Avantajlı konut kredisinde son durum ne?
Konut kredisi kampanyasında da sona yaklaşıldığı yönünde sinyaller alınıyor. Avantajlı konut kredisi ile vatandaşın ev sahibi olması planlanırken, müteahhitlik kesimi nefes aldı.
Dünya Gazetesi köşe yazarı Alaattin Aktaş, bugünkü yazısında ''Avantajlı konut kredisinde son durum ne?'' konulu yazısını kaleme aldı. İşte o yazı...
Faizde temel belirleyici Merkez Bankası'nın politika faiz oranı. Merkez Bankası bu oranla piyasaya yön verir, en azından vermeyi amaçlar. Mevduat ve kredi faiz oranlarının da Merkez Bankası faiziyle uyumlu bir eğri çizmesi beklenir.
Para Politikası Kurulu (PPK) tam bir yıl önce, 25 Temmuz 2019'da politika faizini yüzde 24'ten yüzde 19.75'e çekmiş ve faiz indirimi bu yıl mayısa kadar sürmüştü. Faiz son olarak PPK'nın mayıs toplantısında yüzde 8.75'ten yüzde 8.25'e indirilmişti.
Merkez Bankası haziranı ve ardından temmuzu pas geçti. Faiz yüzde 8.25'te tutuldu.
Özellikle temmuz toplantısından sonra yapılan açıklamadaki bir vurgu dikkat çekti. Merkez Bankası, enflasyonu yukarı yönlü etkileyen risklerin varlığına vurgu yapma gereği duymuştu.
Öyle anlaşılıyor ki Merkez Bankası artık faizde daha da aşağı gidilecek alan kalmadığını görüyor.
Faiz piyasaya bir ölçüde yön verebilir. Ama özünde faizin hangi düzeyde oluşacağını belirleyen piyasadır.
Burada piyasayı enflasyon olarak okumakta tabii ki hiçbir sakınca yok. Hatta öyle okumak durumu daha anlaşılır kılar.
Son bir yılda yaşananları “Faizi aşağı çektik ve enflasyon geriledi” diye okumak mümkün. Ama gerçek bu mu acaba?
Enflasyon faizi aşağı çektiğimiz için mi düştü, yoksa zaten enflasyon gerilemekteydi, gerileyecekti; bunu göz önünde bulundurarak mı faizi aşağı çektik?
Enflasyon çok basit bir hesaplamadır ve matematikteki dört işlemi yapabilen herkes yıllık oranın nasıl seyredeceğini belli varsayımlar çerçevesinde çok kolaylıkla görebilir. Geçen yıl enflasyonun tek haneye ineceğinin aylar öncesinden tahmin edilebilmesi gibi...
Ayrıca, “Faizi aşağı çektik ve enflasyon geriledi” okuması doğru ise Merkez Bankası ne yapmak istiyor? Sahi Merkez Bankası enflasyonun daha da gerilemesini sağlayacak(!) faiz indirimlerine niye ara verdi?
Avantajlı konut kredisinde sona mı geliniyor?
Kamu bankaları eliyle haziran ayı başında başlatılan ve mevcut ekonomik koşullarda çok avantajlı olan konut kredisi kampanyasında da sona yaklaşıldığı yönünde sinyaller alınıyor.
İkinci el konutlar için vade on beş yıldan on yıla çekildi, bir yıl ödemesiz dönem avantajına son verildi, faiz oranı da bir miktar artırıldı.
Sıfır konutlara dönük kredi avantajının da bir süre sonra yavaş yavaş azaltılması hiç şaşırtıcı olmaz.
Zaten bu krediler sürdürülebilir değildi ki...
Zengin Anadolu esnafı oğluna "Biraz zarar etse de olur, hiç olmazsa ticaret öğrensin" diye dükkan açar.
Bizde de devlet sanki zengin Anadolu esnafı, kamu bankaları da "Zarar etse de olur" denilen evlatlar...
Esnaf ticaret olsun diye 10'a mal ettiğini 9'a satar mı? İyi de kamu bankası 10'a mal ettiğini 9'a daha ne kadar satacak?
Kaldı ki avantajlı konut kredisi görünürde vatandaşın ev sahibi olması gibi bir amaçla uygulamaya konuldu. Ama konut fiyatlarının bir aydaki astronomik artışı gösterdi ki, bu kredi, dolaylı olarak, ellerinde konut stoku bulunan müteahhitlik kesimine nefes aldırdı.
Mevduat faizi yataya döndü
Mevduat faizinde geçen yılın ikinci yarısında Merkez Bankası faizine paralel bir şekilde hızlı bir gerileme gözlendi. Geçen yılın temmuz ayında tüm bankalar ortalamasında yüzde 22.62 olan mevduat faizi, aralık ayında yüzde 10.57'ye geriledi.
Bu yılın ilk dört ayı yüzde 9-10 arası faizle geçildi. Bu dört ayda ortalama faizde çift haneye hiç çıkılmadığını belirtelim.
Faiz mayısla birlikte yeniden geriledi ve bu sefer yüzde 7'li düzeylere inildi. Ay ortalaması Bazında mayısta yüzde 7.65, haziranda yüzde 7.38 olan faiz, 17 Temmuz'a kadar olan dönemde de ortalama yüzde 7.36 düzeyinde oluştu.
Faiz bir anlamda iki buçuk aydır yatay. Hatta zaman zaman bazı bankalardan mevduat faizini artırdıkları yönünde de haberler geliyor.
Özellikle geçen yıl bu günlerde mevduat vadesini uzatmanın en doğru karar olacağını vurgulamıştık. Gidişat belliydi, kısa vadeli mevduata her yenilemede daha düşük faiz uygulanacaktı. Oysa vade örneğin bir yıla çekildiği takdirde en az bir yıl yüksek faiz garanti edilebilecekti. Bu rasyonel adımı çok fazla mudinin atmadığı mevduatın ortalama vadesinin neredeyse aynı kalmasından belli.
Vatandaş uzun vadeye zaten yanaşmıyor ama bu kez biz de uyaralım; uzun vadeden olabildiğince uzak durmakta yarar var. Çünkü bu günün koşulları geçen yılın tam tersi bir şekilde faizin artacağına işaret ediyor.
İkinci el konut kredisi kampanyasına faiz ayarı!
