Yenilenebilir Enerji Kaynakları kanunu yayımlandı!

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapan Kanun, Resmi Gazete"nin bugünkü sayısında yayımlanarak, yürürlüğe girdi.

Yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik üretiminin teşvikini amaçlayan Kanuna göre, elektrik enerjisine yönelik kaynak alanlarının, ilgili kurum ve kuruluşların görüşü alınarak belirlenmesi, derecelendirilmesi, kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenecek. Belirlenen yenilenebilir kaynak alanları, imar planlarına re"sen işlenmek üzere Bakanlık tarafından ilgili mercilere bildirilecek.

Yasayla, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı üretim tesisleri için uygulanacak fiyatlar 'avro sent' yerine 'dolar sent' olarak tespit ediliyor.

Buna göre, yenilenebilir enerji kaynaklarından (YEK) elektrik üreten tesisler için 'YEK destekleme mekanizmasında' belirlenen fiyatlar şöyle:
-Hidroelektrik üretim tesisi için 7,3 dolar sent
-Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi için 7,3 dolar sent
-Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisi için 10,5 dolar sent
-Biyokütleye dayalı üretim tesisi için (çöp gazı dahil) 13,3 dolar sent
-Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi için 13,3 dolar sent
Kanunun yürürlüğe girdiği 18 Mayıs 2005 tarihinden 31 Aralık 2015 tarihine kadar işletmeye girmiş ya da girecek YEK destekleme mekanizmasına tabi üretim lisansı sahipleri için bu fiyatlar, 10 yıl süreyle uygulanacak. 31 Aralık 2015 tarihinde itibaren işletmeye girecek olan yenilenebilir enerji kaynağı üretim tesisleri için uygulanacak fiyatlar, bu fiyatları geçmeyecek şekilde Bakanlar Kurulunca belirlenecek.

Yoğunlaştırılmış güneş enerjisi ile birlikte yenilenebilir olmayan diğer enerji kaynaklarını kullanarak enerji üreten hibrit üretim tesisleri de bu destekleme kapsamında olacak.

Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi (PMUM), her fatura dönemi için YEK toplam bedelini ilan edecek ve tüketiciye elektrik enerjisi sağlayan tedarikçilerin ödeme yükümlülüğünü belirleyecek.

-MUAFİYETLİ ÜRETİM-

Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için başvuru yapılması, Enerji ve Tabii Kaynaklar ile İçişleri Bakanlıkları ve DSİ"nin görüşleri alınarak Enerji Piyasası Denetleme Kurulu (EPDK) tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek. Hidroelektrik üretim tesisleri için su kullanım hakkının verilmesine DSİ"nin görüşünün alınması kaydıyla İl Özel İdareleri yetkili olacak.

Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten gerçek ve tüzel kişiler için ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri elektriği dağıtım sistemine vermeleri halinde, belirlenen alım fiyatlarından 10 yıl süreyle faydalanabilecek.

Bu kapsamda dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisinin perakende satış lisansına haiz ilgili dağıtım şirketi tarafından satın alınması zorunlu olacak. İlgili şirketlerin satın aldıkları elektrik enerjisi, söz konusu dağıtım şirketlerince YEK Destekleme Mekanizması kapsamında üretilmiş ve sisteme verildiği kabul edilecek.

-YERLİ ÜRÜN KULLANIMI-

Mekanik veya elektro-mekanik aksamı yurt içinde imal edilmiş olan tesisler için, YEK Destekleme Mekanizması kapsamında uygulanacak fiyatların dışında farklı bir destek daha uygulanacak.

Lisans sahibi tüzel kişilerin yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı ve 31 Aralık 2015 tarihinden önce işletmeye giren üretim tesislerinde kullanılan mekanik veya elektro mekanik aksamın yurt içinde imal edilmiş olması halinde bu tesislerde üretilerek iletim veya dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisi için belirtilen fiyatlara, üretim tesisisin işletmeye giriş tarihinden itibaren 5 yıl süreyle kilovatsaatte 0,4-2,4 dolar sent arasında farklı bir destek daha verilecek.

-GÜNEşž ENERJİSİNE DAYALI TESİS-

Bugünden itibaren 6 ay içerisinde, 31 Aralık 2015 tarihine kadar her yıl güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinin bağlanabileceği trafo merkezleri ve bağlantı kapasiteleri, EİEİ ve TEİAşž"ın teknik görüşleri alınarak Bakanlık tarafından belirlenip yayımlanacak. 31 Aralık 2015 tarihinden sonraki yıllara ait bağlantı kapasiteleri ve trafo merkezleri, ilki 1 Nisan 2014 tarihinde olmak üzere her yıl bakanlık tarafından belirlenecek ve yayımlanacak.

EPDK tarafından lisans başvuruları değerlendirilirken bağlantı görüşünün oluşturulması aşamasında, bu düzenleme kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine öncelik verilecek.

