7 milyon eski binaya devlet desteği hazır!

17 Ağustos depreminin üzerinden 16 yıl geçti. Bu süreçte 5 milyon konut deprem yönetmeliğine göre yenilendi. Halen 6-7 milyon konutun acilen yenilenmesi veya güçlendirilmesi gerekiyor.  Devletten bir buçuk yıl 730 TL kira yardımı alarak ya da devlet desteği ile yıllık faizi yüzde 6'lara gerileyen mortgage kredisi kullanarak binanızı yenileyebilirsiniz...

TAM 16 yıl önce 17 Ağustos gece saat 3'te Türkiye büyük bir depremle sarsıldı. On binlerce vatandaşımızı kaybettiğimiz depremin ardından uzun yıllar geçmesine rağmen acısı ve korkusu hala hafızalarımızdaki canlılığını koruyor. Aradan geçen uzun süreye rağmen Türkiye yeni yıkıcı depremlere çok da hazır görünmüyor. Rakamlar da bu tespitimizi destekliyor. Yapılan incelemelere göre Türkiye'nin yüzde 90'ı deprem riski altında. Yine resmi verilere göre ülkede yaklaşık 19 milyon konut var. 2000 yılından sonra yürürlüğe giren yeni deprem yönetmeliğine göre yapılan konut sayısı ise ancak 5 milyon. Yani geri kalan yaklaşık 14 milyon konutun sağlamlığı tespit edilmiş değil. Uzmanlara göre bu yapı stoğunun yüzde 40'ı yani 6-7 milyonunun yenilenmesi ya da güçlendirilmesi gerekiyor.  Hemde acilen. 

BANKALARLA ANLAŞTI 

Aslında 2012 yılından bu yana devlet eski yapıların yenilenmesi için oldukça kararlı bir politika izliyor. 16 Mayıs 2012 tarihinde 6306 sayılı kanunun "Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği" çıkartılarak bu konudaki tüm uygulamalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na bağlandı. Bu tarihten itibaren "Kentsel Dönüşüm" konusunda önemli adımlar atıldı.  Bakanlık bir yandan riski bölgelerdeki belediyelerle çalışmalar yürütüp diğer yandan riskli yapıların yenilenmesini desteklemek adına bankalarla da anlaşmalar imzaladı. Bankalarla imzalanan protokoller çerçevesinde evinin depreme karşı güçsüz olduğunu tespit ettiren herkesin alacağı kredinin faizinin yüzde 4'ünü devlet karşılayacak. Şayet bu bina işyeri ise devletin katkısı yüzde 3 olacak. Bunun için tek şart lisans sahibi bir kuruluşun söz konusu konutun depreme karşı dayanıksız olduğunu raporlaması. 

Devletin riskli binaların yenilenmesi için vatandaşa sağladığı destekler bununla da bitmiyor. Binası yıkılan vatandaşa devlet iki farklı destek sunuyor. Ancak apartman sakinleri bu desteklerden sadece birini kullanabiliyor. Desteklerden ilki kira yardımı... 

Devlet evi yıkıldığı için kiraya çıkmak zorunda kalan ev sahiplerine maksimum bir buçuk yıl boyunca, aylık 730 TL kira yardımı yapıyor. Devletin bunun dışında bir de mortgage desteği var.  Burada da anlaşmalı bankalardan evi için mortgage kredisi kullananların faizinin yüzde 4''ünü, işyeri için kullananların ise yüzde 3'ünü devlet karşılıyor. Böylece kat malikleri yüzde 6'lar civarında yıllık faizle kredi kullanabiliyor. 17 Ağustos depreminin yıldönümünde evini yenilemek isteyenler için devlet desteklerini ve bankaların devlet destekli kredilerini ve bu kapsamda sundukları danışmanlık hizmetlerini mercek altına aldık... 

