Yabancılar 500 milyon TL’lik konut satışını iptal etti!
Yabancıya getirilen gayrimenkul satışı değerleme düzenlemesinin ardından yabancıya yapılan 500 milyonluk satış iptal edildi.
Yabancıya gayrimenkul satışında 'vatandaşlık' krizi yaşanıyor. Posta'dan Meltem Kara Söyleyenoğlu'nun haberine göre; yabancıya gayrimenkul satışına getirilen değerleme düzenlemesinin ardından satılan birçok evin ekspertiz değeri satış bedelinin 10 altında kalınca ya da birçok evin değeri vatandaşlık için gerekli olan 250 bin dolarlık (yaklaşık 2.2 milyon lira) bedele ulaşamayınca işlemler tapudan dönüyor.
Yabancı, vatandaşlık hakkı kazanamayınca evi almaktan vazgeçti. Son 15 günde yaklaşık 500 milyon liralık gayrimenkul satışı iptal edildi. Yabancıların Türk vatandaşlığı edinebilmesi için 250 bin dolarlık mülk alması gerekiyor. Ek olarak yabancıların taraf olduğu işlemlerde taşınmaz değerleme raporu düzenlenmesi zorunlu tutuluyor. Düzenlemeden önce, yabancıya konut satan firmalar, konutların ekspertizini kendi anlaştıkları bir değerleme firmasına yaptırıyordu. Bazı firma ve değerleme şirketleri bu durumu suistimal edip, örneğin 100 bin dolar olan (890 bin lira) evi vatandaşlık için 250 bin dolar gibi göstermeye başladı.
Yapay zeka kontrolü artıyor
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'ne konuyla ilgili birçok şikayet olunca 'Yabancıların Taraf Olduğu İşlemlerde Düzenlenecek Değerleme Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar genelgesi Ekim 2020'de yayımlandı. Ayrıca ‘TADEBİS-WEB TAPU' sistemi üzerinden değerleme uzmanı bilgisayar algoritması ile otomatik olarak atanmaya başladı. Yapay zekali uygulama, 20 Eylül 2021'de devreye girdi. Artık yalnızca sistemin atadığı eksperler rapor yazabilince, düşük değeri yüksek gösterebilmesi engelledi.
Düzenleme, suistimal ile haksız vatandaşlık verilmesini engelledi fakat bazı ekspertiz değerlerinin özellikle markalılarda konutun değerinin altında kalması iptallere sebebiyet verdi. Markalı konut üreticileri, ekspertiz değerinin 'gerçek değer'i yansıtmadığını dile getiriyor. Yabancıya satışta uzmanlaşan bir sektör temsilcisi, "Ekspertiz değeri, konutun değerini yüzde 25-30 daha aşağıda gösteriyor. Ekspertiz raporunu banka teminatı gibi yapıyorlar. Markalı konuttaki katmadeğer hesaba katılmıyor. Örneğin 2.3 milyona satılmış bir dairenin değerlemesi 850 bin lira gelmiş. Bu dairenin maliyeti bile bu rakam değildir" şeklinde konuştu.
Getirilen uygulama sayesinde birçok hileli işlemin tespit edildiğini dile getiren Gayrimenkul Brokeri Songül Toprak Özsan, şunları söyledi:: "Suriye, Pakistan, Afganistan ve Irak gibi ülke vatandaşlarının alacağı evler, 250 bin dolar gösterilmiş. Ancak eksper raporlarında yer alan değerlemelerin, satıcıyla anlaşılan değerlemenin altında kaldığı ortaya çıktı. Bunu fark eden yabancılar, Türk vatandaşlığı alamayacaklarını anlayınca alımdan vazgeçmeye başladı."
Sektör temsilcileri, dün Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nde çözüm arayışı için bir araya geldi. Toplantıdan sorunları tespit etmesi için bir komisyon kurulması kararı çıktı. Komisyonun ilk toplantısı önümüzdeki hafta yapılacak. Toplantıda Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER), Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER), Gayrimenkul Yurtdışı Tanıtım Derneği (GİGDER), Müstakil Sanayici ve işadamları Derneği (MÜSIAD), Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği (TDUB) ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) temsilcileri yer aldı.
Yabancıya konut satışına kısıtlama gelsin önerisi!
