Türkiye'nin ilk Earthship Evi, Van'da yapılmak isteniyor!

 

Eyvah! Dünyayı uzaylılar mı istila etti" diye endişelenmeyi n. Uzay mekiklerine benzeyen bu yapılar aslında halis muhlis dünyalı. Ancak o ilk bakıştaki şaşkınlık duygusu tamamıyla anlaşılabilir:   Zira bunlar birer "Earthsttp"; "yer / mekiği" anlamına gelen» Bilimkurgu romanından çıkmış dedirtecek türde evler. Kendi kendine yeten ekolojik bir yaşam sunarak geleceğin evleri olmayı amaçlayan eartshipler, lastik, cam şişe ve teneke kutu gibi atıklarla inşa ediliyor ve bir evin ihtiyaç duyduğu her türlü enerjiyi -elektrik, ısınma ve su -kendi karşılayabiliyor. Evlerin dizaynı burada yasayanlara, biyolojik tarım yaparak, meyve ve sebze yetiştirme imkanı bile tanıyor.   İstikbal çöpler ve atıklarda...     Aslında her şey birayı biraz fazla kaçırmayla başladı... Bundan 30 yıl önce Amerikalı çılgın mimar Michael Reynolds evinde dağ gibi biriken bira tenekelerinden "ne yapsam, ne yapsam" diye düşünürken "Bari bir ev inşa etmekte kullanayım" demiş. Tesadüfen giriştiği bu küçük proje büyümüş büyümüş ve sonunda dönüştürülen malzemelerle her bütçeye uygun, kendi kendine yeten evler yapmaya kadar varmış.   Yüzde 45'i geri dönüşebilen malzemel¬erle inşa edilebilen evlerin altyapısı tuğla yerine, doğanın binlerce yılda dönüştüre-bildiği sanayi çağının gözbebeği, seri olarak üretilen ve artık çevreyi bir hayli tehdit eden üç güzide icattan oluşuyor. Araba lastikleri, teneke kutular ve cam şişeler, özellikle araba lastikleri inşaat açısından adeta bîr nimet. Günümüzde oradan buradan, neredeyse bedavaya hurda lastikler toplamak artık o kadar kolay ki, Reynolds bunlardan "doğal kaynak" diye söz ediyor. Ayrıca yangına karşı dayanıklılık ve yüksek derecede yalıtım sağlamak gibi marifetlere sahip lastiklerin her bîıi içine toprak doldurulduğunda neredeyse 250 kiloluk bir ağırlığa sahip oluyor. Üst üste dizilen lastikler çimentoyla kaplandığında ise ideal bir taşıyıcı sütun elde edebiliyorsunuz...   Bu üç malzemenin aralarını kaplamak için çimentodan ziyade toprak veya hem doğal, hem ucuz hem de yalıtım açısından son derece elverişli kerpiç tercih ediliyor. Cam şişelerle tenekelere gelince, onların lastikler gibi özellikleri yok. Ama duvarlara bol miktarda yerleştirilip kırmızı, sarı veya turuncumtrak kerpiçle kaplanınca da evin dış yapısı için güzel bir süsleme oluyor. Earthshiplerin inşaat şirketlerinin asla vaat edemeyeceği türde vurucu reklam sloganı da hazır. Earthship, elektrik ve su masrafı olmadan yaşama hayalini gerçeğe dönüştürüyor. Nasıl mı Elektrik üretimi evin çatısına yerleştirilen güneş panelleri ve rüzgar türbinleriyle sağlanıyor. Depolarda biriken yağmur suları ise yeniden işlenerek tam dört kez kullanılabiliyor. Yağmur suları öncelikle içme suyu olarak ve mutfakta kullanılmak üzere filtre ediliyor. Mutfakta kullanılan suların atıkları ise yeniden arıtılıp banyoda kullanılıyor. Buradaki kirli su bahçedeki bitkileri sulamak için tekrar işlemden geçiriliyor. Buradan toplanan su ise klozetlere aktarılıyor. Bu sistemle hem sudan verim alınmış oluyor, hem de yeraltı su kaynakları kirletilmemiş oluyor. Evin tasarımı sayesinde de ne ısıtmaya ne de klimaya ihtiyaç var.   