Yeni OSB'lerden yatırımcılara yatırım fırsatı!

Türkiye ekonomisinin yaklaşık yüzde 95'i küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) dayanıyor. Bu işletmelerin büyük kısmı geçmişte kentlerin dar sokaklarında küçük atölye denilebilecek büyüklükteki yerlerde faaliyet gösterirken 1980'li yıllarda gerçek anlamda organize sanayi bölgelerinin (OSB) yaygınlaşması ile birlikte bu bölgelerde faaliyet gösterir hale geldiler. Altyapı, elektrik, su, doğalgaz, ulaşım olanakları sunan OSB'ler hammadde kaynaklarını ve pazar olanaklarını da yatırımcılara sunarak yatırımcıların işlerini daha da kolaylaştırıyorlar. OSB'lerin sundukları olanakların üretim kalitesini ve verimliliği artırdığını gören üreticiler bu bölgelere yatırım yapmaya başladılar. İşlerinin artması ile elde ettikleri kazançları da yatırımlarını büyütmekte kullandılar. Gelinen noktada her biri birer istihdam deposu haline gelen OSB'ler şimdilerde hedef büyütmüş durumda. Özellikle yakın zamanda start alan endüstriyel dönüşüm hamleleri en az bir milyon kişiye daha istihdam sağlayacak.

İŞTE DÖNÜŞÜMÜN AYRINTILARI

Türkiye sanayisinin kalbi durumundaki Marmara ve Ege Bölgeleri için endüstri tesislerinin taşınma ve dönüşüm planları bir bir uygulamaya geçiyor. Bu kapsamda bazı OSB'lerin kapanması bazılarının da taşınması gündemde. Dev dönüşüm kapsamında Endüstri 4.0'a uyumlu 30 yeni OSB de kamu kaynakları ile hayata geçirilecek. Bu kapsamda hali hazırda 60 bin işletmenin faaliyet gösterdiği İstanbul'daki 8 OSB, 2017 sonunda taşınmaya başlayacak. KOBİ'lere uzaklık ve ticari hacim gibi özelliklere bakarak 75 ila 200 bin TL arasında hibe destek sağlanacak. Organizasyonda SAGYAŞ kurumu etkin rol oynayacak. 3 yılda tamamlanması planan dönüşüm için kamudan 1 milyar dolar ayrıldı. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülecek olan çalışmalarda 1 milyon yeni istihdam hedefi de bulunuyor. Öte yandan sanayiciler kendi yatırımları ile de önemli bir değişim süreci başlatmış durumda. İstanbul İMES'te, büyüyen ve kabına sığmayan firmalar için Yalova ve Bandırma'da iki ayrı OSB yapılıyor. İkitelli'deki firmalar için de Tekirdağ, Kapaklı ve Hadımköy yolu görünüyor. Firmalarını şehir dışına ve yeni sanayi bölgelerine taşıyanlara maddi destek de sağlanacak. Öte yandan Türkiye'de fark yaratmak ve bu dönüşüme katılmak isteyen şirketler için ilk kez özel bir fon oluşturuldu. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nca organize edilen fon, imalat sanayiinde dönüşüm, hizmetler ve yaratıcı endüstriler, Ar-Ge ve yenilikçilik, teknoloji transferi ve ticarileşme ekseninde geliştirilecek projeleri kapsıyor.

İSTİHDAM DEPOSU OLDULAR

Son verilere göre, bugün Türkiye'deki OSB sayısı 298'e ulaşırken bunların faaliyette olanlarının sayısının ise 244'te kaldığı belirtiliyor. Türkiye genelinde kamulaştırma ve arsa seçimi bekleyen 50 OSB bulunurken deri, mermer, hayvan ve çiçekçilik gibi konularda ihtisaslaşan OSB sayısı ise 24'e ulaşıyor. Doluluk oranı yüzde 77,9 olan OSB'lerin toplam alanları ise 67 bin 200 hektar olurken toplam parsel sayısı da 44 bin 894'e ulaştı. Bu parsellerin de 32 bin 135'i tahsis edilmiş durumda. En fazla OSB bulunan illerin başında 18 OSB ile  İzmir  gelirken onu 13 OSB ile Bursa takip ediyor. OSB'lerin Türkiye genelinde yarattığı toplam istihdam ise 1 milyon kişiye ulaşıyor. Gebze OSB, Çerkezköy OSB, İzmir Atatürk OSB, Kayseri OSB ve Bursa OSB OSB'ler liginde ilk beşte yer alıyor. Bu OSB'leri ilk beşe sokan unsurlar ise, yapılan yerli-yabancı yatırımların büyüklüğü, alansal büyüklükleri ve yarattıkları önemli ticaret hacimleri oluyor. Bu OSB'ler tek başlarına 30 milyar dolara kadar ulaşan ihracatları, yarattıkları 10-15 bin'er kişilik istihdamları ile de Türkiye'deki birçok kenti geride bırakıyorlar.

