Aman dikkat! Milyonlarca kişiyi çok yakından ilgilendiriyor! Emekli maaşında sistem değişiyor!
Milyonlarca kişiyi yakından ilgilendiren emeklilik maaşında sistem resmen değişiyor. İşte pek çok kişinin gündeminde yer alan konu ile ilgili merak edilen detaylar…
Milyonlarca kişiyi oldukça yakından ilgilendiren emekli maaşında sistem resmen değişiyor. Konu ile ilgili olarak paylaşılan detaylara göre Orta Vadeli Program'da (OVP) yer alan yeni sistem ile çalışanların daha çok sistemde kalmaları teşvik edilecek. Böylelikle daha çok prim günü olanlar için emekli aylığının yüksek olması da sağlanmış olacak.
HANGİ KONULAR GÜNDEMDE?
Konu ile ilgili olarak yapılan çalışmalarda şu başlıklar öne çıkıyor: * Aylık bağlama sistemindeki karma yapının daha sadeleşmesi * Ocak ve Temmuz’da yapılan enflasyon artışlarının yeniden düzenlenmesi * Bozulmuş olan aktüeryal dengenin (Çalışan-emekli oranı) yeniden sağlanması * Söz konusu sistemde kalmanın emekli aylığı açısından daha cazip hale getirilmesi.
EMEKLİ AYLIĞI HESAPLAMALARINDA ÜÇLÜ YAPI
Sabah’ta yer alan habere göre emekli aylıkları esaplanırken uygulanan üçlü yapı da sistemi karmaşıklaştırıyor. 1999 yılı öncesi dönem için farklı aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayısı, 1999-2008 seneleri arası için daha düşmüş bir aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayısı, daha sonra 2008 senesi sonrası için düşük aylık bağlama oranı ve büyümenin enflasyonun etki ettiği güncelleme katsayısı.
Söz konusu bu hesaplamalar üç ayrı kanuna göre yapılıyor. Bu üç ayrı hesap toplanıyor ve böylece de emekli aylığı ortaya çıkartılıyor. Pek değişken olmayan güncelleme katsayısı ve aylık bağlama oranı ile tek bir hesaplama yapılabilir. Böylelikle çok prim ödeyenin ve çok çalışanın daha yüksek maaş aldığı bir sistem de ortaya çıkabilir.
TABAN MAAŞ UYGULAMASI OLUMLU FAKAT...
Son senelerde milyonlarca emeklinin kafasını karıştıran bir başka unsur da 'taban maaş' ve 'kök maaş' uygulaması olmuştu. Çalışma hayatı kısa sürmüş, kısmi emekli olmuş, malulen emekli olmuş veya asgari ücretten prim yatırmış pek çok sigortalının emekli maaşı düşük kalmıştı. Bu emeklilere Hazine'den yapılan destekle taban maaş şeklinde daha yüksek aylıklar ödendi ve ödeniyor. Bugünkü rakamlara bakıldığı zaman 6-7 bin Türk Lirası aylığı olan bir emekliye 12 bin 500 Türk Lirası ödeniyor. Fakat söz konusu uygulama birkaç sorunu da beraberinde getirdi.
SIFIR ZAM SORUNU
Bunlardan 1.’si her zam döneminde ortaya çıkan sıfır artış sorunu. Taban maaşın altında kalan aylık alanlar için Ocak ve Temmuz’daki enflasyon artışları gerçek emekli aylıklarına yapıldığı için sıfır zam sorunu ortaya çıkmıştı. Konu ile ilgili olarak verilen bilgilere göre hem geçen Temmuz ayında, hem bu Temmuz’da yaşanan olay için yeniden taban maaş artışları ihtiyacı doğdu. Söz konusu bu durum sürdürülemez olduğu için her zam döneminde 3-4 milyon emekli için aynı sorun yeniden ortaya çıkacak.
ÇOK ÇALIŞANA AZ MAAŞ SORUNU
2. sorun da taban maaşın hemen üstünde maaşı olanlar açısından yaşanıyor. Konu ile ilgili olarak bir örnek vermek gerekirse, bugün 12 bin 500 Türk Lirası şeklinde olan taban maaşın hemen üstünde 13-15 bin bandında aylık alan çok sayıda emekli bulunuyor. Bakıldığı zaman 3 bin 600 gün prim ödemiş veya düşük kazanç bildirmiş bir emekli ile, daha çok çalışmış daha yüksek prim ödemiş bir emekli arasında aylık farkı hemen hemen hiç kalmıyor. Böyle bir durumda 9 bin gün Bağ-Kur primi ödemiş esnaf için daha belirgin hale geliyor. 3 bin 600 günle emekli olan birisi ile 9 bin gün Bağ-Kur primi ödemiş birisi 12 bin 500 Türk Lirası taban maaşı alabiliyor Bu da adaletsizliğe neden oluyor.
KAYITDIŞILIK VE GİZLİ KAYITDIŞILIK SORUNU
3. sorun dayüksek prim ödemenin karşılığının olmaması algısıyla hem kayıt dışılığın hem de gerçek maaşın gizlenip gizli kayıt dışılığın ortaya çıkması. Durum böyle olunca hem devletten vergi ve prim kaçırılırken çalışanın da geleceği çalınıyor. Fakat düşük ödesem de taban maaş alırım nasıl olsa' algısı da bu sorunu körüklüyor.
3. ÇEYREK İŞARET EDİLDİ
Orta Vadeli Program'da yeni düzenlemeler için tarih olarak 2024 yılı üçüncü çeyreği işaret edildi. Konu ile ilgili olarak yapılacak teknik çalışmalar sonunda taslaklar ortaya çıkmış olacak. son şekli verilmiş olan düzenlemelerin yeni yasama döneminde gündeme gelmesi de bekleniyor.
İstanbul’daki 330 bin bina güçlendirmeyle kurtarılabilir!
Uzmanı, ‘Konut almak istiyorum, nereden almalıyım’ diyenler için lokasyon verdi!
TOKİ’den İstanbul’a 27 bin 563 yeni konut! İşte TOKİ İstanbul projelerinde son durum!