Türkiye'nin Afrika'daki müteahhitlik projeleri 64 milyar doları aştı!

Atlantic Council Türkiye Temsilcisi ve İcra Direktörü Defne Sadıklar Arslan, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ve merkezi Washington'da bulunan küresel düşünce kuruluşu Atlantic Council'ın düzenlediği "Türkiye'nin Afrika'daki Yatırım Fırsatları" panelinde yaptığı konuşmada, Atlantic Council’ın, Türkiye ve ABD arasındaki ortak çıkarlar ve zorluklar konusunda çalışmak, iki ülke arasındaki ilişkiler ile ilgili olumlu bir ajanda oluşturmak üzere çalıştığını söyledi.

Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre, Atlantic Council’ın 2010 yılından beri İstanbul’da Enerji ve Ekonomi Zirvesi gerçekleştirdiğini belirten Arslan, “Atlantic Council, Türkiye’ye ve transatlantik ilişkilere yönelik uzun vadeli taahhüdünü daha dinamik bir şekilde gerçekleştirebilmek için 2018 yılında çeşitli konulardaki program ve yayınlarıyla tüm yıl sürecek Atlantic Council IN TURKEY programını başlattı." diye konuştu.

Türkiye’nin, Afrika’nın gelişiminde başta gelen oyunculardan biri olarak hızlı bir şekilde ilerlediğini belirten Arslan, “Türkiye’nin Afrika’daki toplam yatırımları yaklaşık 6 milyar doları buldu. Geçtiğimiz 5 yıldır Türk şirketleri, yurt dışında gerçekleştirilen kontratların değeri açısından Çinli şirketlerden sonra ikinci sırada geliyorlar. Türk şirketlerinin bölgedeki deneyimi, Amerikan sermayesi ile buluştuğunda karşılıklı köprüleri güçlendirirken, Afrika’daki önemli altyapı açığıyla baş etme açısından da büyük bir fırsat sunuyor.” dedi.

- “Müteahhitlik projelerinin toplamı 64 milyar doları aşmıştır”

DEİK Türkiye-Afrika İş Konseyleri Koordinatör Başkan Yardımcısı Volkan Kazova da Türkiye’nin, 2003 yılında başlattığı "Afrika Açılımı" ile Afrika ülkeleri ile olan ilişkilerini eşitliğe, hakkaniyete ve karşılıklı yarara dayalı bir ortaklık olarak görmeye başladığını söyledi.

Afrika Açılımı’nın 15. yılını tamamladığını dile getiren Kazova, şu şekilde konuştu:

“Türkiye'nin Afrika'ya yönelik stratejisinin başladığı 2003'te kıtayla 5,5 milyar dolar olan ticaret hacmi, yaklaşık 4 katına çıkarak 2017 itibarıyla 20,6 milyar dolara ulaştı. 2004 yılında Afrika kıtasında sadece 12 büyükelçiliğimiz bulunurken, bu sayı 2017’de 41’e yükseldi. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA), kıtada 20 ülkede faaliyet yürütmektedir. Afrika’daki Türk doğrudan yatırımları (stok) 2003’te 100 milyon dolar iken, 2017’de 6,5 milyar dolara yaklaşmıştır. Türk müteahhitleri, kıta genelinde 2002'de 769 milyon dolar tutarında 15 taahhüt projesi üstlenirken, 2017 sonu itibarıyla kıtada üstlenilen müteahhitlik projelerinin toplamı 64 milyar doları aşmıştır. Bugün Türk Hava Yolları (THY), kıtadaki 33 ülkede 53 noktaya uçuş gerçekleştirmektedir.”

- “Amacımız, 2018 sonunda ticaret hacmimizi 50 milyar dolara ulaştırmak”

Volkan Kazova, DEİK olarak Afrika kıtası ile ekonomik ilişkilerin ileri seviyelere çıkmasına ve iş insanlarıyla birlikte Afrika ülkelerini ziyaret ederek ortaklıkları güçlendirmeye çalıştıklarını belirtti.

Tanzanya, Mozambik, Madagaskar, Senegal, Benin, Fildişi Sahili, Ekvator Ginesi ve Kamerun’u 2017 yılında ziyaret ederek iş forumları düzenlediklerini anlatan Kazova, “Bu yılın hemen başında firmalarımızı Cezayir, Moritanya ve Senegal’e götürdük ve yapılan görüşmeler yepyeni iş birliklerine vesile oldu. Türkiye'nin Afrika kıtasının tamamı ile olan ilişkilerini artırmak ve derinleştirmek amacıyla gerçekleştirdiği tüm temaslar Türk iş dünyası temsilcilerimiz tarafından da müthiş bir ilgiyle karşılanıyor.”  dedi.

