Çin ekonomisinde Evergrande tehlikesi!

Çin’in en büyük şirketlerinden ve inşaat sektöründe dünyanın en büyük yatırımcılarından olan şirketler grubu Evergrande, geçen ay vadesi gelen yurt dışı borç tahvillerinin faizini ödeyemedi. Milliyet'te yer alan habere göre; grup, yurtdışındaki yatırımcılara 23 Eylül’de vadesi gelen borç tahvilleri için 35,9 milyon dolar faiz ödeyebilirken 83,5 milyon dolarlık faiz ödemesini gerçekleştirmedi. Şirket, ek olarak 29 Eylül’de vadesi dolan Mart 2024 tarih ve yüzde 9,5 faiz getirili dolara endeksli tahviller için yapması gereken 47,5 milyon dolarlık faiz ödemesini de henüz yapmadı. 

Borcun ödenmesi için verilen 30 günlük “hoşgörü süresi” her iki ödeme için de sürdüğünden şirket henüz borçları için temerrüde düşmedi. Yaklaşık 20 milyar dolar yurt dışı borcu olan şirketin, gelecek ay da dolara endeksli borç tahvillerinin 162,38 milyon dolarlık faiz borcunu ödemesi gerekiyor. Bu büyüklükteki bir şirketin az boyuttaki dış faiz ödemelerinde dahi sıkıntı yaşaması daha geniş ölçekli bir borç krizinin an meselesi olduğu yorumlanıyor. 

Şirketin Çin’in GSYH’nin yüzde 2’si kadar borcu var

Toplam borçları 300 milyar doları geçen şirketin, Çin’in gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yaklaşık yüzde 2’sine gelen bir borca sahip.

İş insanı Şu Ciayin tarafından 1996’da Hıngda Grup adıyla Çin’in güneyindeki Guangcou şehrinde kurulan şirket, ülkedeki hızlı kentleşmeyle kısa zamanda dünyanın en büyük inşaat ve emlak şirketlerinden biri oldu.

2009 senesinde Hong Kong Borsası’ndaki halka arzında 722 milyon dolar yatırım toplayan şirket, 2018’de inşaat sektöründe dünyanın en çok gelir kazanan şirketlerinden biri oldu.

Çin genelinde 280’den fazla şehirde 1300’den fazla inşaat projesi hayata geçiren şirket, 120 binden fazla çalışana istihdam sağlıyor.

Ana faaliyet kolu inşaat olan şirketin ek olarak varlık yönetiminden elektrikli araç üretimine, tema parklarından yiyecek içecek markalarına kadar farklı alanlarda da yatırımlara sahip. 

Şirket ayrıca ülkenin en başarılı futbol kulüplerinden biri olan Guangzhou FC’nin sahibi konumunda bulunuyor. Çöküşü, inşaat ve finans sektöründe şok yaratabilir. Yılda yaklaşık 600 bin konut inşa eden şirket, Çin’de konut arzının önemli bir bölümünü karşılıyor. Ev sahibi olmak isteyen veya emlak vergilerinin olmadığı ülkede yatırım olarak değerlendirmek isteyen çok sayıda Çinlinin krediyle konut satın aldığı şirketin batmasının çok sayıda mudi yaratabileceği tahmin ediliyor. 

Evergrande, 120 bin çalışanının yanında, projeleri aracılığıyla inşaat sektöründeki müteahhitlik ve mimarlık hizmetleri veren malzeme tedarik eden çok sayıda alt yükleniciye de iş imkanı veriyor

Analistler bu boyutta bir şirketin batmasının inşaat sektöründe küçültmeye konut arzının azalmasına ve istihdam kaybına yol açacağı uyarısını yapıyor.

“Çin’in Lehman Brothers”ı olabilir"

Öte yandan, Çin’de 171 banka ve 121 finans kurumuna borcu bulunan grubun ödeme sıkıntısına düşmesinin ülke genelinde kredi sıkışmasına yol açabileceğinden kaygılanıyor. 

Analistlere göre grubun iflas etmesi, Batı’da 2008 finans krizini tetikleyen, ABD’li yatırım bankası Lehman Brothers’ın çöküşüne benzer bir etki yaratabilir.

Çin hükümeti ve düzenleyici kurumlar, gruba devlet destekli bir kurtarma yardımı yapılacağına dair sinyal vermedi. Hükümetin inşaat ve emlak sektöründeki sağlıksız büyümeyi engellemek için 2021 senesi başında bankaların ve finans kuruluşlarının sektöre verdiği kredilere oran sınırlaması getirmesi, Evergrande’nin borçlarını çevirmekte sıkıntı yaşamasını  tetikleyen en önemli etken olarak görülüyor.

Pekin yönetimi, yaptığı ufak çaplı müdahale ve borçlularla anlaşmalar ile şirketin temerrüde düşmesini engellemek için çalışıyor. 

Çin Merkez Bankası ve Çin Bankacılık ve Sigortacılık Düzenleme Komisyonu, dün ülkenin en büyük 24 bankasının temsilcileriyle gerçekleştirdikleri toplantıda, “finans kuruluşlarının ve yerel hükümetlerin emlak sektörünün sağlıklı büyümesinin sağlanması ve tüketici çıkarlarının korunması için ortak çaba göstermesi gerektiği” mesajını verdi.

Düzenleyiciler ayrıca emlak sektöründe piyasa istikrarını sağlamak ve spekülasyonu önlemek için politikalarda ihtiyat ve tutarlılığı sürdüreceklerine vurgu yaptı. Pekin yönetiminin kurtarma yardımıyla krize doğrudan müdahale etmesi pek mümkün olmasa da olası bir çöküşün yaratabileceği sosyal tepkilere nasıl tepki vereceği henüz bilinmiyor. 

Sosyal medyada organize olan borçlular, mudiler ve tedarikçiler, şirketin Şıncın kentindeki merkezinde ve diğer bürolarında protesto gösterileri gerçekleştirdi. Protestocuların sosyal medya platformu WeChat’te kurdukları tartışma gruplarının engellendiği bildirildi.

Hükümetin attığı adımlar

Hükümet, kamuya ait şirketlerin ve kamu destekli inşaat firmalarının Evergrande’nin borç yükümlülüklerine karşılık bazı varlıklarını satın almaya teşvik ederek iç borç risklerini düşürmeye çalışıyor. 

Evergrande, 29 Eylül’de yaptığı açıklamada, Liaoning eyaletinde ortağı olduğu Şıncing Bankası’ndaki hisselerini yaklaşık 10 milyar yuana (1,5 milyar dolar) kamuya ait bir varlık yönetim şirketine sattığını açıkladı. 

Aynı zamanda Evergrande’nin en büyük yatırımcılarından olan banka, tüm gelirin şirketin kredi borçlarının kapatılması için kullanılacağını dile getirdi. 

Diğer yandan Çin Merkez Bankasının piyasaya sağladığı likidite sayesinde şirket 23 Eylül’de, 2025 vadeli yurt içi tahvillerden kaynaklanan faiz borcunu, “borçlularla yapılan özel müzakerelerle” ödedi. 

Evergrande’nin borç krizinin inşaat ve konut sektörünü, finans piyasalarını ve ekonominin genelini nasıl etkileyeceği önümüzdeki aylarda atılacak bu türden adımlara bağlı olacak.

Evergrande krizi piyasaları nasıl etkileyecek?

Evergrande batarsa 1,5 milyon konut alıcısı olumsuz etkilenir!