Ürdün'de İsrail'in kiraladığı arazilerin teslimi tartışılıyor!

Ürdünlüler, 1994 yılında iki ülke arasında yapılan anlaşma uyarınca 25 yıllığına İsrail'e kiralanan "El-Bakura ve El-Gamr"ın tekrar ülkelerinin kontrolüne dönmesini beklerken, İsrail'in toprakları zamanında teslim edip etmeyeceği ise tartışma konusu oldu. 

Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre, Ürdün, 1994'te imzalanan barış anlaşmasının 1B ve 1C ekleri gereği Bakura ve Gamr arazilerini 25 yıllığına İsrail'e kiralamıştı. Anlaşma gereği söz konusu toprakların kira süresi 26 Ekim tarihinde sona erecek.

Anlaşma, taraflardan herhangi birinin sözleşmenin bitiminden en geç bir yıl öncesine kadar aksi bir beyanda bulunmaması durumunda kira sözleşmesinin otomatik yenilenmesini öngörüyor. Ürdün de geçen sene ekim ayında, sözleşmenin yenilenmemesi yönünde karar almıştı.

İsrail'in kiraladığı toprakların teslim sürecinin tamamlamasına ilişkin Anadolu Ajansı muhabirine değerlendirmelerde bulunan Ürdünlü uzmanlar, İsrail'in toprakları zamanında teslim etmemesi halinde Ürdün'ün, konuyu uluslararası hukuka taşıyabileceğini bildirdi.

Ürdün Meclisindeki Islah Grubu Milletvekili Salih el-Armuti, Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre İsrail'in, 10 Kasım'da toprakları iade etmesi gerektiğini hatırlatarak, "İsrail, Ürdün mülkiyetinde olan topraklarda hak iddia etmeye çalışıyor." şeklinde konuştu.

Armuti, Ürdün'ün toprakları geri alması halinde İsrail'e tanıdığı bazı hakları da sona erdirmesi gerektiğini söyledi.

- "Ürdün, topraklarını almak için konuyu uluslararası hukuka taşıyabilir"

Uluslararası Hukuk Uzmanı Enis Kasım da İsrail'in bu iki bölgeyi teslim etmek zorunda olduğunu belirtti. Kasım, bu toprakların kiralanması aşamasına dair ise şu değerlendirmeleri yaptı.

"Ürdün, bu iki bölgeyi kiraya vermeden önce İsrail'den hiçbir şey talep etmemişti. Hükümetin, İsrail ile ilgili attığı adımları halka bildirmesini umut ediyoruz. Bakura ve Gamr bölgeleriyle ilgili vatandaş her şeyi bilme hakkına sahip." 

Ürdün Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Görevlisi Leys Nasravin, anlaşmaya göre her iki tarafın da istişare etmesinin beklendiğini ancak Ürdün'ün, anlaşmanın yenilenmemesi yönünde karar aldığını belirtti.

İsrail'in toprakları geri vermemesi halinde Ürdün'ün de yasal haklara sahip olduğunu belirten Nasravin, "İsrail, anlaşma şartlarına uymayıp toprakları vermezse Ürdün, topraklarını almak için konuyu uluslararası hukuka taşıyabilir." dedi.

 Nasravin, anlaşmadaki bazı maddelere dair ise "Anlaşma gereği, her iki bölgeye de İsraillilerin giriş, çıkış özgürlüğü var. İsrail'e bu bölgelerde gümrük kuralları uygulanmıyor. İsrail'in, Ürdün'ün güvenliğine zarar verecek herhangi bir faaliyette bulunmaması, polis üniforması giyerek görev yapanlar dışında kimsenin silahlanmasına izin vermemesi ve atıkların bu alanların dışına atılmasına izin vermemesi şartları da anlaşmada mevcut." diye konuştu.

Bu bölgelerde uygulanan özel prosedürlerin 10 Kasım tarihinde sona ereceğini, İsrail tarafına bu alanlarda teslimden sonra özel bir muamele yapılmayacağını kaydeden Nasravin, İsrail'in, Bakura ve Gamr bölgelerinin mülkiyeti ile ilgili eksiklik olduğu takdirde, Ürdün yargısına başvurup, hukuka aykırı olarak yapılmadığı gerekçesiyle sözleşmenin iptalini talep edebileceğini de belirtti.

- El-Bakura ve El-Gamr arazileri 

Ülkenin kuzeyindeki İrbid kentinde yer alan Ürdün Nehri'nin doğu sınırında yer alan Bakura, yaklaşık 6 bin dönüm alana sahip. Ürdün ve İsrail arasındaki ihtilaflardan birini oluşturuyor. 

Yaklaşık 4 kilometrekarelik bir arazi olan Gamr ise Ürdün'ün güneyindeki El-Akabe kentinde ve sınır bölgesinde bulunuyor.

Ürdün, 1994'te imzalanan Vadi Arabe anlaşmasının 1B ve 1C ekleri gereği El-Bakura ve El-Gamr arazilerini 25 yıllığına İsrail'e kiralamıştı. Kira süresi 25 Ekim tarihinde bitmesine rağmen o dönem yapılan anlaşma şartları, taraflardan herhangi birinin sözleşmenin bitiminden en geç bir yıl öncesine kadar aksi bir beyanda bulunmaması durumunda kira sözleşmesinin otomatik yenilenmesini öngörüyor.

Sözleşmenin son tarihinin yaklaşması ülkede tartışmaları beraberinde getirmişti. Kira akdinin sonlanmasını isteyen Ürdünlüler, protestolar yapmış, parlamentoda onlarca milletvekili sözleşme karşıtı bildiriye imza attı. Ürdün yönetimi de geçen yıl kira akdinin yenilenmeyeceğini İsrail tarafına iletmişti.