EYT düzenlemesinde şok! İşveren ve çalışan hakları neler? İstifa, kıdem tazminatı ve prim desteği... Hemen bakın!
EYT'den faydalanmak isteyen vatandaşların ve işverenlerin akıllarında birçok soru var. İstifa, kıdem tazminatı ve prim desteği... Peş peşe açıklandı. İşte EYT ile ilgili merakla araştırılan o soruların yanıtları...
Hürriyet Gazetesi köşe yazarı Noyan Doğan, bugünkü köşesinde işverenler için EYT ile ilgili merak edilenleri yazdı. Noyan Doğan, EYT düzenlemesi ile ilgili en çok araştırılan soruların yanıtlarını paylaştı.
1. EYT düzenlemesinde işveren, çalışanını emekliliğe zorlayabilir mi?
Emeklilik sebebiyle iş sözleşmesini sonlandırma hakkı çalışana ait bir hak olup, işverenin zorlama hakkı bulunmuyor. Fakat istisnai durumlar var. Eğer işveren işyeri kurallarını belirlemiş ve emekliliği gelenlerin işe devam etmemesi gibi bir kuralı da koşul olarak belirlemişse, o zaman çalışan emekli yapılabilir.
Bu durumda da tüm çalışanların bu kuralları kabul etmesi ve imzalaması gerekirken; çalışanların imzalamadığı, işverenin kendi kendine koyduğu kuralların iş kanunu karşısında önemi yok ve çalışanları da ilgilendirmiyor.
2. EYT'den faydanan çalışan istifa etmek zorunda mı?
EYT düzenlemesinden faydalanarak emekli olacak çalışan, emeklilik sebebiyle istifa etmek zorunda.
3. EYT'den faydalanarak emekli olan çalışan iş yerinde çalışmayı sürdürebilir mi?
EYT'den faydalanarak emekli olan çalışan iş yerinde çalışmaya devam edebilir. Fakat bu, işveren ile çalışanın ortaklaşa mutabakatı ile yapılabilir.
Çalışan EYT düzenlemesinden faydalanıp emeklilik sebebiyle istifa etmek zorunda olacağından artık işveren ile arasındaki iş sözleşmesi de sona erecek.
İşveren, emeklilik sonrası çalışanın işe devam etmesini isterse, iki taraf arasında yeni bir iş sözleşmesi yapılması gerekir. Yeni sözleşmede eski şartlar geçerli sayılmayabilir, bu durum da işverenin insiyatifine kalmıştır.
4. İşveren EYT’den emekli olan çalışana kıdem tazminatını taksitle verebilir mi?
İşveren, çalışana kıdem tazminatınıı peşin ödemeli. İş Kanunu’nda da taksitle ödeneceğine yönelik bir hüküm bulunmuyor. Fakat işveren tazminatı taksitle ödemek ister, çalışan da bunu kabul ederse bu şekilde olabilir.
Çalışan, taksitle ödenmesini kabul etmezse, işveren peşin ödemekle yükümlü. Eğer işçi, taksitle ödenmesi konusunda anlaşır ve anlaşmaya imza atarsa, faiz talebinden de vazgeçmiş sayılııyor.
Yalnızca EYT özelinde, kıdem tazminatının taksitle ödeneceği ile ilgili bir düzenleme yapılması durumunda, bu değişir. İşverenlerin bu şekilde bir talebi bulunuyor.
5. EYT’den emekli olup aynı işyerinde çalışacak kişinin kıdem tazminatı hakkı nedir?
Çalışan, emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmayı sürdürecekse karşısına iki seçenek çıkıyor.
Bunlardan ilki, işveren ile anlaşarak, emekli olduktan önceki çalıştığı yıllara ait kıdem tazminatı alması ve kıdemini sıfırlaması.
İkincisi ise, çalışan, emekli olup, kıdem tazminatını almadan (içeride bırakarak) aynı işyerinde çalışmayı sürdürür. Bu durumda da çalışan ile işveren arasında kıdem tazminatının alınmadığı, ileri bir tarihte alınacağı ile ilgili yazılı protokol hazırlanır.
6. Kıdem tazminatı almadan çalışmaya devam edilirse tazminat sonra nasıl hesaplanır?
Çalışan, kıdem tazminatını ne zaman alacaksa o tarihteki son ücretinden tazminat hesaplanıyor ve ödeniyor.
Örneğin, 2010 yılından beri aynı işyerinde çalışan kişi, Ocak 2023’te EYT’den faydalanarak emekli olursa, Ocak 2023’teki ücreti üzerinden 12 yıllık kıdem hesaplanır.Bu durum işveren ile kıdemin sıfırlanması yani tazminat alıp çalışmaya devam edilmesi konusunda anlaşma yapıldığında geçerli olur.
Ancak, kıdem tazminatı sıfırlanmadan çalışmaya devam edilecekse, Ocak 2025'te işten ayrılması durumunda, o tarihteki ücreti üzerinden 15 yıllık kıdem hesaplanır.
7. EYT düzenlemesi ile çalışanın işe devam etmesi halinde işverene prim desteği sağlanacak mı?
Emekli olduktan sonra çalışanların emekli aylıkları kesilmeden çalışmayı sürdürmeleri için, Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) adı altında prim kesintisi uygulanıyor.
Konuya ilişkin "Şöyle ki, 4/A yani SSK statüsünde çalışanların SGDP kesinti oranı yüzde 32; bunun yüzde 7.5’u işçiden, yüzde 24.5’u işverenden kesiliyor" ifadelerini kullanan Noyan Doğan, bu durumda EYT'den emekli olan çalışanın, çalışmayı sürdürmesi durumunda işverenden 5 puan daha fazla prim kesildiğini dile getirdi.
EYT ile birlikte aradaki bu 5 puanlık farkın kaldırılmasına yönelik bir düzenlemenin olması da öngörülüyor.
