Değer artış kazancı vergi rehberi!

Değer artış kazancı vergi rehberi!

Gayrimenkullerin elden çıkarılmasından elde edilen değer artış kazancının olması halinde, bazı kıstaslar göz önünde bulundurularak vergi ödemesi talep ediliyor. 

Verginin talep edilebilmesi için gayrimenkulün elde ediliş tarihi ve bir bedel karşılığı elde edilip edilmediği hususlar dikkate alınıyor.

Buna göre gerçek kişilerin ödedikleri bir bedel karşılığında edindikleri gayrimenkullerin iktisap tarihinden başlayarak beş sene içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar, değer artışı kazancı kapsamında gelir vergisine tabi tutuluyor.

Değer artış kazancı kapsamında yer alan mal ve haklar şu şekilde sıralanıyor.

* Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı, 

* Voli mahalleri ve dalyanlar, 

* Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar, 

* Gemi ve gemi payları ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları. 

Bu noktada üzerinde durulması gereken bir diğer husus ise şu şekilde karşımıza çıkıyor. Bedelsiz olarak ya da veraset yoluyla edinilen gayrimenkullerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar ile gayrimenkullerin iktisap tarihinden başlayarak beş yıldan fazla bir süre elde tutulduktan sonra elden çıkarılmasından doğan kazançlar vergilendirilmiyor.

Değer artış kazancında vergilendirilecek kazanç "Safi değer artışı" olarak tanımlanıyor. Değer artışında safi kazanç, elden çıkarma karşılığında alınan para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin tutarından aşağıdaki indirimlerin düşülmesi suretiyle bulunmaktadır.

Gayrimenkullerin elden çıkarılması sonucunda elde edilen değer artış kazancından indirilebilecek giderler; 

- Elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedeli,  

- Elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderler,

- Ödenen vergi ve harçlar. 

Yukarıda belirtilen maliyet bedelinin tespit edilemediği durumlarda maliyet bedeli yerine; Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek bedel esas alınıyor. Gayrimenkullerin elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumu’nca belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit ediliyor.

Gayrimenkullerin iktisap bedelinin tespiti 

Gayrimenkullerin elden çıkarılması halinde iktisap bedeli, elden çıkarılan gayrimenkullerin, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumu’nca belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit ediliyor.

2006 yılının Ocak ayından itibaren toptan eşya fiyat endeksi yerine, üretici fiyat endeksi yayımlanıyor. Bu nedenle 01.01.2006 tarihinden sonra yapılan endekslemelerde toptan eşya fiyat endeksi yerine, üretici fiyat endeksi dikkate alınıyor.

Devamlı olarak gayrimenkul alım satımı!

Gayrimenkul alım satım işinin devamlı yapılması durumunda elde edilen gelir değer artış kazancı olarak değil ticari kazanç olarak vergilendirilecektir.

Ticari bir organizasyon içerisinde yapılan satışlar, tek bir satış gerçekleştirilmiş dahi olsa, ticari kazanç olarak değerlendirilecek, ticari bir organizasyon olmaksızın birden fazla satış yapılmış ise satışın hangi amaçla yapıldığının tespit edilmesi gerekecektir.

Bu durumda kazanç sağlama amacıyla yapılan alımk satım işlemlerinin ticari kazanç kapsamında; şahsi ihtiyaç ya da servetim korunması amacıyla gerçekleştirilen alım-satım işlemlerinin ise değer artış kazancı kapsamında deperlendirilmesi gerekmektedir.

Aynı zamanda, bu kazançların bir ticari işletme tarafından elde edilmesi durumunda da elde edilen kazan. olarak vergilendirilecektir.

Satın alınan ve trampa suretiyle iktisap olunan arazinin iktisap tarihinden itibaren 5 yıl içinde parsellenerek bu müddet içinde veya daha sonraki yıllarda kısmen veya tamamen satılmasından elde edilen kazançlar olarak vergilendirilir.

Değer artış kazancından tapu harcı düşülür mü?