Yeni nesil stadyumlar, ormanın ortasında doğaya saygılı!

 

Binalar arasında dinlenme bahçeleri yapılması, arazide göl oluşturulması ve stadlann rüzgara göre konumlanarak klima etkisi yaratılması, bu stadyumları öne çıkaran yönlerinden bazıları.    Kristalden esinlenen spor merkezi   Güney Çin'deki en büyük şehirlerden Shenzen'de bulunan bu stad, 2011 'de kullanıma açıldı. Spor kompleksinin tasarımı, Hamburg merkezli GMP Architekten şirketine ait. Geçtiğimiz yıl Shenzen'de yapılan 26. Dünya Üniversiteler arası Yaz Oyunları için özel olarak yapıldı. İnşaatına 2007'de başlanan komplekste 3 adet kristal şeklinde bina bulunuyor. Kompleksin içinde stadyum, çok amaçlı kullanılabilen salon ve havuzlar bulunuyor. Binaların en yükseği 150 metre. Stadyumda 60 bin, çok amaçlı salonda 18 bin, yüzme salonunda 3 bin oturma kapasitesi bulunuyor. Binaları birbirine bağlayan yollar üzerinde yapay göller de yer alıyor. Bahçe bölümlerinde geleneksel Çin temaları kullanılmış; bahçe insana hareketlilik, devamlılık ve istikrar hislerini veriyor. Üniversiteler arası müsabaka bittikten sonra bu alan halkın hizmetine sunuldu. Şimdi Shenzen sakinleri, boş zamanlarında burada spor yapıyor.   Ah o stadda ben de olsaydım...   Floating Offshore Stadium (FOS, Yüzen Açıkdeniz Stadyumu), adı üstünde, tamamen denizin üzerinde giden bir stadyum tasarımı. Alman mimari firması Stadiumconcept'in tasarımı olan proje, Katar'da yapılacak FIFA VVorld Cup 2022'de kullanılmak için tasarlanmış.   Stadyum, şehirden şehre hareket edebiliyor. Gemi gibi, tek bir gövde üzerinde inşa ediliyor. Suyun altında ilerlemesini sağlayan pervaneler olacak. Stadyum bu enerjisini su, rüzgar ve güneş enerjisinden yararlandığı, kojenerasyon yöntemiyle çalışan dizel motorlardan »ağlayacak. Okyanuslarda ilerlemek çin alternatif olarak itme botları da kullanılabiliyor. Daha sığ denizlerde, irneğin kıyıya yakın yerlerde hareket îdebilmek adına, pervaneler çok da azla yüksek tasarlanmamış. Bu yüzden yanaşmak için farklı bir alan inşa edilmesine gerek kalmıyor.   Fikrin kökeninde, devletlerin sürekli stadyum yatırımı yapması, ama çoğu zaman bu yatırımların karşılığını alamaması yatıyor. "Beyaz filler" olarak anılan bu tip stadyumlar özel olarak FIFA ya da Olimpiyat Oyunları için yapılıyor. Bu organizasyonlar süresince yoğun bir şekilde kullanıldıktan sonra daha az kullanılmaya başlıyorlar. Bazen rock konserleri düzenlense ve başka bazı turnuvalara ev sahipliği yapsa da, bu stadlar genellikle boş duruyor. Aynı zamanda stadı inşa eden ülke bir anlamda vergilerini yeterince verimli kuUanamamış oluyor.   FOS bunlara bir son vermek niyetinde. Bu tip organizasyonlar genellikle denize ve okyanuslara kıyısı olan şehirlerde düzenleniyor. FOS kullanıldığında, her şehrin kendi özel stadını inşa etmesine gerek kalmıyor. 2019'da kullanıma hazır hale gelmesi planlanan FOS, Katar'daki Dünya Kupası'nda kullanıldıktan sonra, başka organizasyonlarda kullanılmaya başlanacak. Katar'da kullanıldıktan sonra satışa çıkarılması planlanan stad, ya sahibi tarafından sonraki ev sahibi ülkelere kiralanacak, ya da bir futbol kulübünün devamlı kullanımı için satılacak.   Stad FIFA kriterlerine göre büyüklük ve seyirci kapasitesine sahip olmakla beraber, UEFA Avrupa Futbol Şampiyonası, yine FİFA'nın düzenlediği Konfederasyon Kupası, Afrika Milletler Kupası, AFC Asya Kupası, Kuzey Amerika Milletler Kupası ya da Copa America turnuvalarının da kriterlerine uyuyor. Stadyumda 65 bin koltuk kapasitesi bulunurken, söz konusu kriterler gereği oturma kapasitesi 88 bin kişiye kadar artabiliyor. Stadyumun toplam brüt alanı ise 260 bin metrekare.   Güneşten korurken, doğal klima yaratıyor   Paris merkezli Scau isimli mimarlık şirketinin tasarımı Marakeş Krallığı'ndaki Kasablanka şehrinde bulunuyor. Marakeş milli takımına ev sahipliği yapacak olan stadın tasarımmda Scau şirketi Archidesign isimli şirkeüe beraber çalışmış. Stadın dışında beton fiber paravanlar bulunuyor. Buradan doğal ışık ve   havalandırma sağlanıyor, bunlar stadın orta kısımlarına kadar ulaşıyor. Paravanlar öyle bir yerleştirilmiş ki, güneş ışığının seyircilerin gözüne girmesi engelleniyor. 80 bin seyirci kapasitesi bulunan stadyum, 100 hektarlık bir taş ocağı arazisinde yapılıyor. Stadın 2013'te bitmesi planlanıyor.   Ormanın ortasındaki stad   Beyaz Rusya'nın Borisov şehrinde yer alan stad, Slovenya merkezli OFİS Architekti'nin tasarımı. Büyük bir ormanın ortasında yer alan stadyumun inşasında, ağaçların mümkün olduğunca kesilmeden bırakılmasına çalışılmış. Ağaçlar kesilerek yollar genişletilemediği için, stadyuma ulaşımda özel bazı trafik önlemleri alınacak. Stadyum bu yıl içinde kullanıma açıldıktan sonra bu önlemlerin duyurulması bekleniyor. Stad 40 milyon avroya (yaklaşık 95 milyon TL) mal olacak.   Şehrin yerel takımı FC Bate Borisov için tasarlanan stadın kaba inşaatı 201 l'de bitti. 13 bin kişi kapasiteli stadyumda, oyun sahası 68'e 105 metre boyutlarda iken, toplam alan 85'e 105 metre boyutlarda. 3.628 metrekare halka açık alan bulunan statta, 480 metrekare ofis alanı, 2 bin metrekare de servis alam bulunuyor. Statta ayrıca 250 kişilik VIP bölümü de yer alıyor.  Saha kuzey-güney şeklinde konumlanmış. İçinde halka açık spor salonu var. Stadın hemen dışındaki ormanda, gizli bir park alanı var. Maç olmadığı zamanlarda bu alan kaykaycılar, patenciler ve karting aktiviteleri için kullanılıyor.   Eda Utku / HÜRRİYET