Reynolds'un havarileri jakuzi, tam teşeküllü ankastre mutfak veya spor salonu vaat etmiyor. Ancak çevreyle uyumlu, çöpleri ve atıkları geri dönüştüren, bunu yaparken de enerji verimliliğini en yüksek seviyeye çıkaran earthship belki de kaçınılmaz olarak geleceğin evi. Güle güle oturun...     Elektrik, su, ısıtma ve gıda müesseseden   Elektrik: Fotovoltaik güneş panoları ve rüzgar türbinleri sayesinde güneş ve rüzgardan kendi enerjisini üretiyor. Isıtma ve soğutma: Güneş ve topraktan: Eartshipier kışın güneşin evi ısıttığı, yazın ise toprağın serin tuttuğu şekilde tasarlanmıştır. Su: Earthship'ler yağmur ve kar sularından elde ettiği suyu dört kere kullanabiliyor. Su, güneş veya bioyakıtlarla işitiliyor. Kanalizasyon: Hanenin ürettiği tüm atıklar arındırma hücrelerinden yeniden işlemden geçüerek geri dönüştürülür. Klozet suyu olarak anndınlmış gri atik su kullanılıyor. Gıda: Earthship'in dizaynı, evin içinde ve dışında meyve ve sebze yetiştirme imkânı sunar.   Türkiye'nin ilk Eartship'ini Van'da inşa etmek istiyoruz' ABD'nin New Mexîco eyaletinde Taos'da başlayan maceranın ardından dünyada bugüne kadar 1000'in üzerinde earthship inşa edildi. Reynolds'ın belki de bugüne kadar kalkıştığı en anlamlı proje, 2010'da yaklaşık 300 bin kişinin hayatını kaybettiği Haiti depreminden sonra başlattığı, Ülkedeki enkazlardan ve çöplerden ev yapma girişimi oldu. Reynolds, Haiti'de bir evi 2000 ila 5000 dolar arasında bir maliyetle inşa ederek yaklaşık 1 milyon Haitili'nin başlarını sokabileceği bir yer sağlayabileceklerini savundu.   Earthship Biotecture Türkiye Temsilcisi Baki Çağlar, Türkiye'deki ilk earthship'i Van'da depremzedeler için inşa etmek istediklerini anlatıyor: "Bu projenin mümkün olduğunca ekonomik bir şekilde gerçekleşmesi için yurt dışından bütün bir inşaat ekibi yerine, sadece Michael Reynolds ve bir yardımcısı gelecek ve geri kalan iş gücü ihtiyacı yerel halk ile karşılanacak. Böylece inşaat teknikleri halka öğretilmiş olacak ve insanlar daha sonra kendi evlerini kendileri inşa edebilecektir. Ancak Van'da bir earthship inşa edebilmek için güneye bakan bir araziye ve inşaat masraflarının karşılanmasına ihtiyacımız var. Bunun için bir sponsor veya hayırsever arayışlarımız sürüyor."    Peki, bir earthship ne kadardır diye merak edenlere, Çağlar earthship'lerin çok lüks modellerden çok mütevazı modellere kadar geniş bir çeşitliliğe sahip olduklarını söylüyor: "Amerika'da earthship fiyatları müstakil bahçeli evlerle neredeyse aynı. ABD'de bir Global Model Earthship'in m2 fiyatı 2300 dolar (yaklaşık 4200 TL). Türkiye'deki iş gücü kullanıldığında bu fiyatlar yüzde 30 kadar düşebilir. Ayrıca inşaat çizimlerini edinilerek insanlar kendi evlerini de inşa edebilir. Bu durumda danışma ve tecrübeli işçi hizmetleri sunabiliriz".   TARAF