Enka İnşaat 250 milyon dolar yatırım yapacak!

Tara Ailesi’nin üçüncü kuşak temsilcisi MEHMET TARA, son 5 yıldır Enka’nın CEO’luk koltuğunda oturuyor. 60 yıl önce Şarık Tara ve Sadi Gülçelik’in enişte-kayınbirader kelimelerinin kısaltmasıyla kurdukları Enka gibi bir müteahhitlik devinde 2012 yılında henüz 29 yaşında icranın başına geçen Mehmet Tara, geçen 5 yıllık süreçte grubu kârlı büyümeye odakladı. İlk söyleşisini Capital’e veren ve grubun yeni dönem hedeflerini anlatan Mehmet Tara, 3,5 milyar dolar cirolu grubun bu yıl 250 milyon dolarlık yatırımla kârlılıkta çift haneli büyüme hedeflediğini söylüyor.

Türkiye'nin alt yapı ve müteahhitlik alanında ilk girişimlerinden biri olan Enka, üçüncü kuşağın yönetiminde kârlılığa odaklandı. 3,5 milyar dolar ciro, 50 şirket ve 30 bin çalışanlı dev grup, geçen yılı 589 milyon dolar kârla kapattı. Bu yıl 250 milyon dolar yatırım planlayan grupta hedef, kârlılıkta çift haneli büyüme.

1957 yılında ikisi de mühendis olan Şarık Tara ve Sadi Gülçelik’in enişte-kayınbirader kelimelerinin kısaltmasıyla kurdukları Enka, bugün üçüncü kuşağın yönetiminde yoluna devam ediyor. İş dünyasının duayen ismi Şarık Tara’nın onursal başkan, oğlu Sinan Tara’nın yönetim kurulu başkanı olduğu Enka Şirketler Grubu’nun CEO’luk koltuğu ise üçüncü kuşaktan Mehmet Tara’ya emanet. Enka’nın en bilinen yüzü olan Şarık Tara, 56 yaşında onursal başkanlık koltuğuna oturarak henüz 27 yaşındaki oğlu Sinan Tara’ya genel müdürlüğü bıraktı. 2012 yılında ise Enka'da yine genç bir isim olan Mehmet Tara, 29 yaşında görevi devralarak icranın başına geçti.

5 yıldır Enka’nın CEO’su olan Mehmet Tara, bu süre içinde grubun temkinli büyüdüğünü ifade ediyor. 30 bin çalışanlı grubun, ciroya değil kârlılığa odaklandığım aktaran Tara, 20l6’yı 589 milyon dolar kâr rakamıyla kapattıklarını anlatıyor. Bu yıl da yeni yatırımların devreye girmesiyle kârlılıkta yine çift haneli büyüme hedeflediklerini dile getiren Mehmet Tara, grubun yeni dönem hedeflerini ilk kez Capital’e anlattı...

•İnşaat ve taahhüt işleriyle öne çıkan Enka grubu açısından geçen yıl nasıl kapandı? Grup 2017 yılma nasıl bir ciro ile girdi?

¦Grubumuz geçen yıl 3,5 milyar dolar ciroya ulaştı. Fakat bizim açımızdan ciro tek başına çok önemli bir veri değil. Çünkü, inşaat öyle bir iş ki, çok büyük ciro yapabilirsiniz ama iyi hesap yapmadıysanız zarar da ediyor olabilirsiniz. O nedenle Enka olarak cirodan ziyade kârlılığa odaklı bir grubuz. Doğru işi bulup kâr etmek üzerine bütün eforumuzu harcıyoruz. Dolayısıyla 2016 yılına baktığımızda konsolide ciromuzda yaşadığımız daralmaya rağmen grubumuzun kârlılığını artırarak yılı istediğimiz seviyelerde kapattık.

•Kârlılığınız ne oldu?

¦Dolar bazında bakıldığında kârlılığımız 2015 yılma göre yüzde ll’in üzerinde artış göstererek 589 milyon dolar mertebesine ulaştı. İnşaat ve mühendislik segmentinde ise bu artış çok daha güçlü, yüzde 57 mertebesinde. Ama bu kadar yüksek artışta biraz da 2015 yılının sonucunun zayıf olmasının büyük etkisi var.

•Ciroda düşüş olduğunu ifade ettiniz. Bu düşüşü nasıl açıklamak gerekir?

¦Türkiye’de ciromuzdaki düşüşün ana nedeni, tabii doğalgaz fiyatlarıdır. Enerjinin ciromuzdaki payının yüzde 40 civarında olduğu düşünülürse, etkisi de negatif oldu.

