Vergi İadesi Hakkında Kanun!

VERGİ İADESİ HAKKINDA KANUN!

Kanun No: 2978

Kabul Tarihi: 2/2/1984

Resmi Gazete Sayısı:18306

Resmi Gazete Tarihi:8/2/1984

Amaç ve Kapsam

Madde 1-

(3239 sayılı Kanunun 83'üncü maddesiyle değişen fıkra.) Tam mükellefiyete tabi olup, ücret geliri elde edenler, ticarî, ziraî (küçük çiftçi muaflığından yararlananlar dahil) veya meslekî kazançları nedeniyle gelir vergisine tabi olan mükellefler, emekli, maluliyet, dul ve yetim maaşı alanlar ile bunların eş, çocuk ve bakmakla yükümlü oldukları kimselerin; kamu idare ve müesseseleri, gerçek usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri ve kurumlar vergisi mükelleflerinden (Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesi ile vergiden muaf tutulmuş kurumlar dahil) aşağıda yazılı mal ve hizmet alımları vergi iadesine tabi tutulur.

a) Dayanıklı tüketim malları alımları,

b) Yiyecek, içecek giderleri (sigara ve alkollü içkiler hariç),

c) İkâmet edilen konuta ait yakacak giderleri,

d) Her türlü giyim giderleri,

e) Sosyal güvenlik kurumları veya işverenler tarafından karşılanmayan sağlık giderleri,

f) Eğitim ve öğretim, anaokulu, kreş giderleri,

g) Vekâlet ücretleri,

h) Mesken olarak kullanılan konutların kira bedelleri,

i) Ulaştırma giderleri.

Yukarıda sayılan mal ve hizmet alımları, fatura, serbest meslek makbuzu kamu idare ve müesseseleri tarafından verilen belgeler ve birden fazla bağımsız bölümü muhtevi binalarda münhasıran ortak yakacak giderlerinden müstakil birim başına isabet eden gideri gösteren belgelerle tevsik edilir.

Belirtilen bu belgeler dışında vergi iadesine konu harcamaları tevsik edici belgeleri ve bu belgelerde yer alması gereken bilgileri tayin ve tespite Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

(3946 sayılı Kanunun 37'nci maddesiyle değişen fıkra) Vergi iadesinden yararlanacak olanlar ile vergi iadesine tabi tutulacak mal ve hizmet alımlarını yukarıda belirtilenlerle sınırlı olmaksızın tespit etmeye, kapsama almaya veya kapsam dışına çıkarmaya, vergi iade usul ve esaslarını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.(*)

(*)(Değişmeden önceki şekli) Vergi iadesi konusuna giren mal ve hizmet çeşitlerini tespit etmeye yukarıda yazılanlar dahil kapsamı genişletmeye ve daraltmaya birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan tam mükellefleri kanun kapsamına almaya ve kapsam dışına çıkarmaya iade usul ve esaslarını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

İadeye Esas Alınacak Harcama ve Gelir Tutarı

Madde 2-

(3239 sayılı Kanunun 84'üncü maddesiyle değişen madde) Vergi iadesine esas alınacak harcama tutarı, mal ve hizmet alımının gerçekleştiği ayda elde edilen net geliri aşamaz.

Ticari veya meslekî kazançları nedeniyle vergi iadesinden yararlanacak olan gelir vergisi mükelleflerinin net gelirleri, yıllık beyanname ile bir önceki yıl beyan edilen matrahın ticarî veya meslekî kazanca isabet eden kısmından, kazanç ve ücretleri götürü usulde vergilendirilen mükelleflerde de, vergi karnelerinde yer alan vergi matrahından, hesaplanan gelir vergisi düşüldükten sonra kalan miktarın onikide biridir. Yıllık beyannameye dahil edilmiş gelir unsurlarından herhangi birisi nedeniyle daha önce yıl içinde vergi iadesinden yararlanılmış ise, bu tutar net gelirin hesaplanmasında nazara alınmaz.

