Devletleştirme ne demek? 10-09-2013

Devletleştirme ne demek?: Ticari, sınai, ulaştırma vs. gibi iktisadi kuruluşun devlet mülkiyetine geçirilmesine deniyor. Devletleştirme olabilmesi için, bu kuruluşun daha evvel özel teşebbüs elinde olması gerekiyor...

Devletleştirme ne demek?

Devletleştirme ne demek? sorusuna ticari, sınai, ulaştırma vs. gibi iktisadi kuruluşun devlet mülkiyetine geçirilmesi cevabı veriliyor. Devletleştirme olabilmesi için, bu kuruluşun daha evvel özel teşebbüs elinde olması gerekiyor. Devletleştirme ile millileştirme iki ayrı ekonomik ve hukuki terim olarak belirtiliyor.

Millileştirmede teşebbüsün sahibi yabancı bir kişi veya onların şirketleridir. Devletin kendisi veya vatandaşların bunu kendi mülkiyetlerine almaları millileştirme olarak ifade ediliyor.

Kamulaştırma ise özel mülkiyette bulunan gayri menkullerin devlet tarafından alınmasını ifade ediyor. Devletleştirme başlıca, rejim değişikliği sosyalizm, devletçilik gibi sebeplerle yapılıyor. Öte yandan özel kesimin karlı bir şekilde çalıştıramadığı, gerekli yatırımları gerçekleştiremediği temel endüstrilerle, birinci derecede kamu yararını ilgilendiren ulaştırma, haberleşme ve enerji tesisleri de, doğal tekel meydana getirebilecekleri için devlet mülkiyetine geçirilir.

Kamulaştırmada daima bir gayrimenkulün mülkiyetinin bir kamu tüzel kişisine geçmesi sözkonusu olduğu halde, devletleştirmede bir hizmetin özel teşebbüsün elinden alınarak bir kamu tüzel kişisi tarafından yerine getirilmesi söz konusudur.

1982 Anayasasının devletleştirme ile ilgili maddesi şöyledir:

"Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde devletleştirilebilir. Devletleştirme gerçek karşılığı üzerinden yapılır. Gerçek karşılığın hesaplanma tarzı ve usulleri kanunla düzenlenir"