İADE MÜŞTERİNİN HESABINA YATIYOR 

Ziraat Bankası Kentsel Dönüşüm Kredileri'ne yüzde 1.07 ile 1.19 arasında faiz uyguluyor. Ancak bu faiz oranları içinde devlet katkısı yer almıyor. Devletin konutlar için yüzde 4, işyerleri için yüzde 3 faiz esteği sağladığını hatırlatan Ziraat Bankası Perakende Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Alpaslan Çakar, "Bankamızdan 100 bin TL, 120 ay vadeli Kentsel Dönüşüm Yapım Kredisi kullanmak isteyen müşterilerimiz aylık 1.497,83 TL taksit ödüyor. Aylık faiz oranı yüzde 1.09 ve yıllık maliyet oranı ise 13.41. Burada devletin sağladığı yıllık faiz desteği ise yüzde 0.33.  Devlet faiz desteği Bakanlık aracılığı ile müşteri hesabına iade ediliyor" diyor.  Banka, kentsel dönüşüm kredi kullandıranı sırasında müşterilerindik den gelir belgelerinin yanı sıra Risk Tespit Raporu ve maliklere ait kat irtifakh tapuları talep ediyor. Ancak Çakar, "Bakanlığın talep ettiği belgeler yapım, edinme veya güçlendirme kredisine başvurulması seçeneklerine göre değişiklik gösterebiliyor" bilgisini veriyor. 

15 BİN TL FARK EDİYOR 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Mart 2013'de protokol imzalayan Garanti Mortgage, bu sayede müşterilerine faiz destekli kredi kullandırabiliyor. Şu anda kentsel dönüşüm kapsamındaki konut kredileri için 120 aya kadar vadelerde aylık yüzde 1.01 faiz oranı uygulandığını hatırlatan Garanti Mortgage Genel Müdürü Murat Atay, "Ancak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile imzaladığımız anlaşma sayesinde yüzde 4'lük yıllık faiz indirimi uyguluyoruz. Bu sayede kentsel dönüşüm kredilerinde aylık net faiz maliyeti yüzde 0.68'e iniyor. Yasal düzenleme nedeniyle, konuta 120, işyerine 84 ay vadeli kredi kullandırabiliyoruz" diyor. Buna göre Garanti Mortgage'dan devlet destekli 60 bin TL'lik 120 ay vadeli kentsel dönüşüm konut kredisi kullanan bir kişinin aylık ödemesi 667 TL'ye geliyor. Ancak ödeme planında faiz azalarak devam edeceği ve bakanlığın iadesi buna göre şekilleneceği için bu tutarın her taksitte değiştiğini söyleyen Murat Atay, standart bir mortgage kredisinde toplam geri ödeme tutarı 103.799,52 TL olurken, faiz destekli kentsel dönüşüm kredisinde bu tutarın 89.488,83 TL'ye düştüğü bilgisini veriyor. 

Garanti Mortgage ayrıca herkesin özel durumuna göre farklı bir finansman modeli de uyguluyor. Her model için müşterinin ve binanın mülkiyet yapısı gibi özelliklere göre istenen evraklar farklılaşıyor. Konutun finansmanı dışında isteyenlere kentsel dönüşüm konusunda danışmanlık hizmeti de sunduklarını söyleyen Atay, bu konuda sözlerini şöyle sürdürüyor: "Bu hizmetlere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu ile Garanti Mortgage arasmda oluşturulan Anahtar Teslim Kentsel Dönüşüm Projesi'ni örnek gösterebiliriz. Bu proje kapsamında tüketicilerin kentsel dönüşüm süreci içinde ihtiyaçları olacak tüm çözüm ve destekler, proje ortakları tarafından sağlanıyor.  Bankaya gelen hak sahipleri bu proje kapsamında süreç sonunda anahtar teslim olarak yeni evlerine sahip oluyor. Ayrıca tüketicileri bilgilendirmek amacıyla Kentseldonusumcevaplari.com adlı bir internet sitesi hazırladık. Bu sayede tüketicilere, kentsel dönüşümle ilgili merak ettikleri her konuda yardımcı oluyoruz.  Örneğin, Garanti Mortgage'dan 10 yıl vadeli 100 bin TL tutarında kentsel dönüşüm konut kredisi kullanan bir kişi aylık yüzde 1.01 faiz ödüyor. Yani bu kişinin aylık ödemesi 1.441,66 TL oluyor. Bu tutarın ilk ay 1.010 TL'si faizden oluşuyor. Bakanlık ise bu faizin yüzde 0.33'ünü yani 330 TL'sini krediyi kullanan kişiye geri ödüyor. Buna göre kentsel dönüşüm kredisi kullanan bir kişinin aylık ödemesi 1.111,66 TL'ye iniyor. Ancak burada ödeme planında faiz azalarak devam edeceğinden bakanlığın desteği de her ay farklılaşıyor. Buna göre kentsel dönüşüm kredisi kullanan kişilerin her ay taksit tutan da değişiyor.  Garanti Mortgage Genel Müdürü Murat Atay, standart mortgage kredisi ile karşılaştırıldığında devletten gelen desteğin boyutunun daha iyi anlaşıldığını belirtip, şu örneği veriyor: "Aynı tutar ve vadedeki konut kredisinin toplam geri dönüş tutarı standart mortgage kredisinde 172.998,09 TL, faiz destekli kentsel dönüşüm kredisinde ise 149.147,21 TL'ye iniyor. Faiz oranı yüzde 1.01; oysa bakanlık desteği aylık bazda 0.33. Bakanlık desteği veya diğer deyişle faiz iadesi aylık bazda ödeniyor. Bakanlık iadesi sonrası kredinin müşteriye masraflar hariç maliyeti ise yüzde 0.68 düzeyinde.  Öte yandan, yine hak sahipleri ve yapımcı firmalara yönelik birebir hizmet vermek üzere, bünyemizde Kentsel Dönüşüm Uzman Ekibi oluşturduk. Bu ekip, bankamıza gelen kentsel dönüşüm taleplerinde gerek kat malikleri gerekse yapımcı firmalarla bir araya gelerek uygun finansman modellerini oluşturuyor. Yine bu kapsamda, kentsel dönüşüm konusunda akla gelen tüm sorulara yanıt vermek ve kişiye özel

