'Emlak değerleme'de yeni dönem
Kamu kuruluşlarıyla bankalar kendi gayrimenkul değerleme şirketlerini kurabilecek.
`Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), yayınlandığı bir tebliğle kamu kuruluşlarıyla bankalara kendi gayrimenkul değerleme şirketlerini kurma şansı yarattı. Daha önce bu tür bir şirket kurmak için en az 5 değerleme uzmanını bünyesinde çalıştırması ve bunların iki tanesinin de şirketin yüzde 51 hissesine sahip olması koşulunu arayan yasa, banka ve kamu kuruluşlarını değerleme şirketi kurmaya uzak tutuyordu. Özellikle bankalar ve kamu kuruluşları, çoğunluk hissesi ve yönetim hakkı kendilerinde olmayan kuruluşlara dahil olmak istemiyorlardı. 2 yıl öncesinden başlayan bu düzenleme ile gayrimenkul değerleme işi 46 uzman bağımsız kuruluş tarafından yapılıyordu.
İlgili tebliğ çıkarken SPK özelikle lisanslı değerleme kurumlarının "Bağımsız ve tarafsızı" olmaları gerektiği üzerinde duruyordu. Ancak bugün yayınlanan ve yürürlüğe giren tebliğ ile durum tamamen değişmiş durumda. Bu tebliğ lisanslı şirketlerin sermayesinin % 51'inin iki sorumlu değerleme uzmanına ait olması şartını bankalar ve kamu kurumları için kaldırıyor. Artık kamu ve özeleştirme işlerini yapacak bir kamu değerleme şirketi ve her bankanın işlerini görebilecek değerleme şirketi yapılmasının önü bugün itibarıyla açılmış durumda.
YENİ DURUM REKABETE AYKIRI
Lisanslı Değerleme Şirketleri Birliği Derneği Başkanı Ali Çetin Önder, çıkarılan tebliğ ile kaldırılan yüzde 51 şartının hem banka hem de kamu kuruluşlarına spekülasyon şansı yaratacağına dikkat çekerek şunları söyledi: "Öncelikle bu değişiklik BDDK'nın "Değerleme Hizmetlerinin Alınmasına Dair Yönetmelik"ine aykırı. Global finans sistemi de bağımsızlığı ortadan kaldıran ve şaibeleri gündeme getirecek bu tür bir sistemi kabul etmeyecek ve uluslararası mortgage fonları bu kuruluşların raporlarına dayanarak fonlamaya gitmeyecektir. Bir de Rekabet Kurulu bu tebliğin uygulanmasını durduracaktır."
Türkiye'de SPK'dan izinli 46 değerleme şirketi bulunuyor. 40'a yakın değreleme şirketi de SPK'dan onay bekliyor.
Yapılan değişiklik kimlere yaradı?
SPK'nın yaptığı değişiklik Vakıf Ekspertiz ve TOKİ iştiraki GEDAŞ ile TSKB Gayrimenkul Değerleme şirketlerine yaradı. İkisi kamuya ait olan bu şirketler 1 Ağustos 2008 tarihinde dolan lisans sürelerine çare arıyorlardı. Ali Çetin Önder, konuyla ilgili SPK ile 1 yıldır görüştüklerini belirterek, şunları söyledi: "Biz Vakıf Ekspertiz ve GEDAŞ için bu değişikliğin yapılabileceğini ama bunun genelleştirilmemesini istemiştik. Fakat gelinen yerde bu hak her banka ve kamu kuruluşuna tanındı. Bu rekabete aykırı. Dernek olarak yasal itirazlarımızı yapacağız."
Teminat aşılabilir
YAPILAN değişiklikle bankalar isterlerse kredi vermek için uzlaştıkları bir kuruluşa, düşük değerli mülkleri teminat alarak, bu krediyi temin edebilecekler. Maliye'ye bağlı Milli Emlak gibi kuruluşlar, kura- cakları değerleme şirketine atayacakları iki yönetici üzerinden istedikleri gayrimenkulü istedikleri değerden göstererek, ihaleye çıkma şansı yakalayabilecekler.
Halil OKŞİT / Akşam