Ankara Saraçoğlu'ndaki kentsel dönüşüm projesi davalık oldu!

Ankara'da Cumhuriyet’in önemli bölgelerinde Saraçoğlu Mahallesi'nin, mahalleyi tasarlayan Alman mimar Paul Bonatz'ın varislerinden onay alınmadan kentsel dönüşüme girmesine Mimarlar Odası  Ankara  Şubesi'nden tepki geldi. DW'den Alican Uludağ'ın haberine göre; Mimarlar Odası telif haklarının ihlal edildiğini öne sürerek dava açtı. 

1946 senesinde yapımı biten Saraçoğlu Mahallesi, Cumhuriyet’in ilk toplu konut projesi olma özelliğine sahip. Fakat 2013 senesinde riskli alan ilan edilen mahallenin SİT alanı statüsü aynı sene Bakanlar Kurulu tarafından kaldırıldı. Bu zamanda Mimarlar Odası Ankara Şubesi, mahallenin dönüşümüne yönelik hazırlanan imar planlarını Danıştay’a başvurarak iptal ettirdi. Fakat yeni imar planları hazırlanarak projede ısrar edildi.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, uzmanların tüm uyarılarına rağmen Ekim 2020’de Yenileme ve Yaşatma Projesi adı altında Saraçoğlu Mahallesi’ni kentsel dönüşüme çalışmaları içerisine aldı. Proje kapsamında mahallede 120 konut, 92 ticarethane, 212 ofis, 5 otel ile 680 araçlık otopark inşa edilecek. 

Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı tarafından  364 milyon TL bedelle Hasan Gürsoy’un sahibi olduğu Güryapı Anonim Şirketi’ne verilen projenin 29 Ekim 2023 tarihinde tamamlanması hedefleniyor. 

Mimarlar Odası dava açtı

Saraçoğlu Mahallesi’ndeki kentsel dönüşüm inşaatı devam ederken projeye ilişkin yeni bir itiraz daha geldi. Tarihi Saraçoğlu Mahallesi’nin korunması için hukuk mücadelesi başlatan Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Saraçoğlu Mahallesi’nin mimarı Paul Bonatz’ın varisleri Brigitte Dübers ve 7 torunu, telif hakkının korunması için vekâletname verdi.

Ankara Şube avukatları, telif hakkı 2026’ya kadar süren Bonatz’ın varisleri adına 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 77. Maddesi uyarınca ihtiyati tedbire karar verilmesi için dava açtı. Dava dilekçesinde, proje hayata geçirilirken Bonatz’ın varislerinin onayı alınmadığı bu nedenle inşaatın durdurulması talep edildi.

"Mirasçıların onayı alınmadı"

Konuyla ilgili açıklama yapan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “Bonatz’ın mirasçıları adına Saraçoğlu Mahallesi’nde ‘müdahalenin men’i davasını açtık. Bu dava Türkiye’de telif hakları açısından önemli bir dava olacak” dedi.

Candan, şunları söyledi: 

“Saraçoğlu Mahallesi’nin ağaçları, yapıları ve alanın tamamı tescilli kültür varlığıdır. Kültür varlığı niteliği taşıyan bu alanda; idarelerce riskli alan kararları verilerek önce tamamen yıkılmak istenmiş, yargı tarafından kararlar iptal edilince kamu lojmanı olarak kullanılan mahalle tamamen tahliye edilmiş, tahliye ardından kamu kullanımı tahsisleri kaldırılmış ve rant alanı yaratmak üzere de bir dizi idari işlem tesis edilmiştir. İmar planı yapılmış, yargı tarafından iptal edilmiş, iptal edilen imar planı yeniden onaylanmış ve imar uygulaması ve restorasyon proje onay kararları alınmıştır. Her ne kadar anılan tüm idari işlemler TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve vatandaşlar tarafından dava konusu edilmişse de inşai faaliyetler durmamıştır.”

Candan, Saraçoğlu Mahallesi’nde yapılacak değişikliklerin eser sahibinin mirasçılarının onayı olmadan başlatılmadığına, bu konuda eser sahibinin mirasçısı olan müvekkilin kanun gereğince alınması gereken muvafakatinin alınmadığının altını çizdi. 

Saraçoğlu Mahallesi’nin mimarı Paul Bonatz’ın varisleri Brigitte Dübers ve 7 torununun, telif hakkının ve Saraçoğlu’nun korunması adına kendisine ve oda avukatlarına  vekaletname verdiğini söyleyen Candan, “Saraçoğlu Mahallesi’ndeki korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları ile doğal varlıklara daha fazla zarar verilmemesi için 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu madde . 77 uyarınca ihtiyati tedbire karar verilmesini talep ettik” dedi.

Ankara Saraçoğlu projesinde son durum ne?