Gerçek ücretlerde net ücret geliri, vergiye tabi olsun veya olmasın ücret toplamından emekli aidatı, Sosyal Sigorta primleri, Ordu Yardımlaşma Kurumu ve benzeri kamu kurumları için yapılan kesintiler ve vergiler düşüldükten sonra kalan kısımdır.

Satış hâsılatları üzerinden vergi tevfikatı yapılan çiftçilerin net gelirleri ise, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine göre, vergi tevkifatına esas olan satış hâsılatı üzerinden öncelikle

% 70 gider payı, bilahara tevkif suretiyle kesilen vergi düşüldükten sonra kalan kısımdır.

Hesap ve Oranlar

Madde 3-

(4842 sayılı Kanunun 30'uncu maddesiyle değişen madde Yürürlük; 01.04.2003 tarihinden geçerli olmak üzere 24.04.2003 )Vergi iadesi aylık, yıllık veya dönemsel olarak hesap edilebilir. Vergi iadesi, 2 nci madde hükmü de dikkate alınarak mal ve hizmet alımları tutarına % 5 nispeti uygulanarak hesaplanır.

(5035 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle eklenen fıkra; Yürürlük:02.01.2004)Bu maddede belirtilen nispeti % 50 oranında artırmaya ve tekrar kanuni orana kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.(*)

(5035 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle yürürlükten kaldırılan fıkra; Geçerlilik:01.01.2004, Yürürlük:02.01.2004)(**)(***)

(*)(Değişmeden önceki şekli) Bu maddede belirtilen nispeti; yarısına kadar artırarak yeniden tespit etmeye, faaliyet kolları, iş nevileri veya mükellef grupları veya vergi iadesine konu harcama kalemleri itibariyle farklı bir şekilde belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

(**)(Kaldırılmadan önceki şekli)Bu maddede yazılı veya Bakanlar Kurulu kararı ile yeniden tespit edilecek nispette bir değişiklik yapmadan, aylık tutarları, yıllık olarak veya vergi iadesinin dönemine uygun bir şekilde tespit etmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.(***)

(***)(4842 sayılı Kanunla değişmeden önceki madde)

(3239 sayılı Kanunun 85'inci maddesiyle değişen madde) Vergi iadesi aylık, yıllık veya dönemsel olarak hesap edilebilir. Vergi iadesi, 2 nci madde hükmü de dikkate alınarak mal ve hizmet alımları tutarına,

30 000 liraya kadar % 20,

60 000 liranın; 30 000 lirası için % 20, aşan kısmına % 15,

100 000 liranın; 60 000 lirası için % 17.5, aşan kısmına % 10,

100 000 liradan fazlasının; 100 000 lirası için % 14.5,

aşan kısmına % 5,

(90/1183 sayılı B.K.K ile belirlenen oranlar)

60.000 liraya kadar % 10

120.000 liranın; 60.000 lirası için % 10, aşan kısmına % 20

200.000 liranın; 120.000 lirası için % 15, aşan kısmına % 12

200.000 liradan fazlasının; 200.000 lirası için % 13.8

aşan kısmına % 5

Nispeti uygulanarak hesaplanır.

Bu maddede yazılı tutarları iki katına kadar artırarak veya kanunî hadlerinin yarısına kadar azaltarak, oranları ise yarısına kadar artırarak veya azaltarak yeniden tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu yetki; tutarların veya oranların her birinin ayrı ayrı veya topluca artırılıp veya azaltılması, faaliyet kolları, iş nev'ileri veya mükellef grupları veya vergi iadesine konu harcama kalemleri itibariyle farklı bir şekilde de kullanılabilir.

Bu maddede yazılı veya Bakanlar Kurulu Kararı ile yeniden tespit edilecek tutar ve oranlarda bir değişiklik yapmadan, aylık tutarları yıllık olarak veya vergi iadesinin dönemine uygun bir şekilde tespit etmeye Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

Vergi İadesinin Usul ve Esasları

Madde 4-

(3239 sayılı Kanunun 86'ncı maddesiyle değişen madde) Vergi iadesi aşağıdaki usul ve esaslar dahilinde yapılır.

a) Gerçek ücret geliri elde eden hizmet erbabınca, bir aylık mal ve hizmet alımlarına dair vesikalar ve bunların dökümünü gösteren bir bildirim ertesi ayın ilk yedi günü içerisinde ücretleriyle ilgili gelir vergisi tevkifatını yapmakla sorumlu olan gerçek veya tüzelkişilere bildirilir.

