Dijital paralara akın!

Yeni Şafak Gazetesi köşe yazarı Ahmet Ulusoy, bugünkü köşesinde dijital paralara olan talebi kaleme aldı.

İşte Ahmet Ulusoy'un 'Dünya dijital paraya koşuyor' başlıklı yazısı...

Dijital para birimi, toplumun paraya bakışını tamamıyla değiştirebilir. Dijital para banknot ve madeni paralar gibi fiziksel ortamda bulunmayan, yalnızca elektronik ortamda işlem yapılabilen para birimleri. 

Şu anda piyasada dolaşımda bulunan fiziksel para toplam para arzının yalnızca onda biri. Diğer para çeşitli banka mevduatlarında elektronik ortamlarda bulunuyor. Dijital parayı çoğu vatandaşın banka hesaplarında yer alan elektronik para biriminden ayıran özellik hiçbir zaman fiziksel bir varlık haline gelmemesi. 

Şu anda, bir ATM’ye gidip hesabınızdaki elektronik kayıtlı olan para fiziksel TL’ye dönüştürülebilir. Fakat dijital para birimi fiziksel bir biçim almaz. Her zaman bir bilgisayar ağında yer alır ve dijital yollarla değişitirilebilir. 

**

Bitcoin, Binance Coin, Tether, Cardano vb. değer depolayan ancak merkezi otoritelerce yönetimde olmayan (kripto) paralarla dijital para arasındaki en önemli fark ise dijital paraların arkasında merkez bankalarının bulunması olarak dikkat çekiyor. 

Merkez Bankası Dijital Para Birimi (CBDC) bir ülkenin merkez bankası tarafından sunulan ve denetlenen bir dijital paradır. 

Henüz hiçbir ulusal merkez bankası kendi dijital para birimi için harekete geçmemiş olsa da (Çin Yuan dijital parası için pilot uygulama başlattı), merkez bankalarının en az yüzde 80’i şu anda bu teknoloji için araştırmalarına başladı. 

Önce ülke içindeki parasal işlemlerde kullanılması düşünülen dijital paranın uzun vadeki kullanımında uluslararası ödeme aracı haline getirilmesi planlanıyor.

**

Akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar veya internet gibi teknolojiler kullanılarak parasal işlemler gerçekleştirilebiliyor.

Dijital para birimleri, geleneksel parada olduğu gibi, mal ve hizmet satın almak amacıyla ya da yalnızca sosyal ağ veya çevrimiçi oyunlarda değerlendirmek gibi belirli amaçlarla kullanılabiliyor.

**

Dijital para birimleri, klasik para birimleri ile karşılaştırıldığında birçok avantajı bulunuyor.

- Dijital para birimlerindeki ödemeler, herhangi bir aracı gereksinimi olmadan doğrudan işlem yapan taraflar arasında gerçekleştirildiğinden, işlemler genellikle anlık (hızlı) ve düşük maliyet gerektirir.

- Ulusal ve uluslararası döviz transfer işlemleri çok maliyetli oluyor. Dijital para ile bu transferler, daha hızlı ve daha az maliyetli şekilde gerçekleştirilebilir.

- Dijital para birimi ile işlemler haftanın 7 gününde ve 24 saatinde yapılabilir.

- Dijital para temelli elektronik işlemler, işlemlerde gerekli kayıt tutma ve şeffaflığı da birlikte doğurur. Her şey dijital ortama taşındığı için kâğıt, baskı, posta ve arşivleme maliyetleri de engellenmiş olur. Gereksiz iş yükü azalır, verimlilik yükselir, zamandan kazanılır, ticarete hız kazandırılır. Odalar dolusu klasörlenmiş fatura arşivleri ve saklama masrafları tarihe karışır.

- Dijital dünyadaki anlık ve otomatik veri kaydı ile hata oranı da en aza indirgenir, kaybolma durumları ile karşılaşılmaz, gerektiğinde eski evraklara saniyeler içerisinde erişilebilir. 

**

Dijital para sisteminin taşıdığı en önemli risklerden biri yazılımlarının güvenliğine ilişkin riskler. Uluslararası Para Fonu (IMF) Ekim 2020'de yayımlanan bir raporunda, gerekli yasal düzenlemeleri bulunmayan Merkez Bankası Dijital Para Sistemleri’nin (CBDC) yasa dışı finansmana neden olacağından ve yerel makamların sermaye akışlarını kontrol etmesini zorlaştıracağından endişe duyulduğu ifade edilmiş. 

Rapor ayrıca, yeterli güvenlik tedbirleri bulunmadan dijital paraların ortaya çıkmasının merkez bankalarının etkinliğinin de azalmasına neden olabileceğini dile getiriyor. 

Can alıcı uyarıyı ise para politikalarında meydana gelecek bir zafiyetin para birimlerini istikrarsızlığa sürükleyebileceği endişesini duyduklarını söyleyerek yapıyor. 

**

D-8 ülkeleri kapsamında ortak dijital paraya geçiş sürecine hız kazandırılması gerektiği, böylece Türkiye ve diğer ülkelerin dolar bağımlılığının düşürülebileceği ve ticari işlem finansmanının kolaylaşacağı belirtilmeli.

Kripto para soruşturmasında 17 şüpheli için 10 bin 888 yıl hapis istemi! 

Kripto paralar daha çok insanı mağdur edecek!