Depreme dayanıksız 7 milyon bina var!

Kentsel Dönüşüm Yasası kapsamında 14 milyon binanın incelenmesi gerekiyor. Bu 14 milyon binanın 7 milyonunun tamamı depreme dayanıksız ve yıkılması gerekiyor. Bursa Mühendis ve Mimar İşadamları Derneği'nin (BUMİAD) düzenlediği panelde bunlar tartışılırken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdür Yardımcısı Murat Oral'ın yanı sıra Uludağ Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Fakültesi, Bursa Büyükşehir Belediyesi ve ilgili akademik oda temsilcileri katıldı. 

Maliyeti 500 milyar TL

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdür Yardımcısı Murat Oral, 1975 yılı öncesine ait binaların olduğu ve 14 milyon konutun yüzde 20'sinin depreme yetersiz olduğu söyledi. Oral, kentsel dönüşüm kapsamında incelenmesi gereken 14 milyon konutun dönüşüm maliyetinin 500 milyar lira olacağını belirtti.

Bursa'da güncel rakamlara göre yaklaşık 700 bin bina bulunduğunu dile getiren Oral şunları dile getirdi:

Bu binalardan 200-250 binin yenilenmesi veya güçlendirilmesi gerekiyor. Bursa'nın yüzde 97'si birinci derece deprem bölgesinde yaşıyor. Türkiye'de dönüşümün iki koldan yürütülmesi planlanıyor; riskli alanlarda ve riskli alan harici riskli yapılarda. Dönüşümün 5-10-20 yıl arasında yapılacağı tahmin ediliyor. İstanbul, Kocaeli, Bursa ve  İzmir  gibi nüfus yoğunluğu fazla. Dönüşümde ilk olarak birinci derece deprem riski altındaki iller öncelikli olacak. Bu illerde de daha fazla risk taşıyan ilçeler daha öncelikli olacak. Bursa'da güneydeki ilçeler hariç tüm ilçeler riskli. Riskli alan olmayan yerlerdeki binalarda taranacak. Riskli yapıların tespiti ve 14 milyon binanın incelenmesinin 20 yıl süreceği tahmin ediliyor. Ama bizim bu kadar tahammülümüz yok. Süreyi kısaltmak için üniversite, ilgili kurumlarla iş birliği içinde hızlı tespit yöntemleri için çalışılıyor.

Depreme dayanıksız binaların tespitini bakanlık tarafından verilen lisans ile yapı denetim firmaları, belediyeler, üniversiteler gibi kurum ve kuruluşların yapacağını belirten Oral, yapılacak itirazlar için 7 kişilik komisyonun kurulacağını söyledi ve sözlerine şu şekilde devam etti:

Bursa gibi illerde ihtiyaca göre birden fazla komisyon kurulacak ve 3 Bakanlık görevlisi ile üniversiteden 4 öğretim görevlisi bu komisyonda yer alacak. Dönüşüm gelirleri için ise çevre cezalarının yüzde 50'si, 2B'den gelecek gelirin yüzde 90'ı, İller Bankası'nın faaliyetlerinden gelen gelirler ve kanun kapsamında öngörülen uygulamalar sonucu elde edilecek her türlü gelir ve hasılat ve gerektiği yerde genel bütçe devreye girecek.

Oral, mülk sahiplerinin binalarına risk tespitlerini kendi bütçelerinden yaptıracaklarını ifade ederken kendileri yaptırmadığı takdirde belediyelerin yapabileceğini açıkladı. Oral'ın bu konuda açıklamaları şu yönde oldu:

Eğer yaptırmazlarsa belediyeler kendileri yapacak. Bu kişilere daha sonra ev verilirken, kendileri tespit yaptırdılarsa hanelerinden düşülecek ve karlı çıkacaklar. Ayrıca işi yürüten idareye vatandaş itiraz edebilecek. İşin tıkanmadan yürümesi için 2/3 şartı getirildi. Anlaşmaya katılmayan 1/3'in hissesi, diğer 2/3'ye satın almaları yönünde teklif edilecek. Açık arttırmaya sunulacak. Alınmazlarsa bakanlık bunu kamulaştırabilecek.

Belediyelere ciddi görev

Belediyelerin sorumluluklarını alacağı dönüşüm projesi hakkında Oral şunları dile getirdi:

Bursa'da yürütemeyecek belediye yok. Teknik ekipleri ve ekipmanları yeterli kapasitede. Bakanlığın kendi başına yürütme ihtimali yok. Ama Türkiye'de kapasite olarak bu işi yapamayacak belediyeler var. İşte bu noktada Bakanlık veya  TOKİ  devreye girecek. Belediyeler aynı zamanda yıkım olmadan önce değer tespiti yapacaklar, evler verilirken buna göre hareket edilecek. Anlaşma şartı aranacak, anlaşma olmazsa yıkım olmayacak. Anlaşmaya varılan mülk sahiplerine kira yardımı veya stokta varsa konut verilecek. Anlaşma özendirilecek. Belediyeler tespitten sonra kentsel tasarım projesi yapacaklar. Belediyeler, tasarımların çağın gerektirdiği imar koşullarına uygun olup olmadığı yönünde bakanlıktan onay alacaklar.

Sabah