•2017 yılı büyüme hedefiniz nedir?

¦Açıkçası inşaat ve mühendislik segmenti daima dış koşullara bağlı olduğu için tahmin edilmesi oldukça zor. Bu projelerin neredeyse çoğunun ihale tarihleri gerek işveren gerek katılımcı şirketlerin talepleri doğrultusunda ertelenebiliyor.

Aynı şey, verilen tekliflerin değerlendirilmesinde de ortaya çıkıyor. Projeye teklif veren rakiplerimizin teklifleri bilinmiyor, dolayısıyla değerleme sürecinin nasıl ve ne sürede sonuçlanacağı öngörülemiyor. Bu sürecin sonunda projeler kazanıldığında da işverenle anlaşmaların imzalanması ve inşaatçı tabiriyle projede ilk kazmanın vurulmasına kadar ciddi bir zaman geçebiliyor.

Dolayısıyla ilgilenilen projelerin hangilerinin bu yıl içinde kazanılacağı ve bunlardan hangilerinin ciro ve kârlılığa katkı sağlayacak konuma gelebileceğini öngörmek açıkçası çok kolay değil. Ancak kârlılık artışında geçen yılın üzerinde bir performans yakalamayı hedefliyoruz.

"ÇOCUKLUĞUMDAN BERİ ŞANTİYELERE GİDİYORUM"

ŞANTİYELERDEKİ ÇOCUK

Şarık Tara’nın torunu Sinan Tara’nın oğlu olup da işin içine çocukken girmemek mümkün mü? Suudi Arabistan'a henüz üç aylıkken ailecek gitmişiz ve uzunca bir süre orada kalmışız. Bunun dışında hem yurtiçi hem de yurtdışı projeler için yapılan seyahatlere çocukluktan beri katılmışımdır. Aynı şekilde oğlumda doğar doğmaz Moskova’ya geldi ve bir yıldan fazla orada kaldı, şimdi de zaman zaman benimle şantiyelere geliyor. Bu gerçekten insana bazı şeyleri daha erken yaşta düşünmeyi ve zamanla pişmesi gereken konuları erken yaşta içselleştirmeyi sağlıyor.

GENÇ YAŞTA CEO OLMAK

Herhalde bu konu genlerde yattığı için pek zorlanmadım, hem dedem hem de babam çok genç yaşta sorumluluk alarak büyük işler başardılar. Genel müdür olduktan sonra da ne zaman yardımlarına ve tecrübelerine ihtiyacım olsa yanımda oldular, hala da oluyorlar. Şimdi ben de onların açtığı yolu daha da ileriye götürmek, 30 bin kişiden fazla çalışanı olan bu grubu daha iyi yerlere taşımak ve paydaşlarımıza değer katmak için var gücümle çalışıyorum.

• Peki bulunduğunuz iş alanlarındaki yatırım gündemi nedir?

¦ Bizim yıllık ortalama 250 milyon dolarlık bir yatırım bütçemiz oluyor. 2017’nin ilk yarısında enerji sektöründe yaptığımız teknoloji yatırımı, yeni makina ve ekipman yatırımlarıyla gayrimenkul eki girişimlerimizin toplamı yaklaşık 250 milyon dolar seviyesine yaklaşacak. Rusya’da üç AVM ile 2020’ye kadar süren bir yenileme olacak.

Ayrıca enerjide Irak’ta devam eden müteahhitlik işlerinin yanı sıra Gürcistan’da enerji alanında bir ihale aldık.

Bir de grubun Çimtaş şirketi çok önemli. Çimtaş yapısal çelik, basınçlı kaplar, rüzgar kuleleri, proses borulaması gibi alanlarda üretim yapıyor. Bir rafinerinin bütün boruları bu şirket aracılığıyla Türkiye’de üretilebiliyor. Özel ve katma değerli üretimi olan bir şirket ve şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki Avustralya’dan Amerika’ya dek yapılan LNG tesislerinin proses borularının yarısı Türkiye’den gitmiştir. Biz bu alanda 50 milyon dolarlık bir boru fabrikası yatırım yaptık.

Türkiye’de olmayan dikişli boru fabrikasını temmuz ayında devreye almış olacağız. Ayrıca GE için gaz türbini parçaları üretiyoruz. Yakın gelecekte havacılık sektörü için de uçak motoru parçası üreteceğiz. Bu girişimle kilogram başına olan ihracat geliri 40 kat kadar artmış olacak. Böyle işlere odaklanmak gerektiğini düşünüyoruz ve katma değeri yüksek olan alanlar bizim hedefimizde.

