Binalar hem yeşil hemde akıllı olmalı!

Habertürk Gazetesi yazarlarından Mimar Esin TÜMER, bugünki köşesinde ''Binada akıl konforda gizli (değil) başlıklı yazısını yayınladı. 

Konfora karşı değiliz, lâkin 'Binada Akıl'ı konfora indirgersek buradan yukarı çıkmamız çok zor olacak. Bir binadan beklenen akıl, en uygun malzeme ile yere yöne uygun tasarım ve üretiminden başlayıp, işletme aşamasında fosil kaynaklı enerjiyi en az tüketerek, kullanıcısına minimum maliyet maksimum etkinlik sunmasında gizlidir. Teknoloji bina ilişkisi dünyanın Batısında "Konfor" koşullarını yükseltmek için geliştirilirken, Doğusunda "Hayatta kalmak" üzerine odaklanır.

İLERİ TEKNOLOJİ İLE TANIŞMA
Şayet Akıllı Bina yapıyoruz diyorsanız hangi tip olduğunu da söylemeniz gerekiyor, keza derdimiz "en"ler içinde yaşamak değil, işin önce pazarlama kısmı gelince kavramların içi boşalıyor. Tabii ki konfor, kolaylaştırma bağlamında çok önemli lâkin ayakta durmaktan aciz binalara akıllı sıfatı yapıştırmak da ayıp oluyor!
İleri teknolojinin mimariye yansıması ile Batı "High Tech" akımıyla tanıştı ve ilk örneklerini 1986 yılında inşa edilen Loyd's of London binası ile verdi. Londra'da inşa edilen bu ofis binasında iç mekânda kullanılan temiz havanın, nispeten ısınmış tavan kotundan alınarak, çift katmanlı kabuk arasına üflenmesi ile elde edilen yalıtım katmanı, dış ortam iklim koşullarına göre kontrollü açılıp kapanan camlar, iç mekânda bir kaplama yapılmadan açık biçimde bırakılan brüt beton kolonlar ve kaset tavan sisteminin gündüz ısıtılan ofisler için sıcak havayı, yazın serin havayı tutmak üzere 24 saatlik periyotlar çerçevesinde ısıl kütle görevi görmesi gibi döneminin sınırlarını zorlayan özellikleri bulunuyordu. Tüm mekanik elektrik gibi servis veren sistemlerin binanın dışına alındığı, içi dışına çıkmış bu bina, teknoloji şovu olarak görülse de dönemi için "akla" dair pek çok unsuru taşımaktaydı.

DOĞUDA ZORUNLULUK
Doğu aynı yıllarda Honk Honk'ta Shangai Bank ile bu akımdan nasibini alıyor ama aynı zamanda "Biyoklimatik" binalar tasarlamak üzere temeller atılıyordu. Çünkü iklim son derece sıcak ve nemli olup binaların soğutma için harcadığı enerjiye çözüm arayışı ana sorundu. İklimin ağır koşulları ile mücadele eden Doğu, hayatı kolaylaştırmaktan önce enerjiyi doğru kullanma yönünde çabalamıştır. Yeşil bahçelerin yüksek bloklara taşınması, dikey yeşil duvarlar, otomasyona bağlı açılıp kapanan dış kabuk ile "akıl" sürdürülebilirlik yönünde gelişti.

YEŞİL İLE AKIL BİR ARADA OLMALI!
Günümüzde akıllı bina olarak tanımlanan yapılarımız 1986 yılının en geri örneklerinden hangilerini taşıyor? Yeşil Bina, Yeşil Enerji konuları binadaki akıldan koparıldı. Tamam en azından yeşil’ bina sertifikaları ile bir disiplin sağlanıyor. Lâkin mevzuat olarak bakıldığında hem yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, hem kayıp kaçaklar, hem de akıllı bina olma yönünde çok yolumuz var. Bir bina içinde yaşayanların kullanacağı enerjiyi üreten, atıkları ayrıştırabilen, elektrikli tüm sistemleri, mekanik tüm sistemleri ve bunlarla ilintili yapı bileşenlerini (açılır camlar gibi) otomasyona bağlı olarak kontrol ve kumanda eden sistemler var ise o binada akıldan bahsedebiliriz. Bir güvenlik paneli ile evi akıllı ilan etmek 1989'da bile yoktu. Akıl çağın gereklerini yerine getiren yaşam alanları sunmaktan geçer.