifler 29 Haziran'da alınacak. Yapılan bu özelleştirmelerle Türkiye'de özelleştirme çalışmaların arttığı görülüyor.
Liman ve enerji özelleştirmelerinde hareketli günler yaşanacak gibi görünüyor. Para Dergisi'nden Hülya Genç Sertkaya'nın haberine göre; özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın (ÖIB) 29 Mart'ta ilana çıkardığı Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı özelleştirmesinde son teklifler 7 Temmuz'da, 6 Mayıs'ta ilan edilen Taşucu Limanı için 8 Eylül 2021'de, Çamlıca 1 Hidroelektrik Santrali (HES) için ise 29 Haziran'da alınacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı toplam bin megavat kapasiteli (MW) mini güneş yenilenebilir enerji kaynak alanları (YEKA) yarışmalarının ardından şimdi de 75 il 42 bağlantı bölgesine yönelik toplam 2 bin Megavatlık rüzgar YEKA yarışmalarını yılın son çeyreğinde düzenleyecek. Bu yıl içerisinde 2 bin Megavatlık güneş ve 2 bin Megavatlık1 rüzgâr olmak üzere toplam 4 bin MegavatlıkYEKA yarışmaları yapılacağını açıklayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “YEKA RES-3 ile küçük ve orta ölçekli yatırımcılara fırsat sağlanacak” dedi.
ÇAMLICA 1 HES ÖZELLEŞTİRİLECEK
ÖİB 5 Nisan 2021 itibarıyla ilanlarla duyurduğu Çamlıca 1 HES ihalesi çerçevesinde daha önce 9 Haziran olarak açıklanan son teklif verme tarihini 29 Haziran saat 17.00'ye uzattı. Hidroelektrik santrali ile kullanılan taşınmazların işletme hakkının devri için gerçekleştirilecek ihalede, geçici teminat tutarı 10 milyon TL, ihale şartnamesi bedeli 15 bin TL olarak belirlendi. İhaleye yalnızca tüzel kişiler ile ortak girişim grupları (OGG) katılabilecek.
ÖİB'nin portföy listesine göre, özelleştirme kapsam programında olan ve ihale hazırlık çalışmaları devam eden 610 megavatın üzerinde HES kurulu gücü bulunuyor.
LİMAN ÖZELLEŞTİRMELERİ
Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş.'ye ait İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı 40 yıl süreyle işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilecek. Son teklif verme tarihinin 7 Temmuz olarak belirlenen ihalede geçici teminat bedeli 30 milyon TL olacak. İhaleye gerçek ve tüzel kişiler ile ortak girişim grupları katılabilecek. Yatırım fonları
ancak OGG'ye dâhil olarak ihaleye katılabilecek. OGG sadece yatırım fonlarından oluşamayacak. Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş.'ye ait Taşucu Limanı 40 yıl süreyle işletme hakkı devri yöntemiyle, liman geri sahasında bulunan taşınmaz satış yöntemiyle bir bütün halinde ihale edilecek. Geçici teminat bedelinin 20 milyon TL olduğu ihalede son teklif tarihi 8 Eylül 2021. İhaleye gerçek ve tüzel kişiler ile ortak girişim grupları katılabilecek.
RÜZGAR DA YEKA'LANACAK
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın 29 Mayıs'ta Resmi Gazete'de yayımlanan YEKA RES-3 yarışmaları ilanına göre 75 ilde 42 bağlantı bölgesine yönelik YEKA yarışmaları düzenlenecek. Bu yarışmalarla; YEKA amaçlı bağlantı kapasite tahsisi yöntemi ve yerli malı kullanım karşılığı tahsis yöntemine göre toplam 2 bin megavate gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi gerçekleştirilecek. Yılın son çeyreğinde düzenlenmesi beklenen yarışmaların yeri, tarihi ve saati İdare'nin internet adresinde ilan edilecek. Yarışmalara sadece Türk Ticaret Kanunu'na göre anonim veya limited şirket şeklinde kurulmuş tüzel kişiler başvurabilecek. Her bir yarışma başvurusu için sunulması gereken makbuz veya dekontun tutarı 2 bin TL olacak. Başvurular 12 Ekim 2021'de, 10.00-14.00 saatleri arasında, İdareye elden teslim edilecek.
10 YILLIK TEMİNAT MEKTUBU
YEKA RES-3 kapsamında her bir yarışmaya katılabilmek için başvuru aşamasında kesin bir yıl süreli, tamamen ve kısmen nakde çevrilebilecek, limit dışı ve megavat cinsinden birim elektriksel kurulu güç için 500 bin TL tutarındaki teminat mektubu idareye sunulacak, Yarışmanın kazanılması halinde sözleşmenin imzalandığı tarihten en geç 1 gün öncesine kadar kesin, 10 yıl süreli, tamamen ve kısmen nakde çevrilebilecek, limit dışı ve megavat cinsinden birim elektriksel kurulu güç için 1 milyon TL tutarındaki teminat mektubu idareye teslim edilecek. Bu durumda başvuru aşamasında sunulmuş olan teminat mektubu iade edilecek. Yarışmalarda eskiden teminat mektuplarının süresiz alındığını anımsatan Ataseven Enerji Üretim A.S. Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Ataseven, uluslararası yatırımcılardan gelen talep çerçevesinde böyle bir değişime gidilmiş olabileceğini, bunun finans kuruluşlarının riski açısından olumlu bir adım olduğunu vurguladı. Ataseven, teminat miktarlarının bir miktar yüksek tutulmasıyla ise projeleri hayata geçirebilecek yatırımcıların yarışmalara katılmasının sağlanmasının hedeflendiğini dile getirdi.