Bir Türk firmasının Etiyopya’da Afrika’nın en büyük tekstil fabrikasını kurduğunu, 200 milyon dolarlık değeri olan bu yatırımın 4 bin 500 kişiye istihdam sağladığını kaydeden Kazova, şu şekilde devam etti:

“Bir Türk inşaat firması, ana yüklenici olarak yurt dışında kazanılan en büyük ihale olan 1,2 milyar dolarlık demir yolu projesinin temelini 2015 yılında atmış ve bu proje diğer ülkelerin dikkatini çekerek Türkiye’nin Afrika’ya verdiği önemin sembolü haline gelmiştir. Senegal, Gana, Kongo-Brazzaville, Kamerun gibi birçok ülkede projeler gündeme gelmiş ve bu projelerin toplam tutarı 900 milyon dolara yaklaşmıştır. Ortak amacımız, 2018 sonunda ticaret hacmimizi 50 milyar dolara ulaştırmak. 10-11 Ekim’de İstanbul'da gerçekleştireceğimiz 2. Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Forumu'nda 42 ülkeden 50 üst düzey yetkiliyi ve 49 ülkeden binin üzerinde Afrikalı iş insanını Türk özel sektörü ile buluşturmayı hedefliyoruz.”

- “Devlet ihaleleriyle zaman kaybetmeyin”

Atlantik Konseyi Afrika Bölgesi Araştırma ve Bölgesel Girişimler Başkan Yardımcısı Dr. Peter Pham ise Türkiye’nin Afrika konusundaki kalıcı vizyonunu önemsediklerini belirterek, gelinen noktada Afrika’da nasıl ilerleyebilecekleri ve zorlukları nasıl aşabilecekleri konusuna yönelmeleri gerektiğini belirtti.

Mubadala Altyapı Ortakları Yatırım Direktörü Kemi Abdul, Abu Dabi’deki bir kamu ihalesi için şirketlerin sıraya girdiğini, Nijerya’daki bir ihale için de fazla şirketin öne çıkmadığını söyledi.

Afrika genelinde yabancı projelerde çalışanların yüzde 90’ını Çinlilerin oluşturduğunu ifade eden Abdul, Çin’in uzun zamandır Afrika’da yatırım yaptığını açıkladı.

Proxima Hukuk Ofisi Ortağı Serge Nawej ise Afrika’ya yatırım yapmak isteyen Türk yatırımcıların özel sektör projelerine yönelmesi gerektiğini söyleyerek, “Devlet ihaleleriyle zaman kaybetmeyin.” dedi. 

Afrika’da yatırım yapmak isteyen şirketlerin kıtada kalıcı olabilmesi için öncelikle bu bölge özelinde büyüme hedeflemesi gerektiğini kaydeden Nawej, “Afrika’ya girdiğiniz zaman Afrikalı olmayı düşünmeniz gerekiyor. Buna hazırsanız, yani Afrika eksenli bir stratejiniz varsa önünüz açık. Ancak bu halde, kur riski de dahil pek çok sorunu aşabilirsiniz.” dedi.

Nawej, Afrika’da yatırım yapmayı düşünen yatırımcılara, “Danışmanlarınızı doğru seçin, o ülkenin içinde seyahat edin ve çalıştığınız ülkenin kültürünü anlamalısınız.” tavsiyesinde bulundu.

- "Yetkin danışmanları bulamıyorsunuz ve maliyet gerektiriyor"

Etkinlik kapsamında düzenlenen “Bankacılık Açığını Kapatmak: Proje Geliştirme ve Yürütme” oturumunda konuşan Limak Yatırım Havalimanları Direktörü Haldun Köktürk, Afrika'nın yatırım açısından çok uygun bir ülke olduğunu dile getirerek şöyle konuştu:

"Türkiye’deki şirketlerin Afrika’da yürüttüğü projeler inşaat projeleri... Maliyetlere baktığımızda, danışmanlık mesela... Yetkin danışmanları bulamıyorsunuz ve maliyet gerektiriyor. Avrupa ve Asya piyasalarına göre 3-4 kat daha yüksek. Piyasadaki açıklıkları kapatmak için ek çaba sarf etmek gerekiyor. Bazı ülkelerde işçilik oldukça ucuz ama birçok ülkede vasıflı işçi bulmak kolay değil. Bu da ilave maliyet oluyor. Proje üzerinde çalışmaya başlıyorsunuz ama hayata geçmesi yıllar alıyor. Yönetim kurulu toplantısı için her ay Senegal’e uçuyorum, 3 gün geçiriyorum, bu ciddi bir maliyet." 

Afrika’nın güneyinde iş yapmanın kolay olmadığını vurgulayan Köktürk, uzun vadeli plan yapmak gerektiğini belirtti.