AVM'lerde dövizli kira maliyetleri arttı!

Alışveriş merkezlerindeki 12 milyon metrekarelik kiralanabilir alanın yüzde 35’i için günlük döviz kuru üzerinden kira ödediklerini bildiren BMD Başkanı Sinan Öncel, “Dövizli kira maliyetlerimiz 3 yıl öncesine göre yüzde 70 arttı. 2015’te 4,1 milyar TL olan kira maliyetimiz bugün 7 milyar TL’ye dayandı. Günlük kurda ısrar eden AVM’lere bu yıl fazladan 3 milyar TL ödeme yapacağız. Devletimizden güçlünün zayıfı ezdiği bu duruma piyasa kuralları içinde kalarak çok acil müdahale etmesini bekliyoruz” dedi.  

Çoğunluğu yabancı yatırımcıların kontrolündeki bazı AVM’lerin günlük kur üzerinden kira ısrarı, markalara yük bindiriyor. Perakendeci, kur farkından dolayı AVM‘lere bu yıl 2015’e göre en az 3 milyar TL daha fazla ödeyecek.  

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, yabancı grupların yönetimindeki bazı AVM’lerin dövizle kira ısrarının Türkiye’de organize perakendenin geleceğini tehdit ettiğini belirtti. Öncel, AVM yönetimlerinin günlük kurdan kira dayatmasına karşı acil olarak yasal düzenleme yapılmasını istedi. 

BMD’nin düzenlediği Yurt Dışı Açılım (YDA) toplantısında dövizle kira konusunu değerlendiren Sinan Öncel şu açıklamalarda bulundu

SEPET KUR 3 YILDA YÜZDE 70 ARTARAK 2,70 TL’DEN 4,61 TL’YE ÇIKTI

“Hesap çok basit. Türkiye’deki AVM’lerde 12 milyon metrekare kiralanabilir alan var. Perakendeci bu alanın yüzde 35’i, yani 4,2 milyon metrekaresi için günlük kur üzerinden kira ödüyor. En düşük metrekare kira bedeli olan 30 dolar / avro sepeti üzerinden hesaplarsak 3 yılda kira maliyetlerimiz yüzde 70 arttı. 2015’te 4,1 milyar TL olan yıllık maliyetimiz bugün 7 milyar TL’ye dayandı. Günlük kurda ısrar eden AVM’lere bu yıl fazladan en az 3 milyar TL fazladan ödeme yapacağız. Bu rakamla 10 bin mağaza açabilir veya 5 bin TL brüt maaşla bir yıl boyunca 54 bin kişiyi istihdam edebilirdik. 

Önümüzdeki dönemde maliyetin çok daha ağırlaşacağından endişeliyiz. Çünkü ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları ve tırmanan Rusya – ABD geriliminin dövizi yıl sonunda  nerelere taşıyacağını bilemiyoruz, devletimizden piyasa kuralları içinde mutlaka bir yasal düzenleme bekliyoruz. Öte yandan, bölgemizde yaşanan sıkıntılar karşısında markalarımıza destek veren, hiçbir mazerete sığınmayıp anlayış gösteren ve kuru düşük tutan AVM’lere de teşekkür ediyoruz.” 

Dövizle kiralamaya BMD olarak defalarca dikkat çektiklerini hatırlatan Sinan Öncel, sözlerini şöyle sürdürdü: 

AYD BAŞKANIN AÇIKLAMASI ‘AKIL DIŞI’ VE ‘KARA MİZAH’ ÖRNEĞİ

“2011’deki başkanımız Yılmaz Yılmaz basın toplantısı düzenleyerek dolarizasyonun ekonomimiz için yarattığı risklerin altını çizmişti. Aradan 7 yıl geçti. Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü, geçen hafta ‘10 yıl sonra TL’ye geçebiliriz’ açıklamasını yaptı. Kamuoyunu derinliksiz sözde araştırmalarla yanlış bilgilendiren Belgü’nün bu ‘akıl dışı’ önerisini biz ‘kara mizah’ örneği olarak değerlendiriyoruz. 

Konuyu Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) çatısı altında müzakere çağrımıza hiç cevap alamadık. Bizim bu konuda daha önce de kamuoyu ile paylaştığımız önerilerimiz hâlâ geçerliliğini koruyor.”

DÖVİZLE KİRA SORUNUNA KALICI ÇÖZÜM İÇİN 6 MADDELİK TEKLİF

Sinan Öncel, dövizle kira sorununa çözüm önerilerini şöyle sıraladı: 
1- Günün piyasa gerçekleriyle uyuşmayan kira sözleşmeleri en kısa zamanda yenilenmeli. 

2- İsteyen kirasını yine dövizle ödeyebilir ancak yeni projelerde markalara mutlaka TL seçeneği sunulmalı. 

3- Dövizle borçlanmada olduğu gibi dövizle kiralamaya da sınırlama getirilmeli. 

4- Yasal mevzuat markalarımızı döviz kuruna esir etmeyecek şekilde güncellenmeli. 

5- Perakendeci zarar eden mağazadan üç ay önceden haber verme koşulu ile cezasız bir şekilde çıkabilmeli. Ülkemizde pek çok AVM’de uygulanan ‘kazan – kazan’ formülü ve ‘ciro kirası’ uygulaması yaygınlaştırılmalı.

YILMAZ YILMAZ: DOLARİZASYON PERAKENDEYE OLDUĞU KADAR VATANDAŞA DA ZARAR VERİYOR  

YDA toplantısında konuşan BMD eski başkanlarından Koton Yönetim Kurulu Başkanı Yılmaz Yılmaz da, dövize dayalı ticaret ve kiralama sisteminin piyasaların dengesini bozacak bir etkiye sahip olduğunu belirterek borçların ve kiraların döviz, gelirlerin ise TL cinsinden olmasının perakende sektöründe açık pozisyon yarattığını belirtti. Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü:  

“Dolarizasyon Türkiye’ye ve perakendeye olduğu kadar vatandaşa da zarar veriyor. Bir yandan ‘markalaşma ve yüksek katma değerli üretim’ denirken diğer taraftan moda perakendecileri ve markalar günlük kurdan kesilen kira faturaları yüzünden ilave külfetlerle karşılaşıyorlar. Mevcut tablo, markalarımızın gelişimini, modern perakendeye geçişi, rekabet gücünü, İstanbul'un alışveriş ve moda merkezi olma iddialarını olumsuz etkiliyor. Yaşadığımız tüm sıkıntılara rağmen, markalarımız gerek yurt içinde gerekse yurt dışında çok başarılı bir performans sergiliyor. Yurt içinde artan maliyetler nedeniyle bütün yumurtaları aynı sepete koymak istemeyen markalarımız son dönemde yurt dışı arayışlarına hızlandırdılar. Biz de bugün kendi birikimlerimizi ve deneyimlerimizi paylaşmak için buradayız.” 

Yılmaz Yılmaz, perakende sektöründe maliyetleri arttıran en önemli kalemlerden birini oluşturan kira konusunda kalıcı çözüm için mevzuatta değişiklik yapılması gerektiğini sözlerine ekledi.