Uzun vadeli kredide indirim zor

Bankaların kısa vadede faizi hızla indirip uzun vadeli kredilerde fazla değiştirmemesinin önemli bir nedeni de maliyet hesabı. Müşteri fazla tercih etmiyor ama tersi durumda bile, bir yıllık kredi faizlerinde gelinen düzey bankaya ekonomik açıdan zarar vermiyor. Çünkü banka bu kredi için kullanacağı kaynağı mevduat yoluyla topluyor. Masraflar da eklendiğinde şu anda yüzde 0.66'ya inen faizin bankaya getirisi mevduat için yaptığı ödemenin üzerinde (masraflar dahil aylık kredi oranı yüzde 1.23'e yükseliyor). Yani müşteriden 1 yıl vadeli düşük faizli krediye çok talep gelse bile bankalar bu işten para kazanacak sisteme sahip. Üstelik banka kredilerini fonlayacak kaynağı mevduat yoluyla bulabiliyor.

Diğer taraftan 5 yıl ve üzeri kredilerde ise durum farklı. Bankaların bu kaynağı mevduattan sağlamaları mümkün değil. Türkiye'de tasarruf mevduatının yüzde 90'a yakın kısmı 1 ve 3 ay vadede toplanıyor. Bunun için uzun vadeli krediler yurtdışından döviz teminatıyla alınan uzun vadeli kredilerle mümkün. 5-10 yıl gibi vadelerde alınabilen bu kredilere swap deniliyor.

Bugünlerde bankaların kullandığı swap kredilerinin faizi ise 5 yıllıkta yüzde 10.8, 10 yıl vadede ise yüzde 11 civarında seyrediyor. Ancak kredilerin yan maliyetleri de eklendiğinde örneğin 10 yıl vadeli bir swap kredisinin yılık faizi yüzde 13 civarına geliyor. Banka bu krediyi aldıktan sonra üzerine bir de 2-3 puan kâr marjı ekliyor. Bu yıllık faizin yüzde 16 düzeyine çıkması anlamını taşıyor. Bu da bankanın krediyi en az ayda yüzde 1.30 seviyesinde satmasını gerektiriyor. Bankaların 5 yıl ve üzerindeki kredilerindeki oranlar da masraflar dahil edildiğinde zaten bu seviyelerde oluşuyor. Bu oranların altındaki faizler bankanın krediden zarar etmesi anlamını taşıyor. Özetle yurtdışı faizinden alınan swap'ların faizi düşmedikçe bankaların uzun vadeli konut faizini indirmesi imkansız.
Oğuz Karamuk/Star