Dev yatırımlara '1915 Çanakkale Köprüsü' vizesi!
Ocak 2017'de ihale edilen 1915 Çanakkale Köprüsü'nde çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor. Sözcü Gazetesi köşe yazarlarından Çiğdem Toker bugünkü köşe yazısında Çanakkale Köprüsü'nün maliyeti ve yatırımlarını kaleme aldı.
Ocak 2017'de ihale edilen 1915 Çanakkale Köprüsü'nde çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor. Sözcü Gazetesi köşe yazarlarından Çiğdem Toker bugünkü köşe yazısında Çanakkale Köprüsü'nün maliyeti ve yatırımlarını kaleme aldı. İşte Toker'in o yazısı...
Yap İşlet Devret (YİD) modeliyle yaptırılan Çanakkale Köprüsü Ocak 2017'deihale edildi. O günkü haberlere bakarsanız, yatırım tutarının 10 milyar 354 milyon 576 bin 202 TL olarak açıklandığını görürsünüz.
Biz kısaca 10.3 milyar TL diyelim. Bu tutar, dört yıl öncesinin kurlarıyla 2.7 milyar ABD Doları'na karşılık geliyordu. (Ocak 2017 tarihinde bir dolar 3.8 TL'ydi.) Çanakkale Köprüsü yatırım tutarını ihale günü kurundan 2.7 milyar dolar olarak kabul ettiğimizde bugünkü yatırım tutarı, 21.6 milyar TL ediyor.
İhale edildiği tarihe göre, milli parayla yatırımı ikiye katlanmış bir projeden söz ediyoruz. Çanakkale Köprüsü'nün açılış yılı, Cumhuriyet'in 100. Yılı olan 2023 olarak duyurulmuştu. Takvim öne çekildi. Kuşkusuz bu, dövizle garanti verdikleri YİD projelerinin halka faturasını ustaca saklayarak sadece “eser yaratmakla” övünen iktidara, seçim öncesinde yarayacak bir hamle.
Öte yandan erken bitirme, asıl projeyi üstlenen şirketi kalkındıracak. YİD projelerinde, inşaatın erken bitmesi, o sürenin işletme süresine eklenmesi anlamına geliyor. Bu da yapıp işletecek olan şirketin gelirlerini arttıracak.
2033'E KADAR
Çanakkale Köprüsü'nde otomobil başına 15 Euro artı KDV'den günlük 45 bin araç garantisi verildiğini, ihale döneminde ve daha sonra sıklıkla gündeme getirdik. Günlük 45 bin araç, yıllık 16 milyon 425 bin araç demek. Bu garantiler, YİD Uygulama Sözleşmesi'ne göre köprü hizmete açıldığı zaman devreye girecek.
Limak-Daelim-SK-Yapı Merkezi ortaklığının (daha sonra Çanakkale Otoyol ve Köprüsü A.Ş adını aldı) ihaleyi kazandığı teklif, yapım süresi dahil 16 yıl 2 ay 12 gündü. Proje 2022 yılında açıldığında bu, dört ortaklı şirketin köprüyü en az 2033 yılına kadar işleteceği anlamına geliyor. İBB Meclis Üyesi Suat Sarı, dün Sözcü'de, Özlem Ermiş Beyhan imzalı haberde “Yeni kara delik Çanakkale köprüsü olacak” diyordu. Feribot işletmesini yapan GESTAŞ verilerine göre, bayramlar dahil yıllık taşınan araç sayısı 3.5 milyon'du.
Bu veri, devletin yılda 16 milyon 425 bin araç geçişi garanti ettiği düşünüldüğünde bütçenin nasıl rehin alınacağını bize bir kez daha gösteriyor.
Ama bu gerçekliğe karşı, köprü müteahhidinin farklı bir argümanı var. Geçtiğimiz yıl sonunda dört kadın gazeteci Limak Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Özdemir'in davetiyle Çanakkale Köprüsü inşaatını yerinde görerek bilgi almışlardı. Sevilay Yılman'ın Habertürk'teki (31 Aralık 2020) köşesinden aktarıyorum:
“Bu proje sadece bugün feribotlar ile sağlanan Lapseki-Gelibolu arasında araçların karayolu geçişlerinde rahatlık sağlamak için düşünülmüyor. Köprünün aynı zamanda Tekirdağ, Balıkesir gibi çevre illere otoyollar ile bağlanıp Avrupa/Asya arasında bambaşka bir güzergah oluşturması planlanıyor. Özellikle İstanbul'u transit geçecek araçlar için düşünülmüş bir proje bu. Yunanistan'dan ya da Bulgaristan'dan girip Güney Marmara, Ege veya İç Anadolu'ya taşımacılık yapanlar için hem hız hem de sürüş konforunda büyük bir olanak olarak görülüyor.
Bu argümanın garanti tutarları bakımından anlamlı olup olmadığını zaman gösterecek. Ama bugünden net görünen bir şey var ki, o da inşaatın hızlı ilerlediği. İlerleyen yatırım, sermaye artırımı olarak yansıyor. Yazıyı bitirirken konuya dair güncel bir bilgi: Dört ortaklı Çanakkale Otoyol ve Köprüsü A.Ş, geçen ay 200 milyon TL sermaye artırımına gitti. Şirket 4 milyar 275 milyon TL olan sermayeyi 4 milyar 475 milyon TL'ye çıkardı. Bundan önceki sermaye artırımı Kasım 2020'deydi.
