Erbil'deki tarihi kalenin restorasyonu ekonomik kriz engeline takıldı!

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Irak'ın Erbil kentindeki tarihi kalenin 11 sene önce başlayan restorasyonu ekonomik kriz engeline takıldı.

Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre, UNESCO, 22 Haziran 2014 tarihinde Erbil Kalesi'ni Dünya Mirası Listesi'ne aldı. Örgütün internet sitesinde paylaştığı bilgilere göre kale bir dönem Mezopotamya'da hüküm süren birçok imparatorluğada  ev sahipliği yapmıştı.

Kale içindeki arkeolojik çalışmalara göre tarihi mekan, Mezopotamya'daki ilk şehirleşmenin merkezleri arasında kabul ediliyor. Günümüze kadar ayakta kalan kale, Asuri İmparatorluğunun önemli siyasi ve dini merkezi olarak da biliniyor.

UNESCO'ya göre kale içindeki yerleşim alanı farklı dönemlerde "Irbilum, Urbilum, Urbel, Arbail, Arbira, Arbela" adlarıyla anıldı.

2009'da başlayan restorasyon 2014'te durdu

Tarihi kale, Erbil kent merkezinde bulunan yüksek bir tepe üzerine kurulu ve daire şeklinde bir yapıya sahip. Yüzlerce konutun bulunduğu kalenin dışındaki kentleşme de yine kalenin mimari özellikleriyle yapıldı.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), tarihi kaleyi koruma altına alma maksadıyla, 2009'da konutların boşaltılması yönünde karar çıkardı. Bu karar kapsamında çoğunlukta Türkmenlerin ikamet ettiği kaledeki yüzlerce konut da boşaltıldı.

Erbil Kalesi Restorasyon Komisyonu Başkanı Nihad Latif, Anadolu Ajansı muhabirine restorasyon süreciyle ilgili bilgiler verdi.

Latif, 2009 ve 2014 yılları arasında kalenin restorasyonunda ciddi ilerleme kaydettiklerini dile getirerek, terör örgütü DEAŞ'ın Haziran 2014 yılında ülkenin üçte birini ele geçirmesi ve ardından yaşanan ekonomik krizin restorasyon çalışmalarını sekteye uğrattığını belirtti.

Tüm zorluklara rağmen evlerin tahliye edildiğini ve 4 sene boyunca restorasyonun sürdüğünü belirten Latif, bu şekilde kalenin yıkılmaktan kurtarıldığını söyledi.

Restorasyon Komisyonu Başkanı Latif, "Birinci aşama kalenin kurtarılmasıydı ve bunu başardık. İkinci aşama da kale içinde kalan evlerin restorasyonu veya eski dokusu korunarak yeniden inşası." diye konuştu.

Erbil'de faaliyet gösteren özel bir şirketin 2 milyon dolarlık fon yardımıyla restorasyon işlemine 2019 yılında yeniden başlandığını dile getiren Latif, şu şekilde devam etti:

"ABD'nin Bağdat Büyükelçiliği de restorasyon için 860 bin dolarlık bir bütçe ayırdı. Bu yardımlar sayesinde kale içindeki tarihi hamam ve kültür merkezi olacak bir evin onarımına başladık. Kaledeki ana sokak ve küçük meydanın altyapısını da bitirmeyi hedefliyoruz."

Latif, kale içindeki kanalizasyon, internet ve su hattının yer altına çekildiğini ve şu anda elektrik hattının döşenmesinin kaldığını belirtti.

Elektrik hattı tamamlandıktan sonra ana sokakta bir kafe ve restoran açmayı düşündüklerini belirten Latif, "Çünkü kaleyi günde 1500 kişi ziyaret ediyor ancak oturup dinlenecek bir yer yok. Eğer bu yıl herhangi bir sorun çıkmazsa hedefimize ulaşacağız. Kale içindeki 425 evden 220'si onarıldı ve ayakta duruyor ancak 205 ev kısmen yıkılmış durumda. Elimizdeki belgeler ışığında yeniden inşa edeceğiz." dedi.

Net bir bütçeye sahip olmadıkları için restorasyonun tam olarak ne zaman biteceğine dair kesin bir tarih veremeyeceklerini belirten Latif "Ancak tahminlerimize göre 100 milyon dolarlık bir bütçeye ihtiyaç var. Kale içindeki sokaklar dar, tamamen yıkılan evler var. Yeniden inşası zaman alacak." şeklinde konuştu.