Güneş enerjisine dayalı lisans başvurularında standardına uygun ölçüm bulundurulması zorunlu olacak. Başvurularda, tesis sahasının malikinin lisans başvurusunda bulunması halinde aynı sahaya başka başvuru yapılamayacak. Aynı bölge veya aynı trafo merkez için birden fazla başvurunun bulunması halinde başvurular arasından ilan edilen kapasite kadar sisteme bağlanacak oranı belirlemek için TEİAşž tarafından yasada belirtilen süreler boyunca uygulanmak üzere belirtilen fiyatların eksiltilmesi suretiyle yarışma yapılacak.

Yasayla, 31 Aralık 2013"e kadar iletim sistemine bağlanacak YEK belgeli güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinin toplam kurulu gücü 600 megavattan fazla olamayacak. 31 Aralık 2013 tarihinden sonra iletim sistemine bağlanacak YEK belgeli güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinin toplam kurulu gücünü belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Düzenleme kapsamındaki üretim tesisleri ile elektrik üretim ve dağıtımı yapılan diğer tesislerin lisansı kapsamında inceleme ve denetimi EPDK tarafından yapılacak. Gerektiğinde masrafları ilgililere ait olmak üzere yetkilendirilecek denetim şirketlerinden hizmet satın alınarak EPDK tarafından yaptırılabilecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle işletmede olanlar dahil, 31 Aralık 2015 yılına kadar devreye alınacak üretim tesislerine, yatırım ve işletme dönemlerinin ilk 10 yılında, enerji nakil hatlarından izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedelleri için yüzde 85 indirim uygulanacak.

Milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarında, muhafaza ormanlarında, yaban hayatı geliştirme sahalarında, özel çevre koruma bölgelerinde ilgili Bakanlığın, doğal SİT alanlarında ise ilgili koruma bölge kurulunun olumlu görüşü alınmak kaydıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesislerinin kurulmasına izin verilebilecek.
AA

Konuyla ilgili basında yer alan diğer haberler

Yenilenebilir enerjiye destek çıktı: Yersen...

Yenilenebilir Enerji Kaynakları"na dayalı elektrik üretimini teşvik etmeyi amaçlayan kanun dünkü Resmi Gazete"de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Euro/cent"ten dolar/cent"e çevrilerek belirlenen rakamlar rüzgar, güneş ve suya dayalı kaynaklardan elektrik üretimini teşvik etmekten uzak kaldı. Bunun anlamı şu: İthal doğalgazla elektrik üretmeye ve cari açığa devam...

Yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik üretiminin teşvikini amaçlayan ˜Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapan Kanun" Resmi Gazete"nin dünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Girdi girmesine de rakamlar kimseyi tatmin etmedi. Yeni yasayla, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı üretim tesisleri için uygulanacak fiyatlar œeuro cent yerine œdolar cent olarak tespit ediliyor. Rakamları yukarıdaki tabloda verdim. Rakamları yorumladığımızda ortaya 10 milyar dolarlık bir özkaynak yatırımı gerekliliği çıkıyor ki inanın gerçekleşmesi mümkün değil. Neden mümkün olmadığını ve Rusya"dan, İran"dan alacağımız doğalgaza mahkum yaşayacağımızı, rüzgara yatırıma hazırlanan ancak bu rakamlar karşısında frene basan bir işadamı çok güzel özetledi:

Rakamları nasıl buldunuz, yatırıma devam mı tamam mı

7.3 dolar/cent yani 5.5 euro/cent teşviğe göre ben 40 milyon euroluk yatırımım için bankadan en fazla 28 milyon euro kredi kullanabilirim. 12 milyon euro"yu benim ortaya koymamı isterler. Teşvik 7 euro/cent olsaydı, 28 yerine 32 milyon euro kredi alabilirdim. Teşvik 8 euro/cent çıksaydı, 34 milyon euro kredi kullanabilir, sadece 6 milyon euro özkaynak ile yatırımımı gerçekleştirirdim. Böyle bir özkaynağı sadece ben değil kimse koyamaz. Türkiye"de 10 bin MW rüzgar, 15 bin MW da suya dayalı yenilenebilir enerji yatırımı öngörülüyor. Bu nereden bakarsanız bakın 30 milyar dolarlık yatırım gerektirir. Bankaların bu rakamlara göre en az yüzde 30 özkaynak isteyeceği aşikar. Bu da 9-10 milyar dolar özkaynak demektir. Türkiye"de kimde var böyle bir özkaynak En güçlü olduğumuz otomotivde yıllar boyunca yapılan yatırım tutarı nedir biliyor musunuz sadece 3.5 milyar dolar.

Bu oranlar sizi zorluyor olabilir de, kimse çıkmaz mı bu oranlarla yatırıma devam edecek

Elbette çıkacaktır. Mesela 8 bin 500 MW"lık rüzgar için lisans verilecek. Yarışma olduğunda lisanslar kapışılacak. Lisanslar kapışılacak da sonra bu lisanslar yatırıma dönüşecek mi İşte orası belli değil. Eğer teşvik daha yüksek olsaydı, su ve rüzgarda 25 bin MW"lık toplam yatırımı gerçekleştirecek, 25 MW"lık tesise sahip olacak 1000 yatırımcı bulunurdu. Açıklanan rakamlarla ancak büyükler yatırıma cesaret edebilir.

