Başbakan'ın ekonomik suikast sözlerine iş dünyası ne dedi?

Başbakan Erdoğan, yaşananları ‘ekonomik suikast’ sözleriyle özetledi ve komployu başlıklar halinde sıraladı. Biz bunlardan sadece 6’sından söz edelim: ? 3’üncü havalimanı ihalesi ? 3. köprünün yapımı ? Borsanın 93 bin endeksle cumhuriyet tarihi rekoru kırması ? Faizin yüzde 4.6’ya düşüşü ? Peşi sıra gelen not artırımları ? IMF borcunun kapatılması…” 

DÜNYANIN HIZLI BALIĞI OLDUK

Hafızayı tazeleyelim… 2013 başında ülke önemli adımlar için harekete geçti. Nükleer santral imzaları atıldı, üçüncü havalimanı yüzde 100 bir Türk konsorsiyuma ihale edildi. Kanal İstanbul için çalışmalar başladı. Dünya krizle boğuşurken Türkiye pazar çeşitlendirmesine gitti ve ‘küçük balık büyük balığı yutar’ söylemini ‘hızlı balık yavaş balığı yutar’ şekliyle tüm dünyanın belleğine kazımaya başladı. 

ÇÖZÜM SÜRECİ - YATIRIM İKLİMİ...

Geçen bahardan bu yana ne değişti? Doğuda çözüm süreciyle ilgili kararlı duruş öne çıktı. Şehit cenazelerinin yerini, yatırım haberleri alır oldu. Geçmişin ‘kırmızı çizgisi’ Kuzey Irak, Türk şirketlerinin yeni oyun alanı haline dönüştü. Bankacılıktan turizme, petrol-enerji’den perakendeye kadar tüm sektörler Kuzey Irak ekonomisinin baş aktörleri haline geldi. 

KUZEY IRAK’IN EN BÜYÜĞÜ TÜRKLER

Burada küçük bir hatırlatma… Bölgenin en büyük petrol şirketi ne ABD’li ne de İngiliz… Şu an orada 9 petrol sahasında üretim-arama yapan Türk şirketi Genel Energy… Yani Kuzey Irak’ın petrolünü Türkler çıkarıyor. Milli petrol şirketimiz TPAO’nun da tek başına veya ortaklıklar yoluyla bölgede ciddi çalışmaları var… 

‘DİYARBAKIR İMZASI’ RAHATSIZ ETTİ

Exxon ve Shell gibi dünya devleri de pastadaki büyük dilimi alma yarışında. ABD ise Kuzey Irak petrolleri üzerindeki bu Türk hakimiyetinden rahatsız… Enerji çevrelerinde Erdoğan ile Barzani arasındaki yakınlaşmanın ABD ve İngilizleri rahatsız ettiği sıkça dile getirilmeye başlandı. Kerkük’ten Türkiye’ye petrol akışı için atılan ‘Diyarbakır imzaları’ ise enerji baronlarının keyfini kaçırdı. 

HALKBANK BU İŞİN NERESİNDE?

İşin ucu burada Halkbank’a da dokunuyor… ABD, petrol parasının bir Amerikan bankası üzerinden paylaştırılmasında ısrarcı. Bahsettiğimiz rakam yıllık 50 milyar dolar… Bu paranın bir Türk bankasında toplanmasını istemeyen ABD finans lobisi şimdilik maçı 1-0 önde götürüyor… 

AV MEVSİMİ BAŞLADI

Bugün yolsuzluk-rüşvet iddialarına kurban edilmek istenen ekonomiye bakıp da biraz düşününce insanın aklına Cem Yılmaz’ın Av Mevsimi filmindeki o güzel repliği geliyor; “Bakış açını değiştir!”

‘SIFIR FAİZ OLUR MU? DERKEN, ÇİFT HANE YENİDEN GÜNDEMDE

“Ekonomik suikast” sözünü rakamlarla açalım: Türk borsası, yılın ilk yarısına kadar dünyadaki negatif ortamdan ayrıştı. Borsa 93 binli seviyelere fırladı. . Benzer hava faiz cephesinde de yaşanıyordu. Yine cumhuriyet tarihinin en düşük seviyesine gerileyen gösterge tahvilin faizi yüzde 4,6’ya geriledi. Analistler bir yandan borsa 100 bine çıkar mı sorularına muhatap oluyor,  diğer yandan da “Sıfır faize mi gidiyoruz” yorumları yapıyordu. Sokaktaki algının aksine faiz düşüşü banka kârlarını ‘olumlu’ etkiler. Sağlam mali yapı ve faiz ortamının etkisi Türk bankalarının elini güçlendirdi, kârlar arttı. Özel sektörün krediye ulaşımının da önü böylece açılmış oldu. 