çözümler önermek amacıyla '444 0 332Kentsel Dönüşüm Hattı'nı hizmete sunduk. Kentsel dönüşümle ilgili detaylı bilgi almak üzere hattı arayanlar, iletişim bilgilerini bıraktıkları takdirde aynı gün içerisinde uzmanlarımız tarafından aranıp, kendilerine özel danışmanlık hizmetinden yararlanabiliyor." 500 bin tl'yi aşmamaü İş Bankası, riskli raporunu almış konutunu yenilemek isteyenlere devlet destekli finansman sağlamanın yanı sıra danışmanlık hizmeti de sunuyor. Kentsel dönüşüme yönelik detaylı bilgi edinmek isteyen müşterilerine 444 24 68 numaralı Kentsel Dönüşüm Danışma Hattı kanahyla hizmet sunduklarını söyleyen İş Bankası Bireysel Krediler Müdürü Recep Haki, "Bu konuda özel eğitimli Kentsel Dönüşüm Danışmanlarımız aracılığı ile hizmet veriyoruz. Ayrıca, müşterilerimiz doğrudan şubelerimize başvurarak da detaylı bilgi edinebiliyor" diyor. 

Haki, bir hak sahibinin riskli binasında mevcut olan her bir bağımsız bölüm için kullanabileceği faiz destekli kredi tutarının; güçlendirme kredilerinde 50 bin, yapım kredilerinde 100 bin, sahip olduğu tüm bağımsız bölümler için sağlayabileceği toplam faiz destekli kredi tutarının ise 500 bin TL ile sınırlı olduğunu hatırlatıyor.  Yine söz konusu düzenlemeler kapsamında, konut yapım/satın alma ile konut/işyeri güçlendirme kredilerinde azami vade 120 ay, işyeri yapım/satın alma kredilerinde ise Lİ azami vade 84 ay ile sınırlı. Ancak bankalar inşaat yapım maliyetini aşmamak kaydıyla Kentsel Dönüşüm Kredisine ilave ki/ olarak konut kredisi de kullandırabiliyor. İş Bankası kentsel dönüşüm kredilerinde iki tür ödeme planı seçeneği sunuyor. Burada müşterinin nakit akışına göre seçim yapabileceğini söyleyen Recep Haki, şu bilgiyi veriyor: "Bu kapsamda standart nitelikli (aylık anapara ve faiz ödemeli) veya yapım amaçlı kullandırılan Kentsel Dönüşüm Kredilerinde iki yıla kadar, satın alma amaçlı kullandırılan Kentsel Dönüşüm Kredilerinde bir yıla kadar anapara ötelemdi (sadece faiz ödemeli) ödeme planlarımız var. Söz konusu ödeme planlarının aylık taksit tutarları üe yıllık maliyet oranları, müşterilerimizin tercih edeceği ödeme planı ile Isbank.com.tr internet sitemiz ve şubelerimizden temin edilebiliyor." yıllık maliyeti yüzde 15.84 Şekerbank, müşterilerine 120 aya varan vadelerde yüzde 1.09 faizle kentsel dönüşüm kredisi veriyor. Söz konusu kredinin yıllık toplam maliyeti yüzde 15.84'e geliyor. Buna göre Şekerbank'tan 100 bin TL'lik kentsel dönüşüm kredisi kullanıp bunu 120 ayda geri ödemek isteyen bir kişinin ayda 1.656,24 TL ödeme yapması yeterli olacak. 

