Eminönü'nde asırlık Liman Han çökmek üzere!

İstanbul'un bir dönem önemli ticaret merkezlerinden biri olan Eminönü'ndeki Liman Han çökme riski altında Yalıköşk Caddesi üzerinde bulunan 111 yıllık tarihi tescilli yapı denize doğru artan eğimiyle bölgede ciddi tehlike yaratıyor. 

Hürriyet Gazetesi'nde yer alan habere göre, 1907 yılında o dönem sarayın baş mimarı olan Vedat Tek tarafından yaptırılan han birinci ulusal akım mimari özelliklerini taşıyor. 1999 depreminde hasar gören yapı 2007 yılına kadar kısmen kullanıldı. Aynı zamanda 1'inci derece tarihi eser olan Liman Han 2009 yılında boşaltılmıştı. Bir dönem satılmasıyla da gündeme gelen yapı, denize doğru eğiliyor. 

Handaki eğimi ilk fark edenlerden biri olan Yüksek Mimar Hasan Kıvırcık, yapının mimari tarihiyle ilgili konuştu: Kıvırcık, “2007 senesinde ben içeri girdiğimde üst katlar kullanılmıyordu ancak alt katta bazı işletmeler vardı. O zaman hanın bekçisiyle konuşarak girmiştim hanın içine. İçeride çok hissedilmiyor gibi olsa da döşemelerin eğri olduğunu fark ettim. Hemen elimdeki kalemi han içine salladım attım ve eğime doğru yuvarlandığını gördüm. Bina gözle görülür değil, oturulmayacak düzeyde eğime doğru gitmişti. Şu an kaç derece eğim olduğunu bilmiyorum. Bunu ölçmek ve tehlikeyi tam olarak tespit etmek lazım. Benim tahminim 2-3 derece ama zaten binalarda 1 derecelik eğim bile çok önemlidir" açıklamasında bulundu.

Han çevresinde alınan güvenlik önlemlerinin de yeterli olmadığını ifade eden Kıvırcık, “Ben meslek hayatımda çeşitli restorasyonlar yapıyorum ve daha önce bu büyüklükte bir yapının düzeltildiğini henüz görmedim. Bunun yerinde düzeltileceğine çok emin değilim. Ama tabii her gün yeni tekniklerle bizim ummadığımız gelişmeler yaşanıyor'' diye konuştu.

Benzer eğimin 140 metre mesafedeki Hidayet Camii'nde de olduğunu vurgulayan Kıvırcık, şu şekilde konuştu: “Hidayet camiinde de çıplak gözle bakıldığında bir eğim göze çarpıyor. Burada restorasyon sırasında bu eğim hesap edilerek bazı güçlendirmeler yapılmıştır. Bir de bina çok küçük ölçekli bir bina. Kare planlı 2 katlı bir yapı. Bunun eğilerek yıkılma durumuna gelmesi oldukça zor. Ama Liman Han çok katlı ikisi farklı kütlelere sahip."

Söz konusu eğimlerin birkaç ayrı nedenden kaynaklanabileceğini belirten Jeofizik Mühendisi Ufuk Salcı, “Büyük bir ihtimalle, oturma sıvılaşma ile ilgili bir sorun var. O yüzden binalarda bir kayma söz konusu. Bir de onun öncesinde, öndeki binalar, oradaki yükler yıkılmış ve kaldırılmışsa o yüklerden dolayı da denize doğru bir hareket söz konusu olmuş olabilir. Hidayet Camii'nde olduğu gibi. Camide de aynı sorun var. Burada yapacağınız önlemler maddi olarak ciddi rakamlara mal olacaktır. Yapının tarihi özelliklerinin olduğu söyleniyor. Bu kapsamda restorasyon maliyetleri de artacaktır" dedi.

Salcı "Bildiğim kadarıyla oradaki binalar büyük oranda boş. Belki zemin katlarda dükkanlar vardır. Onların da bir an önce boşaltılması gerekir. Çünkü oradaki binalar için aynı tehlike söz konusu. Bunların yapıldığı yıl itibari ile bir çoğunun zemin etütleri yapılmamıştır. Oradaki binalar büyük tehlike altında. Zaten boşaltılma sebepleri de bu" şeklinde konuştu.

Sultanahmet, Ayasoyfa ve Topkapı Sarayı için bir tehdit oluşturmadığına değinen Salcı, “Çünkü onlar ana kayaçlar oturmuş yapılardır. Zemin sıvılaşması zaten alüvyon malzeme olan yerlerde olur. Eminönü de zaten denize 1-2 rakım olan bir yer. Şayet bir yer dolgu ise sorun orada başlıyor. Şu an için tehlike artıyor görülüyor. Binanın eğilmesi ne sürede devam ediyor bilemiyoruz ama bir gün bir anda yıkılabilir. Allah göstermesin bir 17 Ağustos depremi daha olsun istemiyoruz ama İstanbul'a çok yakın, düşük şiddetli bir depremde bile aniden yıkılabilir" ifadelerini kullandı.