•Türkiye’nin ilk alt yapı şirketlerinden biri olarak yurtdışında çok etkinsiniz. Son yıllarda ülke içindeki alt yapı ihalelerinde çok etkin değilsiniz? Bunu nasıl açıklamak gerekir?

¦Bizim yurtdışında kurulu bir düzenimiz var ve yurtdışına çok odaklandık. Neticede kimse bize ihaleye girmeyin demiyor. Hatta Marmaray, Üçüncü Köprü ve yeni havalimanı ihalelerine hazırlık yaptık ama girmedik. Bizim hesabımıza uymadı. Neticede bu bir hesap işi.

•Enka’nın gelirleri açısından yurtdışının payı nedir? Bu payda önümüzdeki dönemde nasıl bir değişim bekleniyor?

¦Biz geçmişten beri yurtdışı ağırlıklı çalışan bir firmayız. Bunda da kısa dönemde bir değişiklik beklemiyoruz. Grup olarak yurtdışında aktif olmaya devam edeceğiz. Enerji üretimi konusunda ise şimdilik sadece Türkiye’deyiz.

Ancak sözünü ettiğim gibi 2017 başında Norveçli ortağımızla Gürcistan’da yap-işlet modeli kapsamında toplam 433 megavat kapasitesi olan bir hidroelektrik santralinin yapım ve işletim ihalesini kazandık. Bunun santralin 2021 yılında devreye girmesiyle birlikte buradan da bir enerji geliri elde etmeye başlayacağız.

Gayrimenkul tarafında ise bugüne kadar sadece Rusya’da yatırımlarımız oldu. Farklı ülkeler için pazar araştırmalarımız oldu ancak henüz ikinci bir ülke ekleyemedik. Ticarette ise tamamıyla iç pazara yönelik faaliyet gösteriyoruz, yurtdışından inşaat makina ve ekipmanlarını ithal edip yurt içinde satışını yapıyoruz.

•Yurtdışında ve yurtiçinde yakın zamanda aldığınız veya hazırlandığınız ihaleler var mı?

¦Türkiye dışında ilgilendiğimiz enerji, petrol ve dogalgaz bağlantılı projeler, elçilik binaları, otoyol ve boru hattı gibi projeler var.

•Rusya’daki AVM’ler konusundaki yatırım girişiminizin yanı sıra hangi iş kollarında ne gibi projeleriniz devam ediyor?

¦Aslında Enka olarak Türkiye ile Rusya arasındaki fiili durumdan pek etkilenmedik. Eskiden müteahhitlik projelerimizin neredeyse yarısını Rusya’da yapıyorduk. Ancak, 2008’deki global kriz sonrası daha ziyade orta ve büyük boyutlu projelere yönelme kararımız doğrultusunda Rusya’nın devam eden işlerimizdeki payı çok düştü, daha çok kendi grup şirketimize alışveriş merkezi inşa ediyoruz. Dolayısıyla krizden beri başka kurumlara yaptığımız işlerin sayısı bir elin parmaklarını geçmez.

Kaldı ki uçak düşürme hadisesinden sonra, bazı şirketler beyaz listeye alındı ve devam eden işlerini bitirmelerine imkan tanındı. Biz de o listede olduğumuz için sadece yeni iş alınamaması noktasına gelindi. Neyse ki bu dönem geride kaldı. Bunun akabinde de Rus bir yatırımcının 150 milyon dolar mertebesinde bir ofis binası inşaatına başladık, şu anda ayrıca sonuçlanmasını beklediğimiz bir de enerji santral projesi var. Orada da payımız yaklaşık 250 milyon Euro mertebesinde.

•Gayrimenkulde de girişimleriniz var. Rusya’daki portföyünüz ne aşamada?

¦Rusya’da gayrimenkul sektöründe çok büyük bir oyuncuyuz. Sahip olduğumuz hem A tipi ofis alanı hem de alışveriş merkezlerimizin toplamı brüt 1 milyon 350 bin metrekareye ulaşıyor.

Son dönemde alışveriş merkezlerimizi yenileme yatırımlarımıza devam ediyoruz. İlk yaptığımız, eskiyen ve kiralanabilir alanı çok küçük olan üç tane AVM’nin yıkılarak kiralanabilir alanlarını 3-4 katına çıkarıyoruz, yeni ve modem kompleksler haline getiriyoruz.