TAVAN FİYAT 45 KURUŞ/KWH
İlana göre elektrik enerjisi alım tavan fiyatı her bir yarışma için yarışma başlangıç tavan fiyatı 45 kuruş/kWh, elektrik enerjisi alım süresi ise bağlantı kapasitesinin her bir megavat değeri için RES'in ilk kabul tarihinden itibaren üretilen ilk 35 GWh miktarındaki elektrik enerjisinin iletim veya dağıtım sistemine verildiği süre kadar olacak. Tavan fiyatın yatırımcıları zorlayabileceğini ifade eden Ataseven “Eskiden yenilenebilir ile ilgili yarışmalarda 10-15 yıl boyunca ve yıl olarak alım garantisi veriliyordu. İlk defa elektrik enerjisi üretimine bağlı alım süresi belirlenmiş. Bu, rüzgar potansiyeli düşük yerlerde de RES yatırımlarinin hayata geçirilmesi için öngörülmüş. Finans konusunda yatırımcıya destek olacak bir mekanizma” dedi.
Mini YEKA GES kapsamında 36 ilde enerjiyi güneşe çevirecek toplam bin megavat kapasiteli 74 Mini YEKA yarışması geçen ay sonunda tamamlanmıştı. Yarışmalarda toplam bin megavat için 10 katı talep gelmişti. Geçen yıl ihalesi ertelenen bin megavatlık Güneş YEKA ihalesinin de bu yıl yapılmasi planlanıyor.
Ayhan Kızıltan/Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı
"Taşucu SEKA Limanı için birleşelim"
Taşucu SEKA Limanı yalnız Mersin değil, bölge için önemli. Limanı bölge yatırımcıları işletmeli. Özelleştirme için çok yüksek bedel isteniyor. Özelleştirme ihalesine tek başına girmek Mersin'in belki gücünü aşar ama Adana'yı Konya, Karaman'ı işin içine dahil edip geniş ortaklık yapısı, güçlü bir sermaye ve profesyonel bir sistemiyle burayı bölgemizin önemli lojistik merkezi yapabiliriz. Böyle bir birlikteliğe ÖiB tarafından pozitif ayrımcılık yapılacaktır. Bu bölgenin sahipleriyiz. Kazandığımızı buraya harcarız. Yabancı alıp götürüyor. Adana- Mersin el ele verince altından kalkamayacağı yük yok.
Fahrettin Amir Arman/Ayhan Enerji Yönetim Kurulu Üyesi Genel Müdürü
"İlgi fazla olacak"
Enerjiye olan ilgiden dolayı, son zamanlarda yapılan YEKA ihalelerinde olduğu gibi bu HES özelleştirmelerinde de ilginin fazla olacağı inancındayız. Yaşanmakta olan iklim değişikliği nedeni ile oluşan kuraklıkların HES'lerde neden olabileceği üretim azalmasının yatırımcılar tarafından dikkate alınması gerekebileceği unutulmamalı. İhalelerle ilgileniyoruz. Ancak ihalelerde oluşan fiyatlarla, bu projelerin finans edilmesi ne derece mümkündür, bu görülmeli. Zira daha önce yapılan ihalelerin gerçekleşme durumları ortada. Bu projelerin çoğu yatırıma geçirilemedi.
Mustafa ATASEVEN / Ataseven Enerji Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı
"2.5 milyar dolarlık yatırım hayata geçecek”
YEKA RES-3 yarışmalarına ilgi olur. Fiyat mekanizmasının TL olması yabancı yatırımcı açısından endişe uyandırabilir ama yurtdışından da katılım olacaktır. Daha küçük projelere daha kolay finansman bulunacağını, yatırımcı ve tedarikçilerin çeşitleneceğini, rekabetin gerçekleşeceğini düşünüyorum. 2 bin megavatlık kapasitenin tahsis edilmesiyle, 2.5 milyar dolarlık yatırım hayata geçecek. Projelerin tamamı hayata geçirildiğinde,
ortalama yüzde 30 kapasite faktörü ile yapılan hesaplamalara göre her yıl yaklaşık 5 milyon megavat saat elektrik üretimi gerçekleşmesi ve yıllık bugünkü fiyatlarla 250 milyon dolardan fazla enerji ithalatının önüne geçilmesi bekleniyor. Yarışmalardan proje almak için çalışacağız.
Kazım TÜRKER / Türkerler Holding Yönetim Kurulu Başkanı
"Birçok firma teklif verecektir"
Gerçekleştireceğimiz başka projelerimiz olduğu için özelleştirilecek olan Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ve Taşucu Limanı ihalelerine şirket olarak girmeyi düşünmüyoruz. Her iki limana da mutlaka birçok firma teklif verecektir. Şu anda Türkiye'de geri dönüşü hızlı ve kaliteli projelere finansman sağlamak isteyen birçok banka var. Bankalarımızda yeteri kadar finansman kaynağı var. Şirket olarak HES'lere ilgi duymuyoruz. Çünkü su rejimleri beklenen sonuçları gerçekleştirmiyor.