İLK OSB 1960'DA KURULDU

Türkiye'de 1960 yılında başlayan planlı kalkınma döneminde, sanayinin 'lokomotif' sektör olduğu saptanıp gelişmesi için uzun vadeli hedefler belirlendi. Bu hedefler doğrultusunda; sanayinin geliştirilmesi amacıyla uygulamaya konulan pek çok teşvik tedbirlerinden biri olan OSB uygulamalarına, ilk olarak 1962 yılında Bursa OSB'nin kurulmasıyla başlandı. Bunu, diğer illerde kurulan OSB'ler izledi. Türkiye'de ilk olarak 2000 yılında çıkan, 2008'de kısmen değişikliğe uğrayan OSB Kanunu ile üç tip OSB kurulabilmesi öngörülüyor. Bunlar; bakanlık kredi desteği ile kurulan OSB'ler, bakanlık kredi desteğinden yararlanmayan OSB'ler ve özel OSB'ler. Ayrıca, OSB'ler yatırım konularına göre de, kendi içinde 'karma' ve 'ihtisas' olmak üzere ikiye ayrılıyor. Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı'nda öngörülen ihtisas OSB'ler de geçtiğimiz yıllarda kurulmaya başlandı. Bu doğrultuda önce, İstanbul'da deniz kenarındaki yerleşim alanlarının arasında alt yapısı yetersiz olarak kurulan ve çevre kirliliği yaratan deri fabrika ve atölyeleri, her türlü çevre önleminin alındığı, alt yapının sağlandığı ihtisas deri OSB'lerine taşındı. Bunu daha sonra, diğer illerde kurulan ihtisas OSB'leri takip etti. Bugün Türkiye genelinde, deri, plastik, gıda, mermer, kimya, taşıt araçları yan sanayi, boya-vernik, taş toprak, kömür ve besi-hayvan gibi pek çok ihtisas OSB'si faaliyet gösteriyor. Son çıkan OSB Kanunu ile OSB yönetimlerine pek çok yetkiler verildi. Fabrika inşaatlarının projelendirilmesi ve inşaat için verilecek ruhsatlar OSB yönetimleri tarafından verilir hale geldi. Elektrik, su, doğal gaz, haberleşme gibi tüm alt yapıların üretimi ve dağıtılması gibi yetkiler, kanunla OSB yönetimlerine tanındı.

OSB NEDİR?

OSB'ler, sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sorunlarını önlemek, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, imalat sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmeleri ve geliştirilmeleri amacıyla, sınırları tasdikli arazi parçalarının gerekli altyapı hizmetleriyle ve ihtiyaca göre tayin edilecek sosyal tesisler ve teknoparklar ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve OSB Kanunu hükümlerine göre işletilen mal ve hizmet üretim bölgeleri olarak tanımlanıyor.

OSB'LER NEDEN KURULUYOR?

 Sanayinin disipline edilmesi.

 Sanayinin az gelişmiş bölgelerde yaygınlaştırılması.

 Tarım alanlarının sanayide kullanılmasının disipline edilmesi.

 Şehrin planlı gelişmesine katkıda bulunmak.

 Birbirini tamamlayıcı ve birbirinin yan ürününü teşvik eden sanayicilerin birarada ve bir program dahilinde üretim yapmalarıyla, üretimde verimliliği ve kar artışını sağlamak.

 Sağlıklı, ucuz, güvenilir bir altyapı ve ortak sosyal tesisler kurulması.

 Müşterek arıtma tesisleri ile çevre kirliliğinin önlenmesi.

 Bölgelerin devlet gözetiminde, kendi organlarınca yönetiminin sağlanması.

NE TÜR YATIRIMLAR DESTEKLENİYOR?

Ağırlıklı olarak motorlu kara taşıtları ve yan sanayi, elektronik, ilaç, makine imalat ve tıbbi, hassas ve optik alet yatırımları gibi yüksek teknoloji gerektiren yatırımlar teşvik ediliyor. Ayrıca nispeten teknolojinin yoğun olduğu sektörlere de destek var. Bu çerçevede; ağırlıklı olarak, makine imalat, akıllı çok fonksiyonlu tekstil, metalik olmayan mineral ürünler (cam, seramik, karo, yalıtım malzemeleri vb) kağıt, gıda ve içecek imalatı sektörleri teşvik ediliyor Doğu ve güneydoğu bölgelerinde, tarım ve tarıma dayalı imalat sanayi, hazır giyim, deri, plastik, kauçuk, metal eşya gibi emek yoğun sektörlerin yanı sıra turizm, sağlık ve eğitim yatırımları da teşvik ediliyor.

Takvim