2004 yılında Silahtarağa Termik Santralı müze olarak düzenlenecekmiş!

Şimdi de sanat üretecek

Bilgi Üniversitesi, terk edilmiş olan Silahtarağa Termik Santralı'nı devraldı. Çağdaş sanat müzesi olarak düzenlenecek tarihi yapı, İstanbul'da bir Tate Modern olarak işlev görecek

     İSTANBUL - Kirden, pastan ve özellikle de o dayanılmaz kokudan arındırıldıktan sonra deyiş yerindeyse 'hayata yeniden dönen' Haliç Körfezi şimdi de dev bir çağdaş sanat müzesine ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Yaklaşık 20 yıl önce faaliyeti durdurulmuş olan Türkiye'nin ilk termik santralı Silahtarağa, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından müzeye dönüştürülmek üzere İstanbul Bilgi Üniversitesi'ne tahsis edildi. 

Böylece, özellikle son yıllarda dünyanın diğer birçok ülkesinde sık sık uygulandığı gibi bir endüstri binası, çağdaş sanata ev sahipliği yapmış olacak. 

Çağdaş sanatın hafızası 

     1913 yılında faaliyete geçen, 1978 yılında ise kapatılan Silahtarağa Elektrik Santralı, 117 dönüm üzerine kurulu. Bir zamanlar tüm İstanbul'un elektriğini üretip dağıtmış olan yapı, bugün metruk vaziyette. Yapı, 100 yıl önceki endüstriyel yapı tarzının ve milli mimari akımının tipik özelliklerini barındırıyor. Santral alanı içinde o döneme ait çarpıcı makineler dev tribünler, kazanlar, vanalar ve sayaçlar yer alıyor. Silahtarağa, binalar ve içlerindeki donanım, enerji üretiminin öyküsünü anlatan bir 'enerji ve doğal kaynaklar müzesi' olarak korunacak. 

     Çağdaş sanat eserleri bu endüstri dokusuyla iç içe sergilenecek. Haliç'e kurulacak müze, çağdaş sanatın hafızası olmaya teşebbüs ederken pek çok farklı alana da kucak açacak. Resim, heykel, desen, fotoğraf, video, sinema, performans sanatları, müzik, mimarlık ve tasarım eserleri sanatseverlerle buluşacak. Ayrıca, sanatçıların konaklayabileceği alanlar yaratılıp bir heykel parkı kurulacak. 

     İstanbul Bilgi Üniversitesi, Silahtarağa Müzesi'nin sadece eski eserlerin saklanacağı bir mekan olarak görmeyip, buranın bir depo değil bir dinamo olması için çalışmalarda bulunmayı amaçlıyor. Proje, daimi bir koleksiyonun sergilendiği 20. yüzyıl anlayışı yerine, çevresiyle ve uluslararası sanat ortamıyla iletişim içinde olan bir merkez kurma yönünde tasarlandı. Müze, Türkiye ve dünyanın farklı bölgelerinden sanatçıları buluştururken büyük metropolleri dolaşacak prestijli sergilere ev sahipliği yapacak; yediden yetmişe herkesin paylaşacağı bir kültür ve sanat ortamı olacak. 

     Öte yandan Silahtarağa'ya yapılacak çağdaş sanat müzesi yalnızca 'ziyaret edilen' bir sanat ortamı olarak kalmayıp 'müze' kavramının sürekli tartışılacağı ve sorgulanacağı bir platform olmayı hedefliyor. 

Tate Modern gibi 

   Son yıllarda endüstriyel yapının müzeleştirilmesi yolunda başarılı birçok örnek yaratıldı: Paris'teki tren garından Musee d'Orsay; Newcastle'da un fabrikasından Baltic Sanat Merkezi; Eyfel Kulesi'nin demir döküm atölyelerinden Grenoble'daki Le Magazin Müzesi; New York'taki matbaadan Dia Center. Silahtarağa müze projesine en yakın örnek ise Londra'daki Bankside Elektrik Santralı'ndan müzeye dönüştürülen Tate Modern. Silahtarağa ile aynı yıllarda hizmete giren Bankside, yine Silahtarağa ile aynı yıllarda faaliyetine son verdi. Tate Modern'ı bugün yılda 5 milyon kişi ziyaret ediyor. 

Radikal 30 Nisan 2004

Abdullah Kutalmış MIZRAK/Emlakkulisi.com