Kentsel dönüşüme dahil binaların kat malikleri, kiracıları, sınırlı ayni hak sahibi olarak kullananların söz konusu kentsel dönüşüm kanununa dahil olduğunu Kentsel dönüşüm kredisi kullanmak isteyen her kat maliki bankaya şahsen başvurmak zorunda. Apartman yönetimi sizin adınıza başvuruda Kentsel dönüşüm kredisinde üst limit yok. Ancak bankaların sizin gelirinize göre kredi verdiğini unutmayın.  Bakanlık tarafından faiz desteği verilecek olan en yüksek tutar Yapı Yenileme Kredisi için daire başına 100 bin TL, Yapı Güçlendirme Kredisi için ise 50 bin TL olacak.  Apartman sakinlerinin hepsi aynı bankadan kentsel dönüşüm kredisi kullanabildiği gibi her kat maliki farklı bir bankayı da seçebiliyor.  Bazı bankalar aynı apartmandan tüm kat malikleri kredi kullandığında dosya masrafı, ipotek veya ekspertiz ücreti gibi bazı ücretleri almıyor.  Şekerbank Perakende Bankacılık Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Ertürk, "Aynı zamanda bu kişiler kanun kapsamında yardım ve desteklerden faydalanabiliyor. Banka olarak hak sahiplerinden konut kredisine başvuru formu, kimlik fotokopisi, gelir belgesi, tapu fotokopisi ile başvuru yapmalarını istiyoruz. Ancak kentsel dönüşümün faiz desteğinden yararlanmak isteyenlerden istenen belgeleri ayrıca talep ediyoruz" diyor. Şekerbank ^7 kiracılar da yararlanabilir Finansbank bireysel başvuru yapılan kentsel dönüşüm kredilerinde maksimum 120 ay vadeye aylık yüzde 1.02 faiz uyguluyor. Ancak bu kredilerden faydalananlara devletin yıllık yüzde 4 faiz desteği sağladığım hatırlatan Finansbank Bireysel Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Enis Kurtoğlu, "Yani yıllık ödemiş oldukları faizin yüzde 4'lük kısmını devlet tüketicilere iade ediliyor. Proje kredilerinde ise faiz oranımız yapılacak işin risk seviyesi, vade ve tutarına göre farklılık gösteriyor. Maksimum vade 24 ay" diyor.  Kurtoğlu, kentsel dönüşüm kredilerinden faydalanacakların bazı şartları da sağlaması gerektiğini hatırlatıyor.  Kurtoğlu'nun verdiği bilgiye göre, sahip olduğu gayrimenkul (boş arsa vasfındaki gayrimenkuller hariç, ruhsatı olmayan fakat elektrik, su aboneliği olan yapılar dahil) riskli yapı, riskli alan veya rezerv yapı alanı içinde kalan malik veya bu gayrimenkullerde risk tespiti yapılan tarihten itibaren geriye dönük bir yıl süre ile ikamet ettiğini, MERNİS kaydı ile belgeleyen kiracılar kentsel dönüşüm kredilerinden faydalanabiliyor.  Banka, kentsel dönüşüm kapsamında ayrıca müşterilerinin ihtiyaçları doğrultusunda proje özelinde de çözümler üretiyor. Ayrıca yalnız konut sahibinin değil yüklenici firmaların da finansman ihtiyaçlarını karşılıyor. 

Bu kapsamda projeleri proje özelinde nıodellediklerini söyleyen Kurtoğlu, "Hak sahiplerinin projeyi kendileri yapmaları durumunda, Bakanlık destekli, uygun faizli ve ödeme planlı krediler sunabiliyoruz. Ayrıca gerek finansal gerek hukuki konularla ilgili olarak tecrübe ve bilgimizi müşterilerimizle paylaşıyoruz. Bu konularda yönlendirme ve tavsiyelerde de bulunuyoruz" diyor. 

Para