Alaattin Aktaş: İpotekli konut satışlarında sürpriz artış!

Bir eğilime dönüşüp dönüşmeyeceği konusunda görüş belirtmek için çok erken; ama, şubat ayı, inşaat sektörü için umut verici bir dönem oldu. Şubatta 95 bin konut satıldı ve geçen yılın aynı ayındaki 83 binlik satışa göre yüzde 15 artış kaydedildi. Bu, iyi bir oran. Ancak, bu yılın şubatındaki satışın, iki yıl öncesinin, yani 2013'ün şubatındaki satışa göre yalnızca yüzde 7 arttığını da dikkate almakta yarar var. Hem şubattaki satış yüzde 15'lik artış yeterli mi, stokların erimesini sağlayacak bir oran mı, o da tartışılır. 

Şubat ayındaki toplam konut satışındaki artış kadar, hatta belki ondan da önemli ayrıntılar söz konusu TÜİK'in açıklamasında. Neler mi bu ayrıntılar, sıralayalım: 

İpotekli satışlarda hızlı artış 

Kredili ya da daha geniş anlamda söylersek ipotekli konut satışında yüzde 53.6'yı bulan artış olması büyük önem taşıyor. Ancak, bu satışların ne kadarının banka kredisi kullanılarak, ne kadarının satıcının konut için ipotek koyması yoluyla gerçekleştiğini bilmiyoruz. Ama bir tahmin yürütme ve yaklaşık rakamlara ulaşma şansımız var. İpotekli ilk satışlar ağırlıklı olarak inşaatı yapan şirketlerin ipotek koyarak sattıkları konutlardan oluşuyor. İpotekli ikinci el satışların ise ağırlıkla banka kredisi kullanılarak yapılan satışlar olduğunu söylemek yanlış sayılmaz. 

Yine vurgulayalım, bu değerlendirme, çok somut rakamlara dayanmıyor. Dolayısıyla, ipotekli satışlardaki artışı, tek başına "banka kredisi kullanımının artması"na bağlayamayız. Ama sonuçta ister banka kredisi ağırlıklı olsun, ister inşaat şirketleri yaptıkları konutlar için ipotek koyarak satış yapıyor olsun, bu başlıkta toplanan konutların satışındaki artışın hızı önemli. 

Diğer satışlar yerinde saydı 

İpotek oluşturulmadan gerçekleştirilen satışlarda çok az da olsa bir gerileme var. Bu gerileme, ilk satışlardan kaynaklanıyor. İpotek oluşturulmadan yapılan ve diğer başlığı altında toplanan ilk satışlar şubatta geçen yıla göre yüzde 5.9 azaldı, ikinci el satışlarda ise yüzde 3.6 artış oldu. 

Bu satışlar, geçen yıla göre gerilemiş olsa da, konut sayısı açısından ipoteklilerin çok üstünde. Şubat ayında ipotek oluşturularak 37 bin, diğer başlığı altında ise 58 bin konut satıldı. 

İlk satışlardaki artış yavaş 

Başlıkta da vurguladık; konut satışında şubat ayında sürpriz bir canlanma söz konusu. Bu, bardağın dolu tarafı. Ama satışlar toplamda şubat ayında yüzde 15 artmakla birlikte, bu olumlu gelişmeye gölge düşüren yön de yok değil. Şubat ayında ilk satışlar ancak yüzde 6.8 arttı. Geçen yıl 38 bin olan satış, bu yıl 41 bine yaklaştı, hepsi o. İkinci el satışlardaki yüzde 22'lik artış sayesinde toplamda yüzde 15'lik oran yakalanabildi. Bu hızla stok daha da artar Belediyeler geçen yıl 1 milyon 15 bin konut için yapı ruhsatı verdi. Bu sayı dikkate alınarak, bu yıl 880 bin ile 920 bin arasında konutun tamamlanacağı ve bu konutlar için yapı kullanma izin belgesi düzenleneceği tahmin ediliyor. Yani bu yıl konut arzı yaklaşık 900 bin artacak. 

İlk el konut satışına bakıyoruz; geçen yılki toplam sayı 541 bin. 

Bu yıl yüzde 20 artış olsa, ki bu çok büyük bir oran ve gerçekleşmesi neredeyse olanaksız, yine de çıkılacak düzey 650 bin. Yapı kullanma izin belgesi verilecek konut sayısı 900 bin dolayında gerçekleşecek, satılacak yeni konutlar 650, hadi bilemediniz 700 bin olacak. Peki ya aradaki fark? Yani, şubat ayındaki hızlı artış sevindirici, sektörün içinde bulunduğu sıkıntıları aşacağı yönünde işaretler taşıyan iyi bir gelişme. Ama, iki soru var; birincisi bu artış uzun soluklu olacak mı; ikincisi de bu artış yeterli olacak mı? 

Dünya