Bu kapsamda ilki olarak Kuntsevo Alışveriş Merkezi’ni 2015 yılında 500 milyon dolar yatırımla tamamladık. Kashirskaya Alışveriş Merkezi ise halen inşa halinde ve 2018’de devreye alınacak. Ardından Maryina Roshcha Alışveriş Merkezini de yıkarak yapımına başlayacağız. O da 2020 yılında tamamlanacak. Bunun dışında da iki adet küçük ofis binasının inşasını dahil ettiğimizde gelecek 3-4 yıl içinde Rusya’da 750 milyon doların üzerinde bir yatırım planlıyoruz. Şu anda Rusya’da kira gelirlerimiz yaklaşık 350 milyon dolar civarında.

•Grubun enerji sektöründeki portföyü nedir? Enerjide nasıl bir yatırım hedefi var?

¦Türkiye’nin elektrik tüketiminin yüzde 12’sini karşılayabilecek toplam 4 bin 120 megavat kapasiteye sahip üç adet doğalgaz çevrim santraline sahibiz.

Enerji sektöründe yurtdışında da girişimlerimiz var. Gürcistan’da kazandığımız ihaleyle 2021 yılında 433 megavat kapasiteli hidroelektrik santralına da sahip olacağız. Endonezya’da da jeotermal enerji alanında 110 megavat kapasiteli bir projeyi de değerlendiriyoruz.

"DEDEM AGRESİF BABAM TEMKİNLİ"

DEDEM GİBİ MÜHENDİSLİK OKUDUM

Ben Cushing Academy’den 2002 yılında, Wentworth Institute of Technology’den ise 2006 yılında İnşaat Mühendisi olarak mezun oldum. Çalışma hayatıma Enka’da 2006 yılında Moskova’da saha mühendisi olarak başladım. Tabiri caizse çekirdekten başladım.

İnşaatın tozunu yutmadan buralara gelmek mümkün değil. Daha sonra proje müdür yardımcılığı, genel müdür yardımcılığı, Moskova projeleri ve yatırımlarından sorumlu yönetim kurulu üyeliği yaptım. 2012 yılından beri de İcra Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlük görevlerini yürütmekteyim.

DEDEDEN, BABADAN DERSLER

Her ikisinden de benzer bilgiler edindim. Bunlar işleri kaliteden ödün vermeden ve zamanından önce teslim etmek, gerekirse kârlılıktan ödün vererek kalitesiz iş teslim etmemek ve çevreye saygılı olmak herhalde ilk sayabileceklerim arasındadır. Bunların dışında ikisinin de farklı özelliklerini, olaylara bakış şekillerini görmek benim için çok büyük bir tecrübe oldu, olmaya da devam ediyor. Dedemin insan ilişkileri çok iyi ve dünyanın her yerinde yakın dostları var. Bu bakımdan çok etkileyicidir. Dedem daha agresiftir, babam ise daha temkinlidir. Ben ise aradayım sanırım. Sosyal tarafım dedeme benziyor diyebilirim.

•Enka şu an kaç ülkede? Yeni pazarlarla ilgileniyor musunuz?

¦15 ülkede yer alıyoruz. Tabii, özellikle Güney Asya ile ilgileniyoruz. Güney Amerika’da neler yapabileceğimize bakıyoruz.

•Fırsatı nerede görüyorsunuz? Hangi ülkeler öne çıkıyor?

¦En büyük fırsat iş yapmayı bildiğimiz ülkelerde. Rusya’da işler yavaş yavaş açılacak. Kuzey Afrika önemli. Balkanlar’da işleri takip ediyoruz. Bu dönemde öne çıkan Afrika ise çok yavaş tabii, iş hacmi beklediğimiz kadar büyük değil.

•Peki Enka gelecekte nerede olacak? Yeni işler, farklı sektörler olur mu?

¦Enka her zaman inşaat ve taahhüt segmentinde yer aldı. Bir tarafta bu kesinlikle devam edecek, bir taraftan da müteahhitliğini yaptığımız ve yap-işlet veya yap-işlet-devret şeklinde bir proje üstlenerek farklı sektörlerde görmeniz mümkün olabilir. Bunun dışında enerji, gayrimenkul yatırım ve yönetimi her zaman içinde olacağımız sektörler. Bu arada Türkiye’de ilk tasarım merkezi lisansını alan inşaat şirketiyiz. Bu kapsamda projelerin dizaynını da kendimiz yapıp daha önce yabancı şirketlere kaptırdığımız kârlı kısmı şirket bünyesinde tutmaya başladık. Bu merkezde 150 civarında mühendisin bulunduğu basit ve kombine çevrim santrallerinin bütün dizaynını gerçekleştirebilen ekibimiz var. Dizayn hizmetini farklı şirketlere de sunarak bu bölümü daha da büyütmeyi istiyoruz.