Sorumlu işverenler, ücretlinin bildirimini esas alıp azamî sınır ve oranlar hakkında bu Kanunda yer alan hükümleri gözönünde bulundurarak hak edilen iade tutarını hesaplar.

İşverenler ücretlilerinin bir ay içinde hak ettikleri toplam vergi idesini, "Vergi İade Beyannamesi" ile ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar muhtasar beyannamelerini verdikleri vergi dairesine bildirir.

Genel bütçeye dahil dairelerde çalışan ücretlilerin vergi iadesi dairelerince yapılır.

b) Emekli, maluliyet, dul ve yetim aylığı alanların vergi iadesi, sosyal güvenlik kurumlarınca yapılır.

c) Kazançları ve ücretleri götürü usulde tespit edilen mükellefler, bir ödeme dönemine ait vergi iadesi için, ödeme dönemini takip eden ay içinde mal ve hizmet alımlarına ait vesikalar ve bu vesikalara göre düzenledikleri "Vergi İade Beyannamesi" ile birlikte bağlı oldukları vergi dairesine başvururlar. İade edilecek meblağ, vergi dairelerince hesaplanarak beyannamenin verildiği ayı takip eden ay içinde hak sahiplerine ödenir.

d) Satış hâsılatları üzerinden vergi tevkifatı yapılan çiftçiler, bir ödeme dönemine ait mal ve hizmet alımlarına dair vesikalar ve bunların dökümünü gösteren bir bildirim dönemi takip eden ay içinde, satış hâsılatları üzerinden vergi tevkifatını yapan sorumlu gerçek veya tüzelkişilere bildirirler. Sorumlu gerçek veya tüzel kişiler, çiftçilerin bildirimlerini esas alıp, azamî sınır ve oranlar hakkında bu Kanunda yer alan hükümleri gözönünde bulundurarak hak edilen iade tutarını hesaplar.

Sorumlu gerçek veya tüzel kişiler, kendilerine vergi iade bildirimi veren çiftçilerin bir ödeme dönemine ait hak ettikleri toplam vergi iadesini "Vergi İade Beyannamesi" ile bildirimin verildiği ayı takip eden ayın 20 nci günü akşamına kadar muhtasar beyannamelerini verdikleri vergi dairelerine bildirirler.

e) Ticari veya meslekî kazançları gerçek usulde tespit edilen mükellefler, bir ödeme dönemine ait vergi iadesi için, ödeme dönemini takip eden ay içinde mal ve hizmet alımlarına ait vesikalar ve bu vesikalara göre düzenledikleri "Vergi İade Beyannamesi" ile birlikte yıllık gelir vergisi beyannamelerini verdikleri vergi dairesine başvururlar, iade edilecek meblâğ, beyannamenin verildiği ayı takip eden ay içinde hak sahiplerine ödenir.

Vergi iadesi; gerçek usulde tespit edilen ücret geliri elde eden hizmet erbabı ile ücretleri götürü usulde tespit edilen hizmet erbabı için aylık, sosyal güvenlik kurumlarından aylık alanlar için üçer aylık (Birinci dönem Ocak-Mart aylarını, ikinci dönem Nisan-Haziran aylarını, üçüncü dönem Temmuz-Eylül aylarını, dördüncü dönem Ekim-Aralık aylarını kapsar.), kazançları götürü usulde tespit edilen ticaret ve serbest meslek erbabı için ikişer aylık, (Ocak ve Şubat ayları, Mart ve Nisan ayları, Mayıs ve Haziran ayları, Temmuz ve Ağustos ayları, Eylül ve Ekim ayları, Kasım ve Aralık ayları birer dönem sayılır.), ticarî ve meslekî kazançları gerçek usulde tespit edilen mükellefler için aylık, çiftçiler için de dörder aylık (Birinci dönem Ocak-Nisan aylarını, ikinci dönem Mayıs-Ağustos aylarını, üçüncü dönem Eylül-Aralık aylarını kapsar.) dönemler halinde yapılır. (5035 Sayılı Kanunun 20. maddesiyle değişen cümle; Yürürlük:02.01.2004) Bu dönemleri bir aydan az olmamak üzere yeniden tespit etmeye, vergi iadesinden mahsup edilmek üzere avans olarak ödeme yaptırmaya, vergi iade nispetini geçmemek üzere iade nispetinden ayrı olarak avans oranı belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.(*) (5035 Sayılı Kanunun 20. maddesiyle eklenen cümle; Yürürlük:02.01.2004) Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler dolayısıyla hak sahibince iadeye konu harcamalara ilişkin belgelerin ibraz edilememesi veya hak sahibinin vefatı halinde daha önce avans olarak ödenmiş vergi iadeleri ile ilgili olarak herhangi bir işlem yapılmaz.

