Vergi indirimleri mobilya ve beyaz eşya fiyatlarına yansıdı!

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, şubat ayında gıda yıllık enflasyonundaki yükselişin sürdüğü, başta temel mal ve enerji grupları olmak üzere genele yayılan döviz kuru etkilerinin görüldüğü belirtildi.

TCMB, Şubat Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayımladı. Raporda, şubat ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,81 arttığı ve yıllık enflasyonun 0,91 puan yükselerek yüzde 10,13 olduğu anımsatıldı.

Bu dönemde, gıda yıllık enflasyonundaki yükselişin sürdüğü belirtilerek, başta temel mal ve enerji grupları olmak üzere genele yayılan döviz kuru etkilerinin gözlendiği ifade edildi. Raporda, geçici vergi indirimlerine karşın, Türk lirasındaki birikimli değer kaybının etkisiyle temel mal enflasyonunda kaydedilen belirgin artış sonucunda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğiliminin yükseldiği bildirildi.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, enerji ve gıda gruplarının katkısının sırasıyla 0,42, 0,30 ve 0,22 puan arttığı belirtilen raporda, hizmet ve alkol-tütün gruplarının katkısında belirgin bir değişim olmadığı kaydedildi.

Raporda, mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde ana eğilimdeki yükselişin sürdüğüne değinilerek, "Bu gelişmede, geçici vergi indirimleri tarafından kısmen sınırlansa da, Türk lirasındaki birikimli değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu ana eğiliminde gözlenen sert yükseliş belirleyici olmuştur." ifadeleri kullanıldı.

- "Vergi indirimleri mobilya fiyatlarına kısmen, beyaz eşya fiyatlarına ise sınırlı oranda yansıdı"

Şubat ayında hizmet fiyatlarının yüzde 0,68 arttığı, grup yıllık enflasyonunun 0,10 puan yükselerek yüzde 8,37 olduğu hatırlatılan raporda, yıllık enflasyonun ulaştırma ve haberleşme grubunda yükselirken diğer alt gruplarda nispeten yatay seyrettiği belirtildi.

Rapora göre, ulaştırma hizmetleri grubunda, akaryakıt fiyatlarındaki birikimli artışa bağlı olarak karayolu ve havayolu yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki artış eğilimi sürdü. Lokanta otel grubunda fiyatlar, yemek hizmetlerinde yükselirken, konaklama hizmetlerinde geriledi, böylelikle konaklama hizmetleri yıllık enflasyonu düşük seviyesini (yüzde 0,12) korudu. Diğer taraftan, kira ve diğer hizmetler grubunda yıllık enflasyon yüksek seviyesini korurken, diğer hizmetlerin bu seyrinde okul öncesi eğitim ve ilköğretim (yüzde 12,31) ile sağlık hizmetleri (yüzde 10,67) öne çıktı.

Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun şubat ayında 1,65 puan artarak yüzde 8,83 olduğu hatırlatılarak "Bu dönemde, alt gruplar genelinde Türk lirasındaki değer kaybının etkileri izlenmiştir. Giyim fiyatlarında şubat ayı indirimi tarihsel ortalamaların belirgin olarak altında kalmıştır.

Dayanıklı tüketim malı fiyatları otomobil (yüzde 4,82) ile elektrikli ve elektriksiz aletler (yüzde 1,39) grubu öncülüğünde yükselirken mobilya ve beyaz eşya fiyatlarında şubat ayında gerçekleşen geçici vergi indirimlerinin etkisi ile düşüş (sırasıyla yüzde -4,86 ve -1,47) kaydedilmiştir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Vergi indirimlerinin mobilya fiyatlarına kısmen, beyaz eşya fiyatlarına ise sınırlı bir oranda yansıdığının kaydedildiği raporda, giyim ve dayanıklı tüketim dışında kalan temel mallarda da fiyatların kur geçişkenliği ile kayda değer bir artış gösterdiği belirtildi. Söz konusu gelişmede bakım onarım, yedek parça, kişisel bakım, ilaç ve ev ile ilgili malzemelerdeki fiyat artışları öne çıktı. Şubat ayında geçici vergi indirimlerine karşın temel mal grubu genelinde döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli etkilerinin izlendiği vurgulandı.

Raporda, enerji fiyatlarının şubat ayında grup geneline yayılan fiyat artışları sonucunda yüzde 1,52 arttığı, tüp gaz, katı yakıt ve su fiyatlarının bir önceki aya kıyasla sırasıyla yüzde 5,08, 1,78 ve 1,61 yükseldiği bildirildi. Akaryakıt fiyatlarının bu dönemde yüzde 1,97 oranında arttığı, bu kalemde son altı aylık birikimli artışın yüzde 27,40’a ulaştığına değinilen raporda, böylelikle enerji grubunda yıllık enflasyonunun bu dönemde 2,34 puanlık yükselişle yüzde 13,94 olduğu kaydedildi.

Raporda, gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonunun şubat ayında 0,95 puan artarak yüzde 8,72’ye yükseldiği anımsatılarak, bu gelişmede, taze meyve grubuna bağlı olarak işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yükselişin etkili olduğu belirtildi.

Kırmızı et fiyatlarının ılımlı bir seyir izlediği, kuruyemiş, bakliyat ve pirinç gibi alt gruplardaki güçlü fiyat artışlarının dikkati çektiğine değinilen raporda, "İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı (yüzde 1,33) hızlanmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,06’ya yükselmiştir. Alt gruplar itibarıyla bakıldığında katı-sıvı yağlar, peynir ve diğer süt ürünleri ile alkolsüz içeceklerde yüksek oranlı fiyat artışları gözlenmiştir." ifadeleri kullanıldı.

- "Tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlü seyrini sürdürdü"

Raporda, yurt içi üretici fiyatlarının şubatta yüzde 1,26 arttığı, yıllık enflasyonun da 1,67 puan yükselerek yüzde 15,36 olduğu hatırlatılarak, bu gelişmede, döviz kuru ve uluslararası emtia fiyatlarının belirleyici olduğu bildirildi. 

Yıllık enflasyonun, imalat sanayisinde yüzde 17,18’e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 11,92’ye ulaştığı belirtilen raporda "Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise yüksek seviyesini korumuştur." denildi.

Rapora göre, ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, şubat ayında tüm alt gruplarda fiyat artışı görüldü. Ara malı fiyatlarındaki yükselişte temel kimyasallar, plastik ürünler ve tekstil ürünleri belirleyici oldu. Dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya ve tüketici elektroniği kaynaklı artarken, dayanıksız tüketim mallarındaki fiyat artışında ise katı ve sıvı yağlar öne çıktı.

Bu dönemde sermaye malı fiyat artışında motorlu kara taşıtlarının etkili olduğuna değinilen raporda sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskıların güçlü seyrini sürdürdüğü kaydedildi.

AA