Vergilerde matrah artırımı nedir?

Vergi mükellefleri ile ilgili olarak; Maliye tarafından yapılmakta olan vergi incelemeleri, 6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun 19.08.2016 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş olmasına rağmen, devam etmektedir.

Bu satırları okuyanlar arasında Vergi İnceleme Tutanağı'nı imzalamış ya da imzalamak üzere olan mükelleflerin “matrah artırımından yararlanamama nedeni ile şikayet ettiklerini” duyar gibiyim. Oysa ki bu mükellefler açısından, matrah artırımı imkanı tamamen bitmiş değildir. Konuyu iki ana başlıkta dikkatinize sunmak istiyorum.

Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla; incelemede olan mükellefler ve matrah artırımı

– Matrah veya vergi artırımında bulunulması, kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerinin devamına engel değildir. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ayın başından itibaren bir ay içerisinde (30 Eylül 2016 tarihine kadar) sonuçlandırılamaması halinde; mükelleflerin, başvuru süresinin (31.10.2016) sonuna kadar matrah ve vergi artırımında bulunmuş olmaları şartıyla, 30.09.2016 tarihinden sonra vergi dairesine kayıtlarına intikal eden raporlar ve kararlar üzerine tarhiyat yapılamayacaktır. Ev sahipleri kira gelirleri için matrah artırımında bulunabilir.

– İnceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesidir.

İnceleme sonuçlansa bile matrah artırımı dikkate alınmak zorunda

Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış söz konusu vergi incelemeleri ile takdir işlemlerinin 30 Eylül 2016 tarihine kadar sonuçlandırılması ve tarhiyata konu matrah farkı tespit edilmesi halinde ise;

– Mükellef, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce matrah artırımında bulunmuş ise, mükellefin ilgili yıllarda artırılan matrah tutarlarının, vergi incelemeleri veya takdir komisyonu kararlarına göre o yıl için belirlenen matrah farkından fazla veya bu tutar kadar olması durumunda mükellef hakkında ayrıca vergi incelemeleri ve takdir komisyonu kararlarına göre vergi tarhiyatı yapılmaz ve ceza uygulanmaz.

– Vergi incelemeleri ve takdir sonucu belirlenen tarhiyata konu matrah farkının, mükellefin ilgili yıl için artırdığı matrah tutarından fazla olması halinde, aradaki fark tutar kadar matrah farkı üzerinden mükellef hakkında gerekli vergi tarhiyatı yapılacak ve ceza uygulanacaktır. Ancak mükellefler, bu fark tutar üzerinden tarh edilen vergiler ile uygulanan gecikme faizi ve cezalar için 6736 sayılı Kanun'un 4. maddesine göre verginin yüzde 50'si ve Yİ-ÜFE şeklinde ödeme yapabileceklerdir.

Raporlar yetişmez

Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun'un matrah artırımı hükümlerinden sahte fatura düzenleyen mükellefler dışındaki tüm mükellefler faydalanabilmektedir.

Vergi inceleme oranının yüzde 2.3 olduğu ülkemizde, mükellefler arasında eşitliği sağlamak açısından şu anda devam eden incelemelerle ilgili raporların 30.09.2016 tarihine kadar, sonuçlandırılması için fazla uğraşmamak gerekmektedir.

Bugün itibarıyla, Rapor Değerlendirme Komisyonları binlerce raporu okuyup, işleme konulmak üzere vergi dairelerine göndermeye çalışmaktadırlar.

15 Temmuz darbe kalkışması nedeniyle; Maliye'de görevden alınanlar ve izin dönemi dikkate alındığında, rapor değerlendirme komisyonlarınca ciddi bir değerlendirmeye tabi tutulmayan raporların, işleme konulması gibi bir durumda ortaya çıkacaktır.

İncelemeye alınan ile incelemeye alınmayan mükellefler arasındaki eşitsizliği ortadan kaldırmak için; bu durumda olan mükelleflere inisiyatif alarak, 15 Eylül 2016 tarihinde kadar matrah artırımında bulunmaları halinde; raporlarının işleme konulmayacağı bildirilerek tüm mükelleflerin matrah artırımında bulunması sağlanabilir. “İzaha davet” müessesini yasalaştıran Maliye'den de bu beklenir.

Sözcü/ Nedim TÜRKMEN