Yapı kooperatiflerinde tapu işlemleri!
Yapı kooperatiflerinde tapu işlemleri T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tasarruf İşlemleri Dairesi Başkanlığı tarafından 2010/8 sayılı genelge ile aşağıdaki gibi anlatılmıştır...
Yapı kooperatiflerinde tapu işlemleri!
Genelge: 2010/8
1 – Kooperatiflerin Taşınmaz Tasarrufları:
24.04.1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 42 nci maddesinin ikinci fıkrasına, 06.10.1988 tarihli ve 3476 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesiyle eklenen, 6 ncı bentte, "Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulun niteliğini, yerini ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulun asgari fiyatını belirlemek," yetkisi kooperatif genel kurulunun yetkileri arasına alınmıştır.
Buna göre, taşınmaz mal alım ve satımı için öncelikle kooperatif genel kurulunca karar verilmiş olması gerekmektedir. Genel kurul, bu yetkisini devir ve terk edemeyeceği gibi 1163 sayılı Kanun'un 59 uncu maddesine 3476 sayılı Kanun ile eklenen "Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili şahıslar, genel kurulun devredemeyeceği yetkilerini kullanamaz." sekizinci fıkrası hükmü uyarınca yönetim kurulunun böyle bir yetkiyi kullanması hukuken mümkün değildir.
Yapı kooperatiflerinde tapu işlemleri!
Diğer taraftan, 1163 sayılı Kanun'un 59 uncu maddesine 3476 sayılı Kanun'un 15 inci maddesiyle eklenen 4 üncü fıkrası, "Kooperatiflerce alınması kararlaştırılan gayrimenkullerin alımının, tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesi ile yapılması şarttır.", 5 inci fıkrası ise "Alınacak gayrimenkulun kooperatifin amacına uygun olması gerekir." hükmüne amirdir.
Bu nedenle, kooperatif temsilcilerince taşınmaz mal alımı, satımı veya satış vaadi sözleşmelerinin tapu siciline şerhi için talepte bulunulması halinde, 2644 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi uyarınca ticaret sicil memurluğundan alınıp ibraz edilen yetki belgesinde;
a) Kooperatifi temsile yetkili kişi veya kişilerin kimler olduğu,
b) Genel kurulca, tapu kaydı gözetilerek hangi taşınmaz malın satın alınacağının belirlenmesinin gerekmediği, yalnızca taşınmaz malın niteliği (konut yapımına elverişli olması vb.) ve yeri (belirlenen bir il, ilçe veya bölge sınırları içinde olmak gibi) konusunda belirtme yapılmasının yeterli olduğu, mutlak surette ada ve parsel numaralarının belirtilmesinin zorunlu olmadığı,
c) Genel kurulca; il, ilçe veya bölge sınırlaması yapılan taşınmaz malın azami olarak hangi fiyatla satın alınabileceği, ya da kooperatifin kayden maliki bulunduğu hangi taşınmazın asgari hangi fiyatla satılabileceği ile alım veya satımda takip edilecek usul konusunda kooperatif yönetim kuruluna yetki verildiğine ilişkin bilgilerin olup olmadığının araştırılması gerekmekte olup, bu bilgilerin bulunması halinde talebin karşılanması gerekmektedir.
Ayrıca, yetki belgesinde, genel kurulca alınmış karardan bahsedilmemesi halinde ise, noterden tasdikli genel kurul kararına istinaden talebin karşılanması, aksi halde reddi gerekmektedir.
2 – Kooperatiflerle Yönetim Kurulu Üyesi Arasında İşlemler:
29.06.1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 334 üncü maddesinin birinci fıkrasında, "İdare meclisi azalarından biri umumi heyetten izin almadan kendi veya başkası namına bizzat veya dolayısıyla şirketle şirket konusuna giren bir ticari muamele yapamaz. Aksi takdirde şirket yapılan muamelelerin batıl olduğunu iddia edebilir. Aynı hak diğer taraf için mevcut değildir." hükmündedir.
Bu hüküm, yönetim kurulu üyeleri (veya bu üyelerin vekili oldukları kişiler) ile kooperatif tüzel kişiliği arasında gerçekleştirilen yasak işlemleri kapsamaktadır. Genel kurulun bu konuda özel bir kararı olmaksızın bu tür bir işlem yapılması mümkün değildir. Ancak yönetim kurulu üyeleri, 1163 sayılı Kanun'un 55 inci maddesi gereğince aynı zamanda kooperatif ortağı olmaları nedeniyle üyelere ilişkin gerçekleştirilen işlemlerde (ferdileştirme gibi) bu tür bir özel izin alınmasına gerek yoktur. Üye olmaktan kaynaklanan doğal yetkilerini kullanabilirler.
3 – Kooperatif İşlemlerine İlişkin Özel Durumlar:
a) Konut ve işyeri yapı kooperatiflerinin kat irtifaklı taşınmazlarını da ferdileştirmeye konu edilebilir,
b) Ana sözleşmelerinde hüküm bulunması veya konut yapımımın imkansız olması halinde genel kurulca karar alınarak söz konusu taşınmazların üyelere arsa olarak tahsis edilmesi mümkündür,
c) Konut yapı kooperatiflerinin ana sözleşmesinde üyelerine işyeri olarak taşınmaz mal dağıtabileceği konusunda hüküm bulunması (veya bu konuda ana sözleşme değişikliği yapılması durumunda) ve sunulan yetki belgesinde bu hususun belirtilmesi halinde konut yapı kooperatifleri ferdileşme suretiyle işyeri nitelikli bağımsız bölümleri üyelerine tahsis edebilirler,
d) Ferdileşme işleminde noterden alınacak kura zabtının müdürlüğe sunulması zorunlu değildir, ancak sunulması halinde parsel dosyasında saklanmalıdır,
e) Üzerinde haciz, ipotek gibi kısıtlamaların bulunduğu bir taşınmazın kooperatif adına edinimi için genel kurulun bu konuda yönetim kuruluna yetki vermiş olması gerekir,
f) Kamu hukukundan doğan; yola veya yeşil alana terk gibi işlemler için genel kurul kararı aranmasına gerek yoktur.