Vergi daireleri işverenler veya sorumlular tarafından verilen vergi iade beyannamelerine göre çıkan iadeyi vergi iade beyannamesinin verildiği tarihten itibaren, beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar işverene veya sorumluya öder. Şu kadar ki, çiftçilerden satın alınan ziraî mahsullerin alış bedeli üzerinden vergi tevkifatı yapan sorumlulara ziraî mahsullerin alış bedeli üzerinden tevkif ettikleri vergileri vergi dairesine ödemedikleri takdirde vergi iadesi yapılmaz.

İşverenlerce veya sorumlularca nakten veya hesaben alınan vergi iadesi, iadenin alındığı tarihten itibaren en geç 10 gün içinde hak sahiplerine nakten ödenir. Bu süre içinde ödenmeyen vergi iadeleri müteakip ilk işgününde vergi dairelerine geri verilir. Bu suretle ödenmeyen vergi iadeleri, iade dönemini takip eden altı ay içinde başvurmaları şartıyla hak sahiplerine veya kanunî mirasçılarına vergi dairelerince ödenir.

İşverenlerin veya sorumluların vergi iadesi ile ilgili işlemleri ölüm, iflas, tasfiye veya mücbir sebeplerle yerine getirememeleri veya bu Kanundan doğan mükellefiyetlerini zamanında ve tam olarak yerine getirmemeleri sebebiyle hak sahiplerinin alamadığı vergi iadesi, dönemi takip eden altı ay içinde başvurmaları şartıyla kendilerine ödenir.

Ticarî ve meslekî kazançları nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile götürü usulde tespit edilen ücret gelirine sahip bulunanlar, gelir vergisi mükellefiyetlerinin sona erdiği tarihi takip eden dönemler için vergi iadesinden yararlanamazlar.

Vergi iadesinin ödenmesine ait hususlar ile vergi iadesine ait bildirimler ve Vergi İade Beyannamesinin şekil ve muhtevası Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tayin ve tespit edilir.

(*)(5035 Sayılı Kanunun 20. maddesiyle değişmeden önceki şekli) (4842 sayılı Kanunun 36/8 maddesiyle değişen ibare Yürürlük; 24.04.2003) Bu dönemleri bir aydan az olmamak üzere yeniden tespit etmeye ve vergi iadesinden mahsup edilmek üzere avans olarak ödeme yaptırmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.(x)

(x)(4842 sayılı Kanunla değişmeden önceki ibare) Bu dönemleri bir aydan az olmamak üzere yeniden tespit etmeye Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

Muhafaza ve İbraz Mecburiyeti

Madde 5-

İşverenler iadeye konu mal ve hizmet alımlarına ait vesikalarla iadeyle ilgili her türlü belgeleri iadenin yapıldığı yıldan başlayarak 5 yıl süreyle muhafaza etmeye ve yetkili makam ve memurların talebi üzerine bunlara ibraz etmeye mecburdurlar.

(3239 sayılı Kanunun 87'nci maddesiyle değişen fıkra) Bu Kanunun uygulanmasında sosyal güvenlik kurumları ile vergi tevkifatı yapan sorumlular işveren olarak kabul edilir.