BORSADAKİ ERİME 70 MİLYAR TL'YE PATLADI, ŞİMDİLİK!

Borsadaki Türk şirketlerinin değeri, 16 Aralık kapanışından bugüne kadar 70 milyar lira eridi. Borsadaki toplam düşüş yüzde 13’ü aştı. Şirketlerin erimesi bir yana borsaya 1.000 TL’lik yatırım yapan bir vatandaşın parası 10 günde 860 TL’ye indi. 

BORÇ, BİR HAFTA 13 MİLYAR ARTTI

DOLAR 16 Aralık’ta 2.02 seviyesinden dün itibarıyla 2.14 seviyesine fırladı. Bu yükseliş Türk şirketlerinin döviz borçlarını patlattı. Bugün Türk özel sektörünün 160 milyar dolara yakın döviz açığı olduğundan söz ediliyor. TL cinsinden bir hafta önce 323 milyar TL olan döviz borcu, 342 milyar TL’ye yükseldi. Yani Türk şirketleri, döviz yüzünden 1 haftada 19 milyar lira gibi büyük bir zarar yazmış durumdalar...

ÜÇ KALEMDEN 102 MİLYAR TL

- Dövizdeki yükselişin özel sektör borçları yanında bir de hane halkı etkisi var. Elpenden merpene aldığımız her şeyi üretmek için enerjiye ihtiyaç duyuyoruz. Türkiye’nin enerji faturası da dolar üzerinden fiyatlanıyor. Dolardaki her yükseliş, maliyetler üzerinde baskı yaratıyor. Yine son bir hafta içinde kurdaki artış bugünkü fiyatlarla Türkiye ekonomisine 13 milyar dolar ek yük bindiriyor. Sadece bu borsa+özel sektörün açığı+enerji maliyetleri hesapladığımızda birileri halkın cebinden bir haftada 102 milyar TL çalmış görünüyor.

DOLAYLI ZARAR 150 MİLYAR TL

- Buna çift haneye yaklaşan faizdeki yükselişi, 5 TL’ye yükselen benzindeki faturayı da eklediğimizde ekonomiye dolaylı etki 150 milyar TL’ye yaklaşıyor.

İŞ DÜNYASI NE DİYOR?

Farkındayız, bu işin üstesinden geliriz

İbrahim Aydemir/ Doğu Anadolu Sanayici ve İş adamları Derneği:  Başbakanımızın dile getirdiği her şeye katılıyoruz. Son ekonomik parametrelerin izlediği seyir de bunu doğruyor. Dış ittirme olduğunu biz de görüyoruz. Herşeyin farkındayız. Yolsuzluk bunun arkasındaki bir paravan. Bu sürecin bir an önce atlatılmasını istiyoruz. Dirayetli liderlik bu işin üstesinden gelecektir.

‘Türkiye markası’ birilerini rahatsız etti

İbrahim Çeçen / Çeçen İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı: Sayın Başbakanımızdaki bilgiler tabii ki bizde mevcut değil. Başbakanımız ekonomik suikastten bahsediyorsa mutlaka, bizden daha derin bilgilere sahiptir. Yaşananları izliyoruz. Ancak tabii ki Türkiye’nin bölgede büyümesini, gelişmesini ve bölgede sözü geçer konumda olmasını istemeyen dış mihraklar var.

Faturayı Türk milleti ödesin istiyorlar!

Mehmet Cengiz/ Cengiz İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı: Sonucunda bütün Türk milletinin zararlı çıkacağı bir durum söz konusu. Türkiye üzerinde oyunlar oynanıyor. Başbakan’ın da dediği gibi bu bir ‘ekonomik suikast’. Bunda anlaşılmayacak bir şey yok. Güçlenen, bölge liderliğine soyunan Türkiye’den rahatsızlık duyanlar var. 

Üzücü olaylar yaşanıyor

Ahmet Nazif Zorlu / Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı: Üzücü olaylar yaşanıyor. Türkiye’nin üzerinde her zaman oyun oynanmıştır. 

(Tarih: Mayıs 2013 Ali Babacan, IMF borcunun son taksidini gönderiyor...)

M. Ali Ergün/Akşam