Yeni kentsel dönüşüm yasasıyla konutlara bedelsiz el konulacak mı? İstanbul Planlama Ajansı tek tek açıkladı!

İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı'nın “Kent Gündemine Bakış” serisi çerçevesinde “Kentsel Dönüşüm Yasa Değişikliği: Dönüşüm Kimin İçin?” raporu açıklandı. 

2012 tarihli 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi yasasındaki değişikliklerin incelendiği “Kentsel Dönüşüm Yasa Değişikliği: Dönüşüm Kimin İçin?” raporunda, hem son 11 senedeki kentsel dönüşüm uygulamalarının değerlendirmesi hem de yeni yasanın eksik ve riskleri yer aldı. 

İstanbul Planlama Ajansı tarafından, şehrin 11 senelik kentsel dönüşüm bilançosu çıkarıldı. Açıklanan rakamlara göre, 11 senede 20,8 milyon metrekarelik riskli alan, 418 milyon metrekarelik rezerv alan ilan kararı olmasına rağmen İstanbul’da 2000 senesinden önce yapılmış risk altındaki 800 bin binadan 84 bininin dönüştüğü belirtildi. 

SON 11 YILDA 84 BİN YAPI DÖNÜŞTÜRÜLDÜ 

Sözcü Gazetesi'nden Özlem Güvemli'nin haberine göre; Rapordan önce çıkan rakamlara göre; 6306 sayılı yasa çerçevesinde 20,8 milyon metrekare riskli alan, 418 milyon metrekare rezerv alan ilan edildi. İstanbul'da toplam 1,2 milyon bina yer alıyor ve bunların yaklaşık 800 bini 2000 yılından önceye ait. 

Raporda İBB'nin 18 ilçede belirlediği yaklaşık 33 milyon metrekarelik 142 adet “öncelikli müdahale alanı” da incelemeye alındı. İBB'nin bu çalışmasında 142 alan arasından 6306 kanun çerçevesinde toplam 73 bin metrekarelik 2 noktanın riskli alan edildiği belirlendi. Yalnızca 6 tanesinin (283 bin metrekare) rezerv alan ilan edildiği de görüldü. 

8 ilçede toplam 20 milyon metrekarelik öncelikli müdahale alanı olmasına karşın ne rezerv ne riskli alan ilanı olmadığına vurgu yapıldı. 

YENİ KENTSEL DÖNÜŞÜM YASASI İLE NELER OLACAK?

İBB'nin çalışması ile 6306 sayılı kanunun uygulamaları karşılaştırıldığında elde edilen sonuçlar şu şekilde oldu:

Yasayla ilan edilen riskli alanların yalnızca binde 3,5'i öncelikli müdahale alanında bulunuyor. Yasayla ilan edilen rezerv alanların yalnızca on binde 7'si öncelikli müdahale alanında kalıyor. 6306 sayılı Kanun kapsamında ilan edilen 8 rezerv alan ve 4 riskli alan “İstanbul'da Büyük Ölçekli Projeler ve Proje Alanları” çalışması kapsamında incelenen 130 proje arasında bulunuyor. Bu 12 proje arasında da Çekmeköy ve Dikimevi gibi eski askeri alanlar, Fikirtepe, Zeytinburnu Nakliyeciler sitesi gibi şehir merkezindeki bölgelerin yer aldığı tespit edildi. 

Raporda, “Rezerv yapı alanı” ilanlarında “yeni yerleşim alanı” kriterinin uygulanmamasının suistimal edilmeye açık bir belirsizlik oluşturduğunun da altı çizildi. 

Söz konusu raporda yer verilen değerlendirmeler şu şekilde: 

1. Rezerv yapı alanı ilanlarının Kentsel Dönüşüm Başkanlığı adına bir ‘gelir kaynağı' haline getirilmesi neticesinde, bu doğrultudaki işlemlerin amacı dışında yapılmasının önü açılmış olacak. 

2.  Rezerv yapı alanı adı ile yeni yerleşim alanları oluşturarak konut ve işyeri arzını artırmak mevcut riskli yapı stokunun dönüşmesine katkı sağlamıyor. Tersine, mevcut riskli yapıların ve riskli alanların köhneleşmesine sebep olması daha kuvvetli bir olasılık. 

3. İmar planlarında yol, yeşil alan gibi kamunun değil, herkesin mülkü şeklinde kabul edilen alanlar kadastral parsele dönüştürülemez. Fakat kanuna eklenen madde ile tescil dışı alanlar önce hazine mülkiyetine geçirilip sonra da süreç içinde ortaya çıkacak imar hakları Cumhurbaşkanlığı’na veriliyor. Dolayısıyla bedelsiz şekilde vatandaşların mülküne karşılıksız el konulması yolu hazırlanıyor. 

4. İmar planlarının ilan edilme süresi 1 aydan 15 güne indiriliyor. Hak sahiplerinin sürece katılması ve bilgi edinmelerine ilişkin süreçlerin 15 gün ile sınırlandırılmasına ek olarak, kentsel dönüşüm uygulamalarında kiracıların gözetilmesi ve olası hak kayıplarına ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmiyor. 

5. Yeni düzenleme İBB tarafından paylaşılan tüm öneri ve sorunlara karşın barınma krizine çözüm olamayacak, hatta daha da büyütecek. Bütüncül bir konut politikası hazırlamayan bu düzenleme afet odaklı değil, sadece inşaatı önceleyen bir bakıştan ibaret.

Kentsel dönüşümde salt çoğunluk kararı mülkiyet hakkını ihlal eder! 

Veysel Bakgör: Gayrimenkul sektörü zorlu bir süreçten geçiyor!

Depremden etkilenen KOBİ'lere Avrupa Birliği'nden DAHIL projesiyle 375 bin Euro hibe desteği!