Eski apartman ve sitelerde kentsel dönüşüm fırsatı!

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamına; ekonomik ömrünü tamamlamış apartman veya siteler, depremde yıkılma riski taşıyan binalar ve ağır hasar görme riski taşıyan yapılar giriyor.

Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan avantajları fazla

Kanundan önce, eskiyen apartman veya sitelerin yıkılıp yeniden yapılması için Medeni Kanun ve Kat Mülkiyeti Kanunu’nun kurallarına göre; tüm bağımsız bölüm maliklerinin oybirliği ile karar alması gerekiyordu. Bir daire veya dükkan sahibi karşı çıktığında  yeniden yapma olanaksız hale geliyordu. Yeni kentsel dönüşüm kanununa göre ise; eskiyen yapılarda arsa payları sahipleri üçte iki çoğunlukla yeniden yaptırma, müteahhit seçimi, yeni dairelerin büyüklüğü gibi kararları verilebiliyor. Böylece artık bir-iki daire veya dükkan sahibi; ekonomik ömrünü tamamlamış olan apartman veya sitede yeniden yapımı engelleyemeyecek.

3’te 2 çoğunluk artık yeterli

Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr. Gürsel Öngören, Kentsel Dönüşüm Kanunu’nun ekonomik ömrünü tamamlamış apartman veya sitelerin yeniden yapılması için büyük bir fırsat sunduğuna dikkat çekti. Öngören, bu kanundan önce yıkıp yeniden yapmak için tüm daire ve dükkan sahiplerinin oybirliği kararı arandığını vurguladı. Öngören şöyle devam etti:

“Bu nedenle eskiyen binalardan müteahhitler veya yatırımcılar bir daire alıp sistemi kilitler veya herkes aynı konuda anlaşsa bile, bir daire sahibinin talepleri sürekli artar ve imzasını kullanmaktan çekinirdi. Yeni kanun bu anlayışta olan kişilerin planlarını bozdu” dedi.

Gürsel Öngören; 6306 sayılı Kanun’un, depremde yıkılacak veya ağır hasar görecek olan riskli yapıların yanı sıra, eskiyen- ekonomik ömrünü tamamlamış apartman ve siteleri de kapsam içine almasının kaçırılmayacak bir fırsat sunduğunu, böylece eskiyen bina veya sitelerin arsa paylarının üçte iki çoğunluğu ile yeniden yapılma ve kentsel dönüşüme katılma olanağı bulduğunu vurguladı. Prof. Öngören; kentsel dönüşümün, daire sahiplerine ve müteahhitlere kira yardımı, inşaat kredisi ve faiz desteği gibi ek olanaklar verdiğini de hatırlattı.

İlk adım riskli bina tespiti

Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. N. İlker Çolak ise yaptığı açıklamada binalarda dönüşümü başlatmak için eskiyen site ve apartman sakinlerinden birinin, riskli yapı tespiti yapan lisanslı kuruluşlara başvurması gerektiğini belirtti. İlker Çolak lisanslı kuruluş, binanın ekonomik ömrünü tamamlamış olduğuna dair karar verirse, kentsel dönüşüm sürecinin başlayacağını ve sonraki yeni bina yapma, yükleniciyi seçme, binanın tasarımını seçme, daire tip ve büyüklükleri gibi tüm kararların üçte iki çoğunluk kararları ile olacağını söyledi.  Prof. Çolak anlaşmaya katılmayan üçte birin hissesinin de diğer kat maliklerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen bedel üzerinden satılacağını sözlerine ekledi.

Adım adım Kentsel Dönüşüm Rehberi :

1.     Yapıların ekonomik ömrünü tamamladığı için riskli yapı kapsamına girdiğinin tespiti ve Bina Deprem Risk Raporu almak için mevcut projeler ve tapuyla risk tespiti yapmaya yetkili kuruluşlara veya şirketlere başvurulur.

2.     Kuruluş veya şirket binada inceleme yapar, tespit ve çalışmalar sonucu bina veya site Deprem Risk Raporunu (Ekonomik Ömrün Tamamlandığına İlişkin Rapor) hazırlar.

3.     Rapor, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkili kuruluşu tarafından bağlı bulunduğunuz il Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne en geç iki gün içinde bir üst yazı ile sunulur.

4.     Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü durumu tapu müdürlüğüne bildirilir.

5.     Tespit ettiren tarafından, rapor maliklere iadeli taahhütlü olarak bildirilir.

6.     Malikler 15 gün içinde tespite karşı İl Kentsel Dönüşüm Müdürlüklerine dilekçe vererek itiraz edebilirler.

7.     Rapora ve itiraz kararına karşı diğer malikler idare mahkemesinde kararın veya Raporun iptali davası açılabilir. İptal kararı verilirse durum tapuya bildirilir ve işlenir.

8.     Bakanlık, rapor onayını (tespiti yaptırana) yazı ile bildirir. Bakanlık riskli yapı veya site maliklerine yıkım için 60 gün günden az olmamak üzere süre verebilir. Bakanlık / belediyeler bu arada elektrik, su, doğalgaz verilmesini durdurabilir.

9.     Bakanlık onay yazısının tebliğinden sonra, yaklaşık 60 gün içinde daha önce görüşmeleri yapılan müteahhit (yüklenici) ile yapılan ön anlaşma doğrultusunda bina maliklerinin en az 2/3 çoğunluğu ile Bina Ortak Karar Protokolü imzalanır. Bu protokolde riskli yapının yıkımı kararı alınır. Ortak Karar Protokolü’nde binanın yıkılmasının nasıl olacağı, arsa paylarına karşılık yeni inşaatta  nasıl paylaşım yapılacağı, inşaatın nasıl yapılacağı, yüklenici ile paylaşımının nasıl yapılacağı, yeniden inşaatı için bakanlık onayı ile kentsel dönüşüm kredisinden yararlanılması gibi ilke kararları ve konular da yer alır.

10.  Bina Ortak Karar Protokolü bağlı bulunduğunuz İl Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne sunulur.

11.  Bina yıkıldıktan sonra maliklerin veya bakanlığın talebi ile kat irtifakı ve kat mülkiyeti kaldırılır, arsa payları malikleri adına kaydedilir. Yapılan anlaşma doğrultusunda ifraz, tevhid ve arazi düzenlemesi yapılır.

12.  Ortak Karar Protokolü’ne katılmayanların bağımsız bölümlerine ilişkin arsa payları, bakanlık tarafından rayiç değeri tespit ettirilerek bu değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılır. Bu suretle paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, bu paylar, Bakanlığa, TOKİ'ye veya idareye devredilir.

13.  Ortak Karar Protokolü doğrultusunda müteahhitlik lisansına sahip yüklenici ile kat karşılığı İnşaat ve Satış Vaadi Sözleşmesi noterde yapılır.

14.  Binanın yeniden inşaatı veya güçlendirilmesinin yapılması için yüklenici tarafından tüm projeler hazırlatılır ve ilgili belediyeden ruhsat alınır.

15.  İnşaat süreci başlar.