Sizce ne yapılmalıydı

İki yöntem uygulanabilirdi. Birinci olarak ˜Rüzgar yatırımına 7.5 euro cent veriyorum. Ancak bunu 10 yıl boyunca veriyorum. Kendini amorti et, banka borcunu bitir. O tarihten sonra senden elektriği ancak 5 euro/cent"e ya da doğalgazdan üretilen elektrikten yüzde 20 daha ucuza alırım" diyebilirdi devlet. İkinci yöntem olarak da şu uygulanabilirdi. Malum rüzgar yatırımı yapan TEİAşž"a bağlantı ve trafo ücreti ödeyecek. Öncelikle rüzgar yatırımına teşvik 10 euro/cent olarak belirlenebilirdi. Yapılacak lisans ihalesinde katılımcılardan TEİAşž"a ödeyecekleri bağlantı ücretini artırmaları istenebilirdi. Kim daha yüksek bağlantı ücreti verirse kazanan o olurdu. Böylece rüzgarda yatırım için optimum nokta da bulunabilir, fiyatlar dengelenirdi.

Rüzgar, su, güneş gibi enerjilerden elektrik üretimi istenen seviyelere çıkmazsa ne olacak

Ne olacağı belli. Bugün 30 milyar dolar olan petrol ve doğalgaz ithalatımız daha da artacak. Cari açık yükselecek. Türkiye kendi öz kaynaklarını kullanamamış, ithal ettiği, fiyatını belirleyemediği kaynaklara bağımlı kalacak.

Kanunun iyi tarafı da yok değil, inovasyona ekstra teşvik verilmiş

Dün yürürlüğe giren kanunun iyi tarafı ise yerli mekanik aksam üretimini ve inovasyonu teşvik etmesi. Mesela güneş panellerini Türkiye"de üretebilen, rüzgar güllerinin kanatlarını, türbinlerini Türkiye"de yapabilen, ilan edilen teşvik rakamlarının dışında farklı rakamlarla desteklenecek. Kanun şöyle diyor: œLisans sahibi tüzel kişilerin yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı ve 31 Aralık 2015 tarihinden önce işletmeye giren üretim tesislerinde kullanılan mekanik veya elektro mekanik aksamın yurt içinde imal edilmiş olması halinde bu tesislerde üretilerek iletim veya dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisi için belirtilen fiyatlara, üretim tesisisin işletmeye giriş tarihinden itibaren 5 yıl süreyle kilovatsaatte 0.4-2.4 dolar/cent arasında farklı bir destek daha verilir.

2.4 dolar/cent"e ulaşan ekstra teşvik hiç fena değil ve yerli üretim ve inovasyonu tetikler...

Kantur: Bu fiyatlarla biz çöpten elektrik üretmeye devam ederiz

Ali Kantur"un Mamak çöplüğünde gerçekleştirdiği mucizeye daha önce değinmiştim. Kantur konuşmamızda œEğer beklediğimiz teşvikler çıkar ve çöpten elektrik üretimine 14 euro/cent gibi bir teşvik verilirse yeni yatırımlara yöneleceğiz demişti. Oysa rakam 14 euro/cent değil, 13.3 dolar/cent yani aşağı yukarı 10 euro/cent çıktı.

Dün bir kez daha aradım ve ne düşündüğünü sordum. çok karamsar değildi. İnovasyona sağlanan ekstra teşviklerle işin içinden çıkabileceklerini söyledi:

œBen mutluyum. İnovasyon ve yerli mekanik aksam üretiminin, toplam teşvik bedelinin içinde yedirilmesi yerine dışında tutulması bence olumlu. Düşünsenize güneşe 13.3 değil de 20 cent teşvik verilseydi, burası çin"den gelen panellerle dolardı. Oysa şimdi bu işe girmek isteyen inovasyon yapmak, Türkiye"de üretime yönelmek zorunda. Bizim için de durum böyle. Belki biraz zorlanırız ancak inovasyona biraz daha ağırlık verip, 10 euro/cent"lik teşviği yukarı çekeriz. çektiğimiz noktada da Türkiye"nin katı atığını yani çöpünü yok edip elektriğe dönüştürürüz.

Hangi kaynaktan üretilen elektriğe ne kadar alım garantisi verildi

Hidroelektrik üretim tesisi: 7.3 $/cent

Rüzgara dayalı üretim tesisi: 7.3 $/cent

Jeotermale dayalı üretim tesisi: 10.5 $/cent

çöpten elektrik üretim tesisi: 13.3 $/cent

Güneşe dayalı üretim tesisi: 13.3 $/cent
Vatan/Ercan İNAN