(3239 sayılı Kanunun 87'nci maddesiyle eklenen fıkra) Ticarî ve mesleki kazançları nedeniyle gelir vergisi mükellefleri olanlar ile götürü usulde tespit edilen ücret gelirine sahip olanların vergi iade beyannamesine ekli olarak ibraz ettikleri harcama vesikaları vergi dairelerince, vergi iadesinin ödenmesi sırasında hak sahiplerine iade edilir. Vergi iadesinden yararlananlar, bu belgeleri vergi iadesinin yapıldığı yıldan başlayarak 5 yıl süre ile muhafaza etmeye ve yetkili makam ve memurların talebi üzerine ibraz etmeye mecburdurlar.

Müeyyideler

Madde 6-

(3239 sayılı Kanunun 88'inci maddesiyle değişen madde) Aşağıdaki hallerden birisiyle haksız yere vergi iadesine sebebiyet verilmesi durumunda, iade edilen bu meblâğ üç kat cezası ile birlikte müsebbiplerinden geri alınır.

a) Vergi iadesine hak kazananların bilerek sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı vesikalar kullanmaları veya vesikaları tahrif etmeleri,

b) İşverenlerin ve sorumluların gerçek dışı Vergi İade Beyannamesi düzenlemeleri,

c) İşverenlerin ve sorumluların azamî sınır ve oranlar konusundaki hükümlere aykırı olarak iade hesaplamaları,

d) Beşinci madde hükmüne uyulmaması,

e) İşverenlerin ve sorumluların hak sahiplerine ödemedikleri vergi iadesini süresinde vergi dairesine yatırmamaları.

Bu Kanundan doğan mükellefiyetini zamanında ve tam olarak yerine getirmeyen işveren ve sorumlulara, vergi dairesince ödenen meblâğın iki katı tutarında ceza kesilir. Şu kadar ki; vergi iade beyannamesi, kanunî sürenin bitiminden itibaren 15 gün içinde verilir veya beyanname süresinde verilmekle beraber, noksan bildirim, bu süre içerisinde tamamlanır ise, bu beyannamelere dayanılarak yapılan vergi iadeleri üzerinden işveren veya sorumlular adına % 5 oranında ceza kesilir.

Birinci fıkranın (a) bendinde açıklanan fiillerinin tekerrürü halinde, vergi iadesine hak kazananlar vergi iadesi hakkından bir daha faydalandırılmaz.

6183 Sayılı Kanunun Uygulanacağı Haller

Madde 7-

(3239 sayılı Kanunun 89'uncu maddesiyle değişen madde) İşveren, sorumlu veya vergi iadesine hak kazananlarca, bu Kanun hükümlerine göre vergi dairesine geri verilmesi gereken vergi iadesinin ve ödenmesi gereken cezaların tahsilinde Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

Vergi Usul Kanunu ile Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununun Uygulanacağı Durumlar

Madde 8-

Bu Kanunda geçen terimlerin anlamında tereddüde düşülmesi halinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 31/12/1960 gün ve 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve 3/6/1949 gün ve 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun ilgili maddelerine başvurulur.

213 sayılı Vergi Usul kanununa göre incelemeye yetkili olanlar bu Kanununa göre yapılacak vergi iadesi konusunda da denetim yapmaya yetkilidirler.

Ödenek ve Gider Kaydı

Madde 9-

Bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili gerekli bütün işlemleri yapmaya ve bu işlemlerin gerçekleşmesi amacıyla yeterli tutarı bütçede mevcut veya yeniden açılacak tertiplere ödenek ve gider kaydettirmeye, Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

Gecici Madde 1-

Bu Kanun hükümlerine göre vergi iadesinden faydalanacakların, Ocak-Şubat-Mart 1984 aylarına ilişkin olarak, 4'üncü maddeye göre vermeleri gereken bildirimi 7/4/1984 tarihine kadar vermeleri halinde bu aylara ilişkin olarak hakedecekleri vergi iadeleri kendilerine ödenir.

Yürürlük

Madde 10- Bu Kanun 1/1/1984 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 11- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.