Bir de altı ay önce Enka Systems adında yeni kurduğumuz teknoloji şirketimiz var. Burada Enka’nın inhouse olarak geliştirdiği ve şirketin farklı fonksiyonlarının ihtiyacını karşılayan ve birbirleriyle entegre olarak çalışan yazılımlarımız var. Biz bunları büyük ölçekli ve çeşitli ülkelerde ve farklı lokasyonlarda operasyonlar yürüten şirketlerin yazılım ihtiyaçlarını gidermek yönünde pazarlamaya da başladık, şimdilerde ufak bir şirket ama şartlar da el verirse giderek büyütmeyi düşünebiliriz.

• Enka’nın CEO’luk görevini 5 yıldır yürütüyorsunuz. 5 yıl süresince grup hızlı mı büyüdü yoksa temkinli mi?

¦ Daha temkinli büyüyoruz. Dediğim gibi inşaat işinde hızlı büyürsünüz ama sonuçta zararla çıkma ihtimali yüksektir. Kârlı iş yapmak, kaliteli iş yapmak önemli. 

"NEW YORK'UN DÖNME DOLABI ÇİMTAŞ TESİSLERİNDE ÜRETİLİYOR"

Grup şirketlerinden Çimtaş’ın çok spesifik işlere imza attığını söyleyen Mehmet Tara, bu tür işlerin kendisine daha keyif verdiğini anlatıyor. Üstlendiklerin projelerin büyüklüğüne göre 250 ile 450 milyon dolar arasında ciro yapan Çimtaş’ın dünya çapında önemli projelere üretim yaptığını anlatan Mehmet Tara şunları söylüyor: “Mesela İzmit Köprüsü’nün bütün çeliği ve kulelerini biz yaptık. 600 metreyi aşan Mekke Saat Kulesi’nin çeliği de bizim tesislerimizde üretildi. Bu saat kulesinin çelik bölümünün montajını da biz yaptık.

Üstelik, İsviçre’den gelen saati de biz monte ettik. Bir diğer heyecan verici işimiz ise New York Wheel projesi. Bu projenin yapısal çelik imalatını üstlendik ve toplamda 4 bin ton ağırlığındaki yapısal çelikten dairenin parçalarını Türkiye’den yolluyoruz. Bu tür projeleri üstlenmeye devam edeceğiz. 5 yıl sonra grubumuzun tasarım kabiliyetini daha geliştirmek ve mühendislik gücü katlamak istiyoruz. Hedefimiz mesela bir rafinerinin bütün her şeyini burada yapabilmek. Evet, çok büyük bir hedef ama yapabileceğimize inanıyorum.”

ENKA'NIN YENİ GÖRÜNÜMÜ

1. Ciromuz 2016 yılında 3,5 milyar dolara ulaştı.
   
2. Ancak biz cirodan ziyade kârlılığa odaklı bir grubuz.
   
3. Kârlılığımız 2016’da yüzde 11 ’in üzerinde artışla 589 milyon dolara ulaştı.
   
4. Cironun yüzde 40’ı enerji üretimi, yüzde 36’sı u gayrimenkul, yüzde 2l’i inşaat ve yüzde 3’ü ticaret.
   
5. Yıllık ortalama 250 milyon dolarlık yatırım bütçemiz olur. 2017’de de böyle bir hedefimiz var.
   
6. Türkiye’nin elektrik tüketiminin yüzde 12’sini karşılayabilecek 3 adet doğalgaz çevrim santraline sahibiz.
   
7. Norveçli ortağımızla Gürcistan’da hidroelektrik santralinin ihalesini kazandık.
   
8. Önümüzdeki 3-4 yıl içinde Rusya’da 750 milyon doların üzerinde bir yatırım planlıyoruz.
   
9. Ticarette ise yurt dışından inşaat makina ve ekipmanlarını ithal edip yurt içinde satıyoruz.
   
10. İnşaat ve taahhüt hep olacak. Enerji, gayrimenkul ve yönetiminde de yatırım